Prenzlauer Berg

Synagoga przy Rykestraße w Berlinie – synagoga znajdująca się w berlińskiej dzielnicy Prenzlauer Berg przy Rykestraße 53. Od ponownego poświęcenia w 1953 r. jest największym żydowskim domem modlitwy w Niemczech. Synagoga została zbudowana w latach 1903–1904 według projektu architekta Johanna Hoenigera w stylu neoromańskim. Prace trwały 10 miesięcy. W trakcie budowy zrezygnowano z umieszczenia wewnątrz organów z powodu sporów wśród członków gminy. Synagogę poświęcono 4 września 1904 roku. Budowla stała się centrum życia miejscowych Żydów. Działała w niej m.in. szkoła podstawowa. W czasie nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku wnętrze synagogi zostało zdemolowane. Nie została zburzona, gdyż stała w zwartej zabudowie. Ostatnie nabożeństwo odbyło się w kwietniu 1940 roku. Po zakończeniu II wojny światowej czasowo umieszczono w niej Żydów z Europy Wschodniej. 29 lipca 1945 roku odbył się pierwszy ślub. Budowla przeszła remont kapitalny i została poświęcona 30 sierpnia 1953 r. Wewnątrz znajdowały się miejsca dla 2000 osób. Po wybudowaniu Muru Berlińskiego synagoga jako jedyny żydowski dom modlitwy we wschodnim Berlinie stała się centrum życia miejscowych Żydów. Gmina żydowska w 1961 roku liczyła 3000 osób, natomiast około 1990 roku tylko 200 i nie miała swojego rabina ani kantora. Budowla była remontowana w 1957 roku oraz pomiędzy 1967 a 1978 rokiem. Remont kapitalny przeprowadzono w latach 2004–2007 według projektu architektów Ruth Golan und Kay Zareh. Liczba miejsc zmniejszyła się do 1200. Synagogę ponownie otwarto 31 sierpnia 2007 roku.

Senefelderplatz – stacja metra w Berlinie, w dzielnicy Prenzlauer Berg, w okręgu administracyjnym Pankow, na linii U2. Stacja została otwarta w 1913.

Kościół Zbawiciela (niem. Immanuelkirche) – protestancka świątynia w Berlinie, w dzielnicy Prenzlauer Berg, na osiedlu Winsviertel. Należy do Kościoła Ewangelickiego Berlina, Brandenburgii i śląskich Górnych Łużyc.

Instytut Marksizmu-Leninizmu przy KC SED (Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED) – jedna z instytucji naukowo-badawczych KC SED. Instytut powstał na podstawie uchwały Biura Politycznego SED z 29 marca 1949 o przekształceniu dotychczasowego, funkcjonującego od 1947 Instytutu Naukowo-Badawczego przy kierownictwie SED (Wissenschaftliches Forschungsinstitut beim Parteivorstand der SED) w Kleinmachnow, z dniem 1 września 1949 w Instytut Marksa, Engelsa, Lenina przy kierownictwie SED (Marx-Engels-Lenin-Institut beim Parteivorstand der SED) z siedzibą w b. Pałacu Prezydentów Reichstagu (Reichstagspräsidentenpalais) przy Friedrich–Ebert-Straße 30/31. Wcześniej, jesienią 1948 tenże instytut rozpoczął prace nad wydaniem prac Marksa, Engelsa, Lenina, Stalina i historii niemieckiego ruchu robotniczego. W 1953 Instytutowi zmieniono nazwę na Instytut Marksa, Engelsa, Lenina i Stalina (Marx-Engels-Lenin-Stalin-Institut) oraz otrzymał budynek narożny przy Charlotte/Unter den Linden, który służył jako siedziba zarządu, administracji, wydziału historii i utworzonego archiwum Instytutu. Wydział Lenina umieszczono w budynku wydawnictwa Dietz na Wallstraße 76-79. W 1956 placówce ponownie zmieniono nazwę na Instytut Marksizmu-Leninizmu przy KC SED (Institut für Marxismus-Leninismus beim ZK der SED), pod którą to nazwą placówka była najbardziej znana i najdłużej pracowała. Na początku 1959, wszystkie działy Instytutu wraz z archiwum partii i biblioteką przeniesiono do budynku „Centralnego Domu Jedności” (Zentralhaus der Einheit) przy Wilhelm Pieck-Straße 1, obecnie Torstrasse 1, dawnej siedziby Komitetu Centralnego SED. Następnie wydział Marksa i Engelsa został przeniesiony do „Domu Karla-Liebknechta” (Karl-Liebknecht-Haus) przy Rosa-Luxemburg-Platz. Po zjednoczeniu Niemiec, z dniem 4 stycznia 1990 zmieniono instytutowi nazwę na Instytut Historii Ruchu Pracy (Institut für Geschichte der Arbeiterbewegung), jednocześnie znacznie redukując liczbę jego komórek organizacyjnych. Z dniem 31 marca 1992 Instytut ostatecznie zlikwidowano przekazując jego zasoby do Fundacji Archiwum Partii i Organizacji Masowych NRD w Archiwum Federalnym (Stiftung Archiv der Parteien und Massenorganisationen der DDR im Bundesarchiv) w kompleksie z 1874 Koszar b. Szkoły Kadetów (Hauptkadettenanstalt) (1878-1920), gimnazjum (1920-1933), jednostki Leibstandarte SS Adolf Hitler (1933–1945), jednego z obiektów Brygady Berlińskiej Armii Amerykańskiej (1945-1994) w Berlinie przy Finckensteinallee 63. Jako placówka naukowo-badawcza Instytut miał status jednego z wydziałów KC SED. Jego bezpośrednimi zwierzchnikami byli sekretarze KC – Fred Oelßner (1949–1957) oraz Kurt Hager (1957–1989).

