Berlin Hauptbahnhof

Hamburger Bahnhof (z niem. Dworzec Hamburski) – dawny dworzec czołowy w Berlinie, obecnie muzeum sztuki współczesnej (Hamburger Bahnhof – Museum für Gegenwart). Dworzec powstał w latach 1846–1847 jako stacja końcowa Kolei Berlińsko-Hamburskiej (Berlin-Hamburger Bahn) wedle projektu jej dyrektora, Georga Ernsta Friedricha Neuhausa w stylu arkadowym. Obecnie stanowi jedyny zachowany dworzec czołowy Berlina z tego okresu, a jednocześnie jeden z najstarszych zachowanych dworców na terenie Niemiec. Znajduje się na północ od Berlin Hauptbahnhof przy Invalidenstraße w dzielnicy Moabit naprzeciw klinik er Charité i należy do towarzystwa obrotu nieruchomościami Vivico.

Urząd Kanclerza Federalnego (niem. Bundeskanzleramt, w skrócie BKAmt) – urząd kanclerza Niemiec stojącego na czele niemieckiego rządu federalnego (niem. Bundesregierung). Funkcję szefa urzędu kanclerskiego pełni jeden z sekretarzy stanu (Staatssekretär) lub ministrów federalnych (Bundesminister). Pozostaje on do dyspozycji kanclerza i koordynuje prace rządu. Pomimo istotnej roli w niemieckim systemie politycznym, kancelaria wraz ze swym szefem w dużej mierze pozostaje w cieniu, a jej działalność rzadko ma charakter publiczny. Od 2021 r. szefem urzędu kanclerza jest Wolfgang Schmidt.

Große Halle, także Volkshalle, Halle des Volkes, Ruhmeshalle – budynek zaprojektowany przez Alberta Speera na podstawie szkiców Adolfa Hitlera. W jego koncepcji miał być zwieńczeniem monumentalnych planów przebudowy Berlina – Planu Germania.

Bundestag – stacja metra w Berlinie, w dzielnicy Tiergarten, w okręgu administracyjnym Mitte linii U5. Stacja została otwarta 8 sierpnia 2009 r. Znajduje się w Pasie Federalnym bezpośrednio przed budynkiem Paul-Löbe-Haus. Odległość pomiędzy stacjami Bundestag i Brandenburger Tor wynosi ok. 680 m, a pomiędzy stacjami Bundestag i Hauptbahnhof 610 m. Wejścia do stacji znajdują się przy ulicy Otto-von-Bismarck-Allee oraz przy ulicy Paul-Löbe-Allee. Stacja ma powierzchnię 3000 m² i wysokość 8 metrów.

Krolloper (pol. „Opera Krolla”) – budynek, niegdyś znajdujący się w Berlinie, w dzielnicy Tiergarten, na obszarze noszącym później nazwę Platz der Republik (pol. „Plac Republiki”). Powstał w stylu renesansu biedermeierowskiego w latach 1843–1844 z inicjatywy pruskiego króla Fryderyka Wilhelma IV i przedsiębiorcy Josepha Krolla jako lokal gastronomiczno-rozrywkowy. Joseph Kroll prowadził ten lokal do swojej śmierci w 1848 roku, zaś po nim interes przejęła jego córka Auguste, która przekształciła lokal w prywatną instytucję teatralną. W 1894 roku budynek nabył właściciel browaru Julius Bötzow, który rok później wydzierżawił obiekt państwowej instytucji teatralnej. W 1896 roku gmach przeszedł na własność skarbu państwa, po czym do 1931 roku służył jako miejsce wystawiania różnych utworów scenicznych, m.in. oper. W okresie od marca 1933 roku do kwietnia 1942 roku w budynku odbywały się posiedzenia niemieckiego parlamentu (Reichstagu), co było następstwem pożaru, jaki strawił siedzibę tego organu w lutym 1933 roku. W 1943 i 1945 roku obiekt uległ zniszczeniu w wyniku działań związanych z II wojną światową, a następnie w 1951 i 1957 roku został rozebrany.

Cmentarz Inwalidów w Berlinie (niem. Invalidenfriedhof) – jeden z najstarszych cmentarzy w Berlinie, założony w 1748 roku jako miejsce pochówku inwalidów z pierwszych wojen śląskich, zamieszkałych w pobliskim przytułku (czemu zawdzięcza swą nazwę). W 1824 roku stał się miejscem pochówku wysokich rangą wojskowych pruskich. Znajdują się na nim też groby uczestników niemieckich walk wyzwoleńczych z lat 1813–1815 oraz żołnierzy poległych podczas Wiosny Ludów. W okresie Republiki Weimarskiej stał się miejscem spoczynku dowódców z okresu I wojny światowej, a po dojściu Adolfa Hitlera do władzy również funkcjonariuszy III Rzeszy. Po II wojnie światowej nagrobki o nazistowskiej wymowie zostały zlikwidowane przez administrację okupacyjną, choć ciała nazistów nie zostały ekshumowane. W 1951 roku nekropolia została zamknięta dla publiczności. W latach 60. i 70. został zdewastowany przez oddziały NVA. Jedynie fakt, że był on miejscem pochówku wojskowych pruskich uznanych przez armię NRD za jej poprzedników, ocalił nekropolię przed całkowitą likwidacją. Po upadku Muru Berlińskiego cmentarz został uznany za obiekt zabytkowy i objęty ochroną. Rozpoczęto też prace renowacyjne.

Paul-Löbe-Haus – niemiecki budynek rządowy (federalny) zlokalizowany w centrum Berlina, bezpośrednio nad Sprewą, pomiędzy Otto-von-Bismarck-Allee, a Paul-Löbe-Allee. Jego patronem jest urodzony w Legnicy polityk SPD, Paul Löbe (1875-1967), od 1949 honorowy prezydent Bundestagu.

Republika Weimarska (niem. Weimarer Republik), oficjalnie Rzesza Niemiecka (niem. Deutsches Reich), również Republika Niemiecka (niem. Deutsche Republik) – okres w dziejach państwa niemieckiego obejmujący lata 1918–1933. Było to państwo federalne, demokratyczne, z mieszaną prezydencko-parlamentarną formą rządów, ze stolicą w Berlinie. Potoczna i najbardziej rozpowszechniona nazwa w historiografii tego państwa pochodzi od miasta Weimar, w którym obradowało zgromadzenie narodowe, uchwalające konstytucję. Na powstanie republiki bezpośredni wpływ miała klęska Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej. Faktycznym końcem republiki był wydany 28 lutego 1933 przez prezydenta Rzeszy Paula von Hindenburga po pożarze Reichstagu dekret „O ochronie narodu i państwa” (niem. Verordnung zum Schutz von Volk und Staat), który na tydzień przed przedterminowymi wyborami do Reichstagu zawieszał „czasowo” podstawowe prawa obywatelskie zawarte w konstytucji weimarskiej. Od publikacji tego dekretu, sukcesywnie przedłużanego w następnych latach aż po rok 1945, Niemcy stały się „państwem stanu wyjątkowego” – III Rzeszą. 23 marca 1933, przy absencji aresztowanych posłów komunistycznych i socjaldemokratycznych, Reichstag przyjął większością konstytucyjną „Ustawę o pełnomocnictwach” (niem. Ermächtigungsgesetz), oznaczającą w praktyce przekazanie pełni władzy Adolfowi Hitlerowi, gdyż ta ustawa konstytucyjna pozwalała rządowi Hitlera na uchwalanie ustaw bez względu na brzmienie Konstytucji i bez konieczności uzyskiwania każdorazowej zgody Reichstagu. Ograniczenia były czysto formalne (zakaz likwidowania instytucji Reichstagu, Rady Rzeszy, rządu i prezydenta) i wkrótce zlekceważone: Radę Rzeszy rozwiązano 14 lutego 1934, wkrótce po ustawie „O przebudowie Rzeszy” (niem. Gesetz über den Neuaufbau des Reichs) z 30 stycznia 1934, która zniosła federacyjny ustrój terytorialny państwa, likwidując odrębność ustrojową krajów związkowych Rzeszy i przekształcając je w zwykłe jednostki administracyjne państwa unitarnego, a po śmierci Hindenburga 2 sierpnia tego roku, na mocy uchwalonej dzień wcześniej ustawy, połączono urzędy prezydenta i kanclerza w specjalnie utworzony dla Hitlera urząd wodza i kanclerza Rzeszy (niem. Der Führer und Reichskanzler). Konstytucja weimarska nie została jednak formalnie uchylona do 1949 r.

Invalidenstraße (pol. Ulica Inwalidów) – ulica w berlińskich dzielnicach Mitte i Moabit. Ma długość 3 km i w założeniu miała łączyć trzy dworce kolejowe Berlina: Stettiner Bahnhof (obecnie Nordbanhof), Hamburger Bahnhof oraz Lehrter Bahnhof (obecnie Hauptbanhof). Ulica została wytyczona w XIII wieku i nosiła nazwę Spandauer Heerweg. W XVIII wieku zmieniono jej nazwę na Invalidenstraße na polecenie Fryderyka II Wielkiego. Nowa nazwa nawiązywała do zbudowanego w latach 1745-1748 domu dla inwalidów wojennych wojen śląskich, który otwarto przy Spandauer Heerweg . Po II wojnie światowej Invalidenstraße znalazła się po dwóch stronach Muru Berlińskiego. Na moście Sandkrugbrücke przy Invalidenstraße przebiegała granica wewnątrzniemiecka i umiejscowiono na nim przejście graniczne.

Charité – (wym. [ʃaʀiˈteː]) szpital kliniczny w Berlinie, jeden z największych w Europie. Jest on prowadzony wspólnie przez Uniwersytet Humboldtów w Berlinie i Wolny Uniwersytet Berliński. Budynek ośrodka powstał w 1710 roku w Berlinie, w dzielnicy Mitte na wypadek epidemii dżumy. Po tym, jak epidemia oszczędziła Berlin, stał się z czasem szpitalem dla ubogich. W 1727 roku Fryderyk Wilhelm I nadał mu nazwę Charité, (w języku francuskim 'miłosierdzie'). Z Charité związanych było wielu znanych lekarzy i naukowców, między innymi: Heinrich Adolf von Bardeleben, Emil Adolf von Behring, August Bier, Theodor Billroth, Ferdinand Blumenthal, Hans Erhard Bock, Karl Bonhoeffer, Hermann Emil Fischer, Werner Forssmann, Johann Friedrich Dieffenbach, Paul Ehrlich, Friedrich Theodor von Frerichs, Wilhelm Griesinger, Hermann von Helmholtz, Jakob Henle, Herbert Herxheimer, Rahel Hirsch, Christoph Wilhelm Hufeland, Robert Koch, Bernhard von Langenbeck, Leonor Michaelis, Rudolf Nissen, Hermann Oppenheim, Samuel Mitja Rapoport, Doreen Rosenstrauch, Ferdinand Sauerbruch, Curt Schimmelbusch, Friedrich Schleiermacher, Johann Lukas Schönlein, Heinrich Schulte, Theodor Schwann, Walter Stoeckel, Rudolf Virchow, August von Wassermann, Caspar Friedrich Wolff, Selmar Aschheim i Bernhard Zondek. W roku 2011 w klinikach szpitala uczyło się 7500 studentów oraz leczono 593 000 pacjentów ambulatoryjnych i, na 3500 łóżkach, 139 000 stacjonarnych. Szpital zatrudnia 13 000 pracowników i mieści się w czterech kampusach: Campus Benjamin Franklin (CBF) w Steglitz Campus Buch (CBB) w Buch Campus Mitte (CCM) w Mitte Campus Virchow-Klinikum (CVK) w Wedding.Placówki w Steglitz, Mitte i Wedding są niezależnymi ośrodkami medycznymi, zapewniającymi każdemu pacjentowi pełny zakres opieki zdrowotnej, który oferuje nowoczesna medycyna. Działają też specjalne ośrodki badawcze i lecznicze, między innymi Niemieckie Centrum Kardiologii (prowadzące największy w Niemczech program przeszczepiania serca, trzeci na świecie po londyńskim i paryskim) w Campus Virchow-Klinikum, Ośrodek Medycyny Kosmicznej w Campus Benjamin Franklin, Niemiecki Ośrodek Badawczy Reumatologii w Campus Mitte, Ośrodek Kardiologii Molekularnej i Klinicznej w Campus Buch.

Tiergarten, Berlin-Tiergarten (wym. MAF: [ˈtiːɐ̯ˌɡaʁtn̩], posłuchaj) – dzielnica (Ortsteil) Berlina w okręgu administracyjnym Mitte. Od 1 stycznia 1861 w granicach miasta. Nazwa okręgu pochodzi od zajmującego znaczną jej część parku Großer Tiergarten. W dzielnicy znajduje się ponad 30 ambasad i dwa konsulaty.

Mitte – pierwszy okręg administracyjny (Bezirk) Berlina. Liczy ponad 368 112 mieszkańców. Powstał w 2001 z połączenia dwóch okręgów administracyjnych Berlina Zachodniego: Tiergarten i Wedding oraz jednego okręgu administracyjnego Berlina Wschodniego – Mitte. Siedziba administracji okręgu znajduje się w ratuszu Tiergarten. W okręgu znajdują się: Reichstag, Bundestag, Bundesrat, Alexanderplatz, Berliner Fernsehturm, Brama Brandenburska, Zamek w Berlinie, Plac Poczdamski, Nowa Synagoga, Unter den Linden, Wyspa Muzeów oraz większość ambasad.