Sarni Stok

Instytut Badań i Rozwoju Motoryzacji „Bosmal” Sp. z o.o. (wcześniejsza nazwa: Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Samochodów Małolitrażowych „Bosmal”) – jednostka badawczo-rozwojowa, zajmująca się opracowywaniem nowych konstrukcji samochodów produkowanych przez FSM, a następnie przez Fiat Auto Poland.

Bielsko-Biała Górne – przystanek osobowy w Bielsku-Białej, w województwie śląskim, w Polsce. Znajduje się na wysokości 314 m n.p.m.

Osiedle Mieszka I – osiedle mieszkaniowe w Bielsku-Białej położone w północnej części Górnego Przedmieścia w obrębie ulic Bolesława Krzywoustego, Mieszka I, Piastowskiej i Wita Stwosza. Wybudowane zostało w latach 1957–1961 jako czwarty powojenny zespół mieszkaniowy w mieście – Zakładowe Osiedle Robotnicze nr 4 (ZOR IV). Do 1990 nosiło imię Aleksandra Zawadzkiego. Zabudowę blokową osiedla uzupełniają domy jednorodzinne, w tym niektóre przy ulicy Wita Stwosza i zachodnim odcinku ulicy Mieszka I wzniesione już przed II wojną światową, a także: szkoła tysiąclecia – pierwotnie Szkoła Podstawowa nr 16, później Gimnazjum nr 16, obecnie oddział Szkoły Podstawowej nr 3 gmach starostwa powiatowego powiatu bielskiego i delegatury Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego – pierwotnie siedziba władz województwa bielskiego budynek urzędowy przy ulicy Piastowskiej 44, który mieści (stan 2022) delegaturę Kuratorium Oświaty, oddział Urzędu Statystycznego, Polubowny Sąd Konsumencki i filię Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Obsługę komunikacyjną zapewnia ulica Piastowska i przystanek Piastowska Starostwo Powiatowe obsługiwany przez siedemnaście linii MZK Bielsko-Biała (stan 2022), a także autobusy Komunikacji Beskidzkiej oraz prywatnych przewoźników w kierunku Jaworza, Jasienicy, Strumienia i Cieszyna. W pobliżu osiedla znajduje się przystanek kolejowy Bielsko-Biała Górne na trasie Bielsko-Biała – Cieszyn, od 2009 niewykorzystywany w ruchu pasażerskim. Od 2002 istnieje jednostka pomocnicza gminy o nazwie Osiedle Mieszka I obejmująca właściwe osiedle oraz przyległe tereny. Jej granice wyznaczają: na północy – ulica Sierpniowa i Pod Grodziskiem na wschodzie – ulica Listopadowa na południu – ulica Piastowska na zachodzie – linia biegnąca pomiędzy parcelami przynależnymi do ulicy Mieszka I i Spokojnej a przynależnymi do ulicy Żółkiewskiego W tym drugim znaczeniu do osiedla wliczają się więc dodatkowo kwartały zabudowy jednorodzinnej w rejonie ulicy Karłowicza, Spokojnej i Tarninowej, zespół bloków deweloperskich Zielony Zakątek przy ulicy Asnyka i siedziba Regionu Podbeskidzie NSZZ „Solidarność” (Asnyka 19).

Sarni Stok – trzecie co do wielkości centrum handlowe w Bielsku-Białej, położone przy ul. Sarni Stok, w pobliżu ul. Warszawskiej – drogi wylotowej w kierunku Katowic i Cieszyna oraz osiedla mieszkaniowego o tej samej nazwie. Sarni Stok otwarto 21 listopada 2001 r. Był on pierwszym centrum handlowym w mieście. Obecnie powierzchnia galerii wynosi ok. 35 000 m², z czego większa część zajęta jest przez największych najemców: hipermarket Carrefour, MediaMarkt, Jula, TK MAxx, Deichmann, Empik, New Yorker, Reserved. Resztę zajmuje pasaż handlowy ze sklepami z odzieżą męską, damską i dziecięcą, punktami usługowymi oraz gastronomicznymi. W Sarnim Stoku znajdują się również: mBank oraz Info Sarni Stok, gdzie można nabyć karty podarunkowe czy zasięgnąć informacji o sklepie. Przed centrum znajduje się dwupoziomowy parking (częściowo strzeżony) mieszczący 1350 samochodów. W Sarnim Stoku organizowane są również różnorodne imprezy, akcje promocyjne i charytatywne itp. Według danych właściciela, co roku Sarni Stok odwiedza ok. 3,5 mln klientów. Właścicielem Sarniego Stoku od roku 2015 jest Union Investment Institutional Property GMBH (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), natomiast zarządcą nieruchomości – firma Multi.

Nowy Cmentarz Ewangelicki w Bielsku-Białej – czynny cmentarz ewangelicki znajdujący się w Bielsku-Białej, przy ul. Listopadowej 92 na północnych obrzeżach śródmieścia.

V Liceum Ogólnokształcące w Bielsku-Białej – publiczna szkoła ponadpodstawowa, znajdująca się w Bielsku-Białej, przy ul. Józefa Lompy 10. Od wielu lat najlepsze liceum w województwie śląskim i jedno z najlepszych w kraju według rankingu Perspektywy. Posiada złotą tarczę jakości szkoły. Potocznie nazywana „Piątką”.

Sarni Stok – zespół przyrodniczo-krajobrazowy o powierzchni 11,19 ha, położony na terenie miasta Bielsko-Biała w dzielnicy Stare Bielsko na zboczu wzgórza Trzy Lipki, założony w 2002 roku. Obejmuje fragment Pogórza Śląskiego, jego osią jest dolina potoku, którą porasta grąd subkontynentalny. Na jego terenie znajduje się wiele drzew o rozmiarach pomnikowych. Do najważniejszych gatunków roślin występujących na tym terenie zalicza się: kukułka szerokolistna, listera jajowata, pióropusznik strusi oraz bluszcz pospolity. Zwierzęta reprezentują głównie kumak górski, rzekotka drzewna, krogulec, myszołów, pełzacz leśny, pustułka, zając, sarna, tchórz. Ponadto na terenie Sarniego Stoku znajdują się dwa polskie schrony wybudowane w 1939 roku.

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika – jedno z ośmiu publicznych liceów ogólnokształcących działających w Bielsku-Białej. Historia szkoły sięga roku 1919. Powstała jako drugie polskojęzyczne gimnazjum w polskiej części Śląska Cieszyńskiego pierwotnie w Skoczowie, a do Bielska została przeniesiona w 1921. Mieści się w zabytkowym neoklasycznym gmachu zajmującym kwartał pomiędzy ulicami Listopadową, Piastowską i Lubertowicza na Górnym Przedmieściu, który został wzniesiony specjalnie dla niej według projektu Alfreda Wiedermanna w latach 1925–1927.

Trzy Lipki – wzgórze na Pogórzu Śląskim o wysokości 386 m n.p.m. położone w północnej części Bielska-Białej, w dzielnicy Stare Bielsko. Wzgórze niegdyś było porośnięte lasem lipowym, obecnie występują na nim rozległe łąki. Wyjątkiem jest część północno-wschodnia – obszar ciągnący się wzdłuż Potoku Zajazdowego, który porasta grąd subkontynentalny. Trzy Lipki, ze względu na dużą ilość pokarmu, są miejscem grupowania się i odpoczynku wielu gatunków ptaków. Spotykane są tu także sarny i zające. Wspomniany las grądowy chroniony jest w ramach zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Sarni Stok”. W 1645 r. na wzgórzu rozegrała się potyczka między wojskami szwedzkimi a polskimi. W jej wyniku zniszczeniu uległ las lipowy, którego pozostałością stały się cztery, a po uderzeniu pioruna – trzy lipy, od których wzgórze wzięło nazwę. Wycięto je w 1939 r., aby nie służyły jako punkt orientacyjny. W tym samym miejscu posadzono lipy w 1945 r., jednak zostały zniszczone przez wandali. Na południowym stoku Trzech Lipek, wzdłuż Potoku Starobielskiego, powstał przysiółek samodzielnej do 1977 r. wsi Stare Bielsko. W 1939 r. na wzgórzu zbudowano kilka schronów bojowych, wchodzących w skład sieci fortyfikacji o długości 10 km. Na linii tych fortyfikacji rozlokowano Batalion ON „Bielsko”, wchodzący w skład Armii Kraków, nigdy jednak nie doszło do walk na tym terenie. W latach 80. XX wieku na wschodnim stoku, zwanym Sarnim, powstało niewielkie osiedle mieszkaniowe Sarni Stok. Obecnie planowana jest budowa kolejnego. Na szczycie Trzech Lipek znajduje się stalowy, 40-metrowy, ważący 17 ton Krzyż Trzeciego Tysiąclecia powstały w 2001 r. w miejscu drewnianego krzyża stojącego w latach 1935–1939. Jego okolice stanowią dobry punkt widokowy na Bielsko-Białą i okolice. Poza osiedlem Sarni Stok, na Trzech Lipkach znajduje się nieliczna zabudowa jednorodzinna. Na stoku południowym, przy ul. Portowej, położony jest klasztor redemptorystek. Przez wzgórze przebiega Szlak 700-lecia Bielska biegnący z centrum Bielska-Białej do Czechowic-Dziedzic, a także Międzynarodowy Szlak Rowerowy Greenways Kraków – Morawy – Wiedeń. Na wschodnim stoku powstał tor motocrossowy. Szczyt ten jest także wykorzystywany jako startowisko przez motoparalotniarzy PPG i PPGG, ponieważ duża, otwarta przestrzeń umożliwia start na każdy kierunek.

Wieża spadochronowa w Bielsku-Białej – wieża spadochronowa znajdująca się niegdyś w północnej części Parku Miejskiego (późniejszy park Słowackiego) w Bielsku (od 1951 Bielsko-Biała). Rozebrana w 1939.

Grodzisko w Starym Bielsku – średniowieczne grodzisko położone w Starym Bielsku, dzielnicy Bielska-Białej. Jest pozostałością pierścieniowej osady produkcyjnej o charakterze obronnym, istniejącej od XII wieku do roku 1400 i stanowi najstarszy zabytek miasta. Grodzisko usytuowane jest na pochyłości wzgórza opadającego łagodnie ku północy. Jego kształt zbliżony jest do elipsy o wymiarach 205 m na osi północ-południe i 215 m na osi wschód-zachód. Jego powierzchnia wynosi ok. 3,2 ha. Osada powstała w końcu XII w. i była silnie ufortyfikowana – otaczały ją podwójne wały drewniano-ziemne rozdzielone fosą o szerokości 10 m i głębokości do 12 m oraz szerokie palisady. Podczas badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 30. i 70. XX w. odkryto chaty mieszkalne, zabudowania gospodarcze, majdan, fragmenty bruku kamiennego, studnie i dymarki. Znaleziska te wskazują, że osadę zamieszkiwali rolnicy i rzemieślnicy – hutnicy rudy darniowej, kowale, cieśle i prządki. Osada położona była przy trakcie handlowym z Krakowa na Morawy (szlak solny) i mogła pełnić rolę warowni – refugium dla okolicznej ludności. W 1400 roku grodzisko zostało doszczętnie zniszczone przez pożar. Nie wiadomo do dzisiaj, jak należy łączyć tę osadę ze Starym Bielskiem i miastem Bielskiem. W okresie wojny trzydziestoletniej, w latach 1618–1648 przez Bielsko maszerowały różne oddziały wojska, a wśród nich Szwedzi, którzy byli tu co najmniej trzy razy (1642, 1645, 1646). Prawdopodobnie średniowieczne grodzisko w Starym Bielsku wykorzystali jako miejsce obozowiska, skoro miejscowa ludność nazwała je wałem szwedzkim (niem. Schweden Schanze). Do dziś ulica otaczająca grodzisko od północy nosi nazwę Wał Szwedzki. W XVI w. założono Dolny folwark starobielski, obejmujący częściowo również grodzisko. W jego południowo-zachodniej części powstały zabudowania, zaadaptowane później na potrzeby parafii ewangelickiej, która w latach 1818–1827 wybudowała w ich sąsiedztwie ewangelicki kościół Jana Chrzciciela. W tym samym okresie obwałowania dawnej osady zostały już w dużej mierze zniwelowane i zadrzewione. Grodziskiem zaczęto interesować się w latach 30. XX wieku, kiedy przeprowadzono pierwsze badania archeologiczne. Kolejne zostały przeprowadzone w latach 70.

Cmentarz Rzymskokatolicki przy ul. Grunwaldzkiej – cmentarz w Bielsku-Białej.