Karl-Liebknecht-Haus – siedziba niemieckiej partii Die Linke usytuowana w berlińskiej dzielnicy Mitte, przy Kleine Alexanderstraße 28. Budynek został zbudowany w latach 1910–1912 przez fabrykanta Rudolpha Wertha z przeznaczeniem na pomieszczenia biurowe i fabrykę. W listopadzie 1926 roku został wykupiony przez Komunistyczną Partię Niemiec i stał się siedzibą jej Komitetu Centralnego, redakcji gazety Die Rote Fahne oraz Komunistycznego Związku Młodych Niemiec. Nazwano go na cześć Karla Liebknechta, zamordowanego przez Freikorps w styczniu 1919 roku. W lutym 1933 roku budynek został zamknięty przez nazistowskie władze, a w marcu przejęty przez Sturmabteilung (SA) i zmieniono jego nazwę na Horst-Wessel-Haus. W czasie operacji berlińskiej podczas II wojny światowej budynek poważnie ucierpiał, lecz w 1948 roku został odbudowany i przywrócono mu nazwę sprzed 1933 roku. Od 1950 roku mieścił się w nim Instytut Marksizmu-Leninizmu przy Komitecie Centralnym Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec. Od 1990 roku był siedzibą krajową Partii Demokratycznego Socjalizmu. Po fuzji PDS z Alternatywą Wyborczą Praca i Sprawiedliwość Społeczna, siedziba partii Die Linke. Oprócz Lewicy w Karl-Liebknecht-Haus swoją centralę ma organizacja Wolna Młodzież Niemiecka. Od 1977 roku budynek znajduje się na liście prawnie chronionych zabytków.

Pełnomocnik Federalny do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD (tzw. Urząd Gaucka, niem. Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik, BStU) – niemiecki urząd federalny powołany w 1990 r.Pierwszym Pełnomocnikiem został Joachim Gauck. Instytucja dysponuje kartoteką ok. 6 mln osób, zatrudnia 3100 pracowników, posiada 185 km bieżących dokumentów pochodzących z archiwów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych NRD, ponad milion kaset wideo oraz 200 tys. taśm dźwiękowych. Głównym jej zadaniem jest udostępnianie akt poszkodowanym. Pierwsi obywatele uzyskali możliwość wglądu do swoich teczek w styczniu 1992. Z możliwości tej skorzystało dotychczas ponad dwa mln osób (2007). Co roku 100 tys. osób zgłasza się o dostęp do akt instytutu. Urząd prowadzi ponadto działalność naukową i edukacyjną oraz sprawdza, czy w archiwach znajdują się informacje wskazujące na współpracę ze Stasi. Czyni to na zlecenie instytucji publicznych, jak i prywatnych. W Niemczech obowiązkowej lustracji podlegają pracownicy instytucji publicznych i kandydaci na te stanowiska. Od 2005 r. Instytut Pamięci Narodowej i niemiecki urząd związane są układem o współpracy. Są to dwie największe instytucje tego typu w Europie.

Rosa-Luxemburg-Platz – stacja metra w Berlinie w dzielnicy Mitte, w okręgu administracyjnym Mitte na linii U2. Stacja została otwarta w 1913 roku. Aktualna nazwa stacji została nadana w 1969 roku na cześć polskiej rewolucjonistki i teoretyczki komunizmu Róży Luksemburg.

Rosa-Luxemburg-Straße (pol. Ulica Róży Luksemburg) – ulica w berlińskiej dzielnicy Mitte. Została nazwana na cześć Róży Luksemburg, działaczki polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego. Południowa część ulicy nosiła nazwy Kaiser-Wilhelm-Straße (1887-1947) oraz Liebknechtsraße (1947-1969), a północna Zweite Scheunengasse (ok. 1700-1860), Amalienstraße (1860-1910) oraz Hankestraße (1910-1969). Obecna nazwa obowiązuje od 1969 roku, kiedy Liebknechtstraße podzielono na Karl-Liebknecht-Straße i Rosa-Luxemburg-Straße. Przy Rosa-Luxemburg-Straße znajduje się między innymi Kino Babylon oraz teatr Volksbühne (Scena Ludowa).

Eberswalder Straße – stacja metra w Berlinie w dzielnicy Prenzlauer Berg, w okręgu administracyjnym Pankow na linii U2. Stacja została otwarta w 1913.

Treuhandanstalt (z niem. Urząd Powierniczy) – niemiecka agencja państwowa, która w byłej NRD przejęła własność państwową w celu jej prywatyzacji. Utworzony 17 czerwca 1990 przez Volkskammer restrukturyzował i zmienił własność ponad 8,5 tys. przedsiębiorstw, w których zatrudnionych było początkowo ponad 4 mln osób. Pierwszym dyrektorem był Detlev Karsten Rohwedder, który został zastrzelony przez nieznanego sprawcę i zastąpiony przez Birgit Breuel. Działalność urzędu była powszechnie krytykowana, za nieudolność i niekorzystną sprzedaż zyskownych przedsiębiorstw. Ostateczny bilans zamknięcia tej agencji wyniósł ok. 270 mld marek straty. Likwidacji urzędu dokonano 31 grudnia 1995.

Park Inn Berlin, oficjalnie Park Inn by Radisson Berlin Alexanderplatz – wieżowiec, znajdujący się w Berlinie, w dzielnicy Mitte, w północnej części placu Alexanderplatz. Ma 35 kondygnacji. Mieści czterogwiazdkowy hotel, należący do sieci hotelowej SAS Radisson. Mając całkowitą wysokość wynoszącą 150 m (126 m bez uwzględnienia masztów antenowych na dachu) jest najwyższym budynkiem w Niemczech wykorzystywanym wyłącznie jako hotel, zaś posiadając 1028 pokoi jest drugim największym hotelem w kraju, po hotelu Estrel w Berlinie.

Haus des Lehrers, HdL – wieżowiec w berlińskiej dzielnicy Mitte na Alexanderplatz 9. W skład budynku wchodzi również dwupiętrowa sala kongresowa o wymiarach 50 × 50 metrów, od 2003 roku siedziba Berlin Congress Center. Dom Nauczyciela został zbudowany w pobliżu przedwojennej siedziby Stowarzyszenia Niemieckich Nauczycieli (Deutscher Lehrerverein), która została zniszczona podczas II wojny światowej. 12-kondygnacyjny, 54-metrowy budynek według planu Hermanna Henselmanna wzniesiono w latach 1962–1964 i był pierwszym wieżowcem przy Alexanderplatz. Dom Nauczyciela jest typowym przykładem powojennego modernizmu. Znakiem szczególnym budynku jest fryz między drugim a piątym piętrem, nazwany Nasze życie (Unser Leben), przedstawiający sceny z życia społeczeństwa NRD. Zaprojektowany i wyprodukowany zostało przez niemieckiego artystę Waltera Womacka w latach 1962–1964, we współpracy z innymi artystami. Mozaika składa się z ponad 800 tysięcy pojedynczych kolorowych płytek, ma sumaryczne wymiary 7 x 125 metrów, co czyni ją największym pod względem powierzchni dziełem sztuki w Europie. Po zjednoczeniu Niemiec budynek stał się własnością miasta. Od 1994 roku wynajmowany, a w 2001 roku sprzedany spółdzielni mieszkaniowej Berlin-Mitte (Wohnungsbaugesellschaft Berlin-Mitte).