place

Grodzisko w Starym Bielsku

Grodziska w województwie śląskimHistoria Bielska-BiałejStanowiska archeologiczne w województwie śląskimSzablon cytowania książki – brak numeru stronyZabytki w Bielsku-Białej
Grodzisko w Bielsku Białej
Grodzisko w Bielsku Białej

Grodzisko w Starym Bielsku – średniowieczne grodzisko położone w Starym Bielsku, dzielnicy Bielska-Białej. Jest pozostałością pierścieniowej osady produkcyjnej o charakterze obronnym, istniejącej od XII wieku do roku 1400 i stanowi najstarszy zabytek miasta. Grodzisko usytuowane jest na pochyłości wzgórza opadającego łagodnie ku północy. Jego kształt zbliżony jest do elipsy o wymiarach 205 m na osi północ-południe i 215 m na osi wschód-zachód. Jego powierzchnia wynosi ok. 3,2 ha. Osada powstała w końcu XII w. i była silnie ufortyfikowana – otaczały ją podwójne wały drewniano-ziemne rozdzielone fosą o szerokości 10 m i głębokości do 12 m oraz szerokie palisady. Podczas badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 30. i 70. XX w. odkryto chaty mieszkalne, zabudowania gospodarcze, majdan, fragmenty bruku kamiennego, studnie i dymarki. Znaleziska te wskazują, że osadę zamieszkiwali rolnicy i rzemieślnicy – hutnicy rudy darniowej, kowale, cieśle i prządki. Osada położona była przy trakcie handlowym z Krakowa na Morawy (szlak solny) i mogła pełnić rolę warowni – refugium dla okolicznej ludności. W 1400 roku grodzisko zostało doszczętnie zniszczone przez pożar. Nie wiadomo do dzisiaj, jak należy łączyć tę osadę ze Starym Bielskiem i miastem Bielskiem. W okresie wojny trzydziestoletniej, w latach 1618–1648 przez Bielsko maszerowały różne oddziały wojska, a wśród nich Szwedzi, którzy byli tu co najmniej trzy razy (1642, 1645, 1646). Prawdopodobnie średniowieczne grodzisko w Starym Bielsku wykorzystali jako miejsce obozowiska, skoro miejscowa ludność nazwała je wałem szwedzkim (niem. Schweden Schanze). Do dziś ulica otaczająca grodzisko od północy nosi nazwę Wał Szwedzki. W XVI w. założono Dolny folwark starobielski, obejmujący częściowo również grodzisko. W jego południowo-zachodniej części powstały zabudowania, zaadaptowane później na potrzeby parafii ewangelickiej, która w latach 1818–1827 wybudowała w ich sąsiedztwie ewangelicki kościół Jana Chrzciciela. W tym samym okresie obwałowania dawnej osady zostały już w dużej mierze zniwelowane i zadrzewione. Grodziskiem zaczęto interesować się w latach 30. XX wieku, kiedy przeprowadzono pierwsze badania archeologiczne. Kolejne zostały przeprowadzone w latach 70.

Fragment artykułu z Wikipedii Grodzisko w Starym Bielsku (Licencja: CC BY-SA 3.0, Autorzy, Obrazy).

Grodzisko w Starym Bielsku
Pod Grodziskiem, Bielsko-Biała Górne Przedmieście

Współrzędne geograficzne (GPS) Adres Pobliskie miejsca
placePokaż na mapie

Wikipedia: Grodzisko w Starym BielskuCzytaj dalej na Wikipedii

Współrzędne geograficzne (GPS)

Szerokość geograficzna Długość geograficzna
N 49.824444 ° E 19.020833 °
placePokaż na mapie

Adres

Kancelaria parafii ewangelicko-augsburskiej

Pod Grodziskiem 9
43-303 Bielsko-Biała, Górne Przedmieście
Polska
mapOtwórz w Mapach Google

Grodzisko w Bielsku Białej
Grodzisko w Bielsku Białej
Podziel się doświadczeniem

Pobliskie miejsca

Kościół Jana Chrzciciela w Bielsku-Białej
Kościół Jana Chrzciciela w Bielsku-Białej

Kościół Jana Chrzciciela w Bielsku-Białej – zabytkowy kościół ewangelicko-augsburski w Bielsku-Białej, znajdujący się w dzielnicy Stare Bielsko, przy ul. Jana III Sobieskiego. Jest kościołem parafialnym (parafia Jana Chrzciciela) i należy do diecezji cieszyńskiej. Kościół ufundowała powstała w 1814 parafia ewangelicka w Starym Bielsku. Kamień węgielny poświęcił 12 maja 1818 ks. superintendent Johann Georg Schmitz. Świątynia została zbudowana w latach 1818-1827, w południowo-zachodniej części XI-wiecznego grodziska w Starym Bielsku, przez mistrza budowlanego Jerzego Biowskiego z Bielska w stylu klasycystycznym. W 1848 r. pozwolono ewangelikom budować wieże kościelne, dzięki czemu przystąpiono do przebudowy kościoła – podwyższono świątynię o jedno piętro i dobudowano wieżę nakrytą baniastym hełmem, którą poświęcono w 1852 r. Kościół jest budowlą trójnawową, z licznymi oknami na trzech kondygnacjach. Nawy boczne wypełnione są na trzech piętrach przez drewniane empory (trzecie są ślepe), typowe dla świątyń protestanckich. Klasycystyczne wyposażenie pochodzi w dużej mierze z 1827 r. W jego skład wchodzą: niski ołtarz kamienny z czterema marmurowymi kolumnami i rzeźbami czterech Ewangelistów, z nadbudowaną drewnianą amboną u góry i rzeźbą Chrystusa na baldachimie późnobarokowa chrzcielnica organy cztery kryształowe żyrandole fundacji cechów rzemieślniczych

Cmentarz żydowski w Bielsku-Białej
Cmentarz żydowski w Bielsku-Białej

Cmentarz żydowski w Bielsku-Białej – czynny cmentarz żydowski znajdujący się w Bielsku-Białej, w dzielnicy Aleksandrowice, przy ul. Cieszyńskiej 92. Powstał w 1849 r. W latach 1868–1931 nadzór nad nim pełniło Bractwo Pogrzebowe „Chewra Kadisza”. Potem do 1963 r. była własnością kolejno: Gminy Wyznaniowej Żydowskiej i Kongregacji Wyznania Mojżeszowego. Następnie przeszedł do 1972 r. na własność Skarbu Państwa, po czym stał się cmentarzem komunalnym, którym zarządzało miasto. Od 1997 r. jest własnością Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej. W czasie II wojny światowej uległ poważnym zniszczeniom – skradziono bądź zniszczono ponad połowę nagrobków. W latach 60. XX wieku przeniesiono na niego część grobów ze zlikwidowanego cmentarza przy ul. Wyzwolenia. Od 1983 r. nekropolia ma status zabytku. W latach 80. i 90. XX wieku przeprowadzono liczne prace remontowe i porządkowe. Powierzchnia kirkutu wynosi 23 900 m² (2,39 ha). Obszar ten podzielony jest na siedem sektorów, które z kolei dzielą się na rzędy. Znajduje się tu ok. 1,2 tys. nagrobków, przy czym liczba wszystkich miejsc pochówku szacowana jest na 3 tysiące. W południowej części cmentarza znajduje się dom przedpogrzebowy zbudowany w 1885 r. w stylu neoromańsko-mauretańskim według projektu Karola Korna w miejscu starszego, powstałego w roku 1867. Najcenniejszym elementem jego wyposażenia są polichromie stropowe, wpisane do rejestru zabytków odrębnie. Położony blisko centrum miasta cmentarz stanowi również enklawę dzikiej przyrody. Najcenniejszym elementem flory jest bluszcz pospolity z licznymi odmianami kwitnącymi. Na cmentarzu wciąż odbywają się pochówki.

Osiedle Mieszka I (Bielsko-Biała)
Osiedle Mieszka I (Bielsko-Biała)

Osiedle Mieszka I – osiedle mieszkaniowe w Bielsku-Białej położone w północnej części Górnego Przedmieścia w obrębie ulic Bolesława Krzywoustego, Mieszka I, Piastowskiej i Wita Stwosza. Wybudowane zostało w latach 1957–1961 jako czwarty powojenny zespół mieszkaniowy w mieście – Zakładowe Osiedle Robotnicze nr 4 (ZOR IV). Do 1990 nosiło imię Aleksandra Zawadzkiego. Zabudowę blokową osiedla uzupełniają domy jednorodzinne, w tym niektóre przy ulicy Wita Stwosza i zachodnim odcinku ulicy Mieszka I wzniesione już przed II wojną światową, a także: szkoła tysiąclecia – pierwotnie Szkoła Podstawowa nr 16, później Gimnazjum nr 16, obecnie oddział Szkoły Podstawowej nr 3 gmach starostwa powiatowego powiatu bielskiego i delegatury Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego – pierwotnie siedziba władz województwa bielskiego budynek urzędowy przy ulicy Piastowskiej 44, który mieści (stan 2022) delegaturę Kuratorium Oświaty, oddział Urzędu Statystycznego, Polubowny Sąd Konsumencki i filię Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Obsługę komunikacyjną zapewnia ulica Piastowska i przystanek Piastowska Starostwo Powiatowe obsługiwany przez siedemnaście linii MZK Bielsko-Biała (stan 2022), a także autobusy Komunikacji Beskidzkiej oraz prywatnych przewoźników w kierunku Jaworza, Jasienicy, Strumienia i Cieszyna. W pobliżu osiedla znajduje się przystanek kolejowy Bielsko-Biała Górne na trasie Bielsko-Biała – Cieszyn, od 2009 niewykorzystywany w ruchu pasażerskim. Od 2002 istnieje jednostka pomocnicza gminy o nazwie Osiedle Mieszka I obejmująca właściwe osiedle oraz przyległe tereny. Jej granice wyznaczają: na północy – ulica Sierpniowa i Pod Grodziskiem na wschodzie – ulica Listopadowa na południu – ulica Piastowska na zachodzie – linia biegnąca pomiędzy parcelami przynależnymi do ulicy Mieszka I i Spokojnej a przynależnymi do ulicy Żółkiewskiego W tym drugim znaczeniu do osiedla wliczają się więc dodatkowo kwartały zabudowy jednorodzinnej w rejonie ulicy Karłowicza, Spokojnej i Tarninowej, zespół bloków deweloperskich Zielony Zakątek przy ulicy Asnyka i siedziba Regionu Podbeskidzie NSZZ „Solidarność” (Asnyka 19).

Osiedle Kopernika (Bielsko-Biała)
Osiedle Kopernika (Bielsko-Biała)

Osiedle Kopernika – osiedle mieszkaniowe położone w Bielsku-Białej w dzielnicy Aleksandrowice. Zostało wybudowane w latach 1964–1969 jako Zakładowe Osiedle Robotnicze nr 7 (ZOR VII) według projektu Andrzeja Czyżewskiego. Właściwe osiedle składa się z jedenastu 11-kondygnacyjnych oraz czternastu 5-kondygnacyjnych bloków z wielkiej płyty w rejonie ulicy Jesionowej, Wiśniowej i Spółdzielców wraz z zapleczem handlowo-usługowym. Jednostka pomocnicza gminy o nazwie Osiedle Kopernika obejmuje znacznie szerszy obszar ograniczony Potokiem Starobielskim na północy, aleją Andersa na wschodzie, ulicą Cieszyńską na południu i naturalną doliną na zachód od ulicy Wodnej na zachodzie, który w dużej mierze wypełnia zabudowa jednorodzinna. W 2017 liczyła ona 4712 mieszkańców. W obrębie osiedla w rozumieniu szerszym znajduje się Ośrodek Sportowo-Rekreacyjny Victoria (ul. Bratków 16), integracyjna Szkoła Podstawowa nr 6 (ul. Brodzińskiego 3), Szkoła Podstawowa nr 17 (ul. Bratków 6) i Żłobek Miejski (ul. Brodzińskiego 22). Blok przy ulicy Spółdzielców 11 został zaadaptowany na dom studencki Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego. Główny ciąg komunikacyjny osiedla stanowią ulice Jesionowa i Spółdzielców, od południa okala je wylotowa ulica Cieszyńska. Pobliski przystanek Cieszyńska Hulanka obsługuje (stan 2022) trzynaście linii MZK Bielsko-Biała, a także autobusy Komunikacji Beskidzkiej i prywatnych przewoźników w kierunku Jaworza, Jasienicy, Cieszyna i Strumienia. W głąb osiedla wjeżdża sześć linii MZK (2, 4, 15, 21, 34 i nocna N1).