Gemäldegalerie

Kościół pw. św. Mateusza w Berlinie – kościół w stylu neoromańskim na południowym skraju dzielnicy Tiergarten w okręgu administracyjnym Mitte w Berlinie. Jest obecnie jedynym zabytkowym budynkiem w Kulturforum. Odrestaurowany w latach 1956–1960 pod kierunkiem architekta Jürgena Emmericha.

Muzeum Rzemiosła Artystycznego (niem. Kunstgewerbemuseum) – jedno z ważniejszych muzeów sztuki w stolicy Niemiec, Berlinie. Powołane w 1868 roku muzeum stanowi część Berlińskich Muzeów Państwowych pod opieką Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kultury, gromadzi dzieła rzemiosł artystycznych od wczesnego średniowiecza po współczesność. Muzeum wielokrotnie zmieniało swoją lokalizację; obecnie ma dwie siedziby. Pierwsza z nich znajduje się w historycznym zamku Köpenick, druga położona jest na terenie nowoczesnego centrum kultury znanego jako Kulturforum nieopodal placu Poczdamskiego w obrębie dzielnicy Tiergarten.

Neue Nationalgalerie (dosł. niem. Nowa Galeria Narodowa) – muzeum poświęcone sztuce XX stulecia położone w Berlinie przy Kulturforum. Spektakularny, obszernie przeszklony budynek muzeum został zaprojektowany przez niemieckiego architekta Ludwiga Miesa van der Rohe i jest uznawany za przykład modernizmu. Neue Nationalgalerie jest jedynym budynkiem wzniesionym przez Miesa van der Rohe na terenie Niemiec po II wojnie światowej. W 1962, będąc w wieku 76 lat, otrzymał on w trybie bezpośrednim zlecenie budowy muzeum w Berlinie. Budynek został ukończony w 1968, rok przed śmiercią architekta. Nowa Galeria Narodowa była pierwszym muzeum zlokalizowanym przy nowym Kulturforum, położonym kilkaset metrów na zachód od placu Poczdamskiego. W pobliżu galerii znajdują się zbudowane przez Hansa Scharouna Biblioteka Państwowa oraz Filharmonia. Budynek muzeum jest najpełniejszą realizacją rozwijanej przez wiele lat przez Miesa van der Rohe idei przestrzeni uniwersalnej. Budynek ma formę płaskiego stalowego kasetonowego zadaszenia zbudowanego na planie kwadratu o boku 64,8 m, którego wewnętrzna część otoczona jest szklaną ścianą kurtynową, położoną 7,2 m od krawędzi dachu i tworzy główną górną halę muzeum. Stalowy dach wspiera się w położonych na jego krawędziach ośmiu słupach posiadających przekrój w kształcie równoramiennego krzyża. Po dwa słupy przypadające na każdą krawędź dachu odsunięte są od narożników kwadratu tak, że przeszklona hala tworzy wielką otwartą przestrzeń, uporządkowaną jedynie dwoma blokami instalacyjnymi oraz biegami schodów prowadzącymi na dolny poziom muzeum. Hala spoczywa na granitowym postumencie o wymiarach rzutu 105/110 m, położonym na brzegu Landwehrkanal, przy skrzyżowaniu z Potsdamer Straße. Właściwa przestrzeń wystawowa mieści się w kondygnacji cokołu, której większa część nie posiada naturalnego oświetlenia. Po zachodniej, przeciwnej do głównej ulicy stronie cokołu dolna kondygnacja otwiera się obszernym przeszkleniem na otoczony murem ogród, przeznaczony na ekspozycję rzeźb.

Shell-Haus – budynek położony w Berