Straconka (Bielsko-Biała)

Parafia pw. Matki Bożej Pocieszenia w Bielsku-Białej – parafia rzymskokatolicka znajdująca się w Bielsku-Białej, w dzielnicy Straconka. Należy do Dekanatu Bielsko-Biała III – Wschód diecezji bielsko-żywieckiej. Erygowana w 1875. Jest prowadzona przez księży diecezjalnych.

Kościół Matki Bożej Pocieszenia – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Bielsko-Biała III – Wschód. Znajduje się w dzielnicy Straconka. Jest to świątynia wzniesiona w latach 1872–1875 według projektu architekta Andrzeja Walczoka. Rozbudowana i powiększona została o wieżę w 1889 roku również według projektu A. Walczoka. Kościół jest jednonawowy, orientowany, reprezentuje styl neogotycki. Wyposażenie budowli pochodzi z końca XIX wieku i XX wieku, było wielokrotnie modernizowane. Do najważniejszych jego elementów należą: rzeźba Madonny z Dzieciątkiem (w pełnej postaci), gotycka, wykonana na przełomie XV/XVI wieku i pochodzi z kręgu snycerki śląskiej, obraz „Matka Boża Pocieszenia” namalowany w XVII wieku, obraz „Św. Stanisław Biskup i Piotrowin” namalowany około 1876 roku przez słowackiego malarza Piotra Bohuna z Białej, figura gipsowa Matki Bożej Pocieszenia wykonana na początku XIX wieku, monstrancja wykonana pod koniec XIX wieku, w prezbiterium – dwa okna witrażowe przedstawiające Matkę Bożą z Dzieciątkiem oraz Chrystusa Dobrego Pasterza, umieszczona we wnęce z lewej strony nawy współczesna „Golgota”, przedstawiająca Maryję i św. Jana Apostoła pod Krzyżem, wykonana przez Mieczysława Hańderka, z prawej strony, pod chórem – drewniany rzeźbiony konfesjonał z kluczami św. Piotra – symbolem władzy apostolskiej szafarzy Kościoła pełnionej w imieniu Chrystusa, umieszczone na płaskim stropie kościoła dwa duże malowidła ludowe przedstawiające Jezusa uciszającego żywioły podczas burzy na Jeziorze Genezaret oraz Matkę Bożą Królową Polski, która błogosławi przedstawicielom różnych stanów, ołtarz główny ozdobiony 2 figurami Ewangelistów z 1875 roku wykonany przez Franciszka Jaratka; rzeźby zostały wykonane w Bielsku.

Łysa Góra (653 m) – szczyt w Beskidzie Małym. Znajduje się w Grupie Magurki Wilkowickiej i jest najdalej na zachód wysuniętym wzniesieniem tej grupy i w ogóle całego Beskidu Małego. Jest to wzniesienie dobrze wyodrębnione. Zachodnie stoki opadają ku dolinie Białej, północno-wschodnie potoku Mraźnica, południowo-wschodnie potoku Szkleniec (Skleniec). Głęboka Przełęcz Łysa (570 m) oddziela Łysą Górę od następnego wzniesienia – Rogacza (828 m). Znajduje się w granicach administracyjnych Bielska-Białej, w dzielnicy Mikuszowice Krakowskie. Południowo-zachodnia część Łysej Góry znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego Beskidu Małego. W Polsce jest wiele szczytów o nazwie Łysa Góra. „Łysymi górami” nazywano góry bezleśne. Wbrew swojej nazwie ta Łysa Góra jest porośnięta lasem. Dawniej jednak była bezleśna. Wołosi, którzy w XVI wieku wraz ze swoimi stadami owiec i kóz przybyli tutaj z Bałkanów, poprzez cyrhlenie wytworzyli wielkie pastwiska ciągnące się od Łysej Góry przez Łysą Przełęcz i Rogacz aż po Sokołówkę. Już pod koniec XIX wieku na stokach Łysej Góry zaprzestano jednak wypasu i porosła lasem. Wyżej, na grzbiecie Rogacza i Magurki Wilkowickiej część z hal pasterskich została zamieniona na pola uprawne i powstały na nich zabudowania, część była nadal użytkowana jako pastwiska. Z powodu nieopłacalności ekonomicznej i tutaj jednak w końcu zaprzestano wypasu i dawne hale pasterskie stopniowo zarastają lasem. Od XVI do XVIII wieku na stokach Łysej Góry były sztolnie, w których wydobywano ubogie rudy żelaza. Wydobycie porzucono z powodu nieopłacalności (wysokie koszty wydobycia i niska jakość rudy). W dolinie potoku Szkleniec u południowych podnóży Łysej Góry znajduje się krzyż z figurą Chrystusa. Upamiętnia on miejsce, w którym pochowano Polaków walczących ze Szwedami. 8 marca 1655 r. na tzw. mikluszowickich szańcach. Mieszkańcy Żywca i okoliczni chłopi stoczyli z nimi potyczkę. Mając zaledwie 150 ludzi usiłowali zatrzymać liczącą 1100 żołnierzy armię szwedzką dowodzoną przez gen. Jana Weyharda-Wrzesowicza. Tuż przed bitwą z armii tej uciekła do mieszczan grupa polskich szlachciców, którzy wcześniej przyłączyli się do Szwedów. Ci zdołali zabić 13 z nich, bez trudu zdobyli bronione przez Polaków szańce oraz spalili Mikuszowice i Wilkowice. Przerażeni mieszkańcy Żywca oddali Szwedom miasto bez walki. Przez Łysą Górę biegnie czerwony szlak z Mikuszowic przez Magurkę Wilkowicką, całą południową część Bielska-Białej, Szyndzielnię, Klimczok, Szczyrk aż na Malinowską Skałę. Szlak turystyczny odcinek: Bielsko Biała – Łysa Góra – Przełęcz Łysa – Schronisko PTTK na Magurce Wilkowickiej – Rogacz (828 m) – Wilkowice.

Straconka – nieczynny kamieniołom w Bielsku-Białej w województwie Śląskim. Znajduje się w dzielnicy Straconka, w lesie po północnej stronie leśniczówki przy ul. Górskiej, pod względem geograficznym w Beskidzie Małym. Kamieniołom składa się z wielu odrębnych wyrobisk na różnych wysokościach stromego stoku. Cześć z nich jest już zarośnięta lasem. Na Wysokiej Skale o wysokości 10 m uprawiana jest wspinaczka skalna. Jest 7 dróg wspinaczkowych o trudnościach od VI do VI.2 w skali polskiej. Są częściowo obite ringami (r) i mają ringi zjazdowe (rz). Na pozostałych skałach wspinano się na wędkę na przełomie XX i XXI wieku, ale skała tam jest krucha i obecnie nie praktykuje się na nich wspinaczki. W Straconce istnieje jeszcze drugi, mały kamieniołom, znajdujący się w lesie pomiędzy końcem ul. Sowiej a potokiem Mraźnica. Na jego skałach znajdujących się na czterech piętrach uprawiany jest bouldering. Jest ponad 90 dróg.

Czupel, Cupel – na mapach zaznaczony jako szczyt z wysokością 654 m lub 657 m, w rzeczywistości jest to tylko ostre załamanie grani w północno-zachodniej części grupy Grupy Magurki Wilkowickiej w Beskidzie Małym. Jego stoki południowe i zachodnie stoki opadają w stronę Straconki (dzielnicy Bielska-Białej). W przewodniku „Beskid Mały” opisany jest jako Cupel. Czupel jest porośnięty lasem, ale na lotniczej mapie Geoportalu widać, że na dużej części jego grzbietu i stoków jest to młody las zarastający trawiaste dawniej tereny. Na południowym stoku Czupla do lat 80. XX wieku znajdowały się kamieniołomy Straconka. Ich początki sięgały połowy XVIII wieku, a eksploatacja na skalę przemysłową rozpoczęła się pod koniec XIX wieku. Wydobywany tu kamień został użyty m.in. przy wykańczaniu elewacji katedry św. Mikołaja w Bielsku-Białej oraz przy budowie tunelu kolejowego w tym mieście. Kamieniołomy zaprzestały działalności w latach 1975–1981. Czupel znajduje się w wydzielonym obszarze leśnym w granicach wsi Kozy w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Kozy.

Przełęcz Łysa (570 m n.p.m.) – przełęcz w Grupie Magurki Wilkowickiej w Beskidzie Małym. Oddziela Łysą Górę od Rogacza (828 m). Północno-wschodnie stoki przełęczy opadają do doliny Mraźnicy w Bielsku-Białej południowo-zachodnie do doliny potoku Szkleniec w Wilkowicach. Nazywana jest także Siodłem. Znajduje się w granicach miasta Bielsko-Biała. Rejon przełęczy oraz stoki opadające do doliny Mraźnicy są bezleśne. Na przełęczy jest węzeł szlaków turystycznych.

Brama Wilkowicka (ok. 415 m n.p.m.) – szerokie na ok. 5 km obniżenie między Beskidem Śląskim na zachodzie a Beskidem Małym na wschodzie, będące swego rodzaju rozległą przełęczą w wododziale górnej Wisły i Soły. Powstało w miejscu zmniejszonej odporności skał pomiędzy dwoma uskokami tektonicznymi, z których jeden ogranicza od wschodu Beskid Śląski, a drugi pokrywa się z zachodnią granicą Beskidu Małego (ściślej: grupy Magurki Wilkowickiej). W części południowej obniżenie to budują głównie morskie osady mioceńskie, wkraczające tu z Kotliny Żywieckiej, zaś w części północnej górnokredowe utwory serii śląskiej. Rozległa i niska Brama Wilkowicka od najdawniejszych czasów była ważnym przejściem przez pierwsze od północy pasmo Beskidów. Przez nią napływali pierwsi osadnicy do Kotliny Żywieckiej, później wiódł tędy szlak handlowy, łączący Śląsk z Węgrami. W latach 1818–1820 władze austriackie wybudowały nową drogę z Białej do Żywca, zaś w 1878 r. przez Bramę Wilkowicką przejechał pierwszy pociąg z Bielska do Żywca. Obecnie przez zachodnią część Bramy biegnie również droga, łącząca Bielsko-Białą przez Bystrą i Buczkowice ze Szczyrkiem. 24 lipca 2015 roku oddano do ruchu odcinek drogi ekspresowej S69 od węzła Buczkowice do Żywca. Tym samym uruchomiono ruch na odcinku Bielsko-Biała - Żywiec, biegnący między innymi przez Bramę Wilkowicką. Obecnie jest to odcinek drogi ekspresowej S1 Bielsko-Biała-Żywiec, o łącznej długości 15,56 km.

Chatka na Rogaczu (dawniej studenckie schronisko turystyczne „Rogacz”) – prywatne górskie schronisko turystyczne (dawnej chatka studencka) w Beskidzie Małym, u stóp Rogacza, na Polanie pod Rogaczem, na wysokości około 685 m n.p.m.

Polana pod Rogaczem – polana pod szczytem Rogacza (828 m) w Beskidzie Małym, przez miejscowych nazywana polaną Do Piotra, taką też ma nazwę na mapie Geoportalu. Ciągnie się od wysokości około 660–730 m na południowym stoku Rogacza. Dolna część polany jest niezabudowana, w części górnej jest schronisko turystyczne „Chatka na Rogaczu” i inne budynki. Administracyjnie polana znajduje się w granicach wsi Wilkowice w województwie śląskim, w powiecie bielskim, gminie Wilkowice. Jest dobrym punktem widokowym w kierunku południowym na dolinę Białej i Beskid Śląski. Po lewej widoczny jest szczyt Skrzycznego z masztem nadajników, na prawo od niego szczyty Magury, Klimczok i jego ramię biegnące poprzez Szyndzielnię na Kołowrót i Kozią Górę. Według autora przewodnika turystycznego najpiękniejsze są widoki z polany nocą, gdy nad światłami Białej wznoszą się mroczne masywy gór. Przez polanę przebiegają dwa szlaki turystyczne: Mikuszowice Krakowskie – Polana pod Rogaczem – Rogacz – Magurka Straceńska – Schronisko PTTK na Magurce Wilkowickiej. Suma podejść 517 m, odległość 3,8 km, czas przejścia 1:45 godz. Wilkowice – Polana pod Rogaczem – Rogacz – Magurka Straceńska – Schronisko PTTK na Magurce Wilkowickiej. Suma podejść 498 m, odległość 3,6 km, czas przejścia 1:43 godz.

Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bielsku-Białej – parafia rzymskokatolicka znajdująca się w Bielsku-Białej, w dzielnicy Lipnik. Należy do Dekanatu Bielsko-Biała III – Wschód diecezji bielsko-żywieckiej. Jest prowadzona przez księży diecezjalnych.

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i Św. Walentego w Bielsku-Białej – rzymskokatolicki kościół parafialny w Bielsku-Białej, w województwie śląskim. Należy do dekanatu Bielsko-Biała III – Wschód diecezji bielsko-żywieckiej. Mieści się w dzielnicy Lipnik, przy ulicy Ks.Gen. Stanisława Brzóski.

Lipnik (niem. Kunzendorf) – dzielnica zwyczajowa Bielska-Białej położona we wschodniej części miasta, dawna wieś założona w XIII wieku i przyłączona do miasta Białej w 1925. W zależności do przyjętych kryteriów definicja Lipnika może się znacznie różnić: Lipnik historyczny (dawna gmina w granicach sprzed 1925) ma powierzchnię 20,76 km², do której wliczają się również Leszczyny, Złote Łany, Osiedle Grunwaldzkie, część Obszarów i Krzemionki. Jeszcze o nieco większy jest obręb ewidencyjny Lipnik odpowiadający granicom wsi ustalonym w 1787 (z drobną korektą w 1844). Natomiast istniejąca od 2002 jednostka pomocnicza gminy o tej nazwie obejmuje jedynie mniej niż połowę Lipnika historycznego, konkretnie jego centralną i wschodnią część u podnóża Beskidu Małego. Współczesne potoczne rozumienie nazwy Lipnik bliższe jest tej drugiej definicji i w tym znaczeniu jest to dzielnica o charakterze przedmiejskim z przewagą rozproszonej zabudowy jednorodzinnej. Dzieli się nieformalnie na Lipnik Dolny w dolinie Niwki i wyżej położony Lipnik Górny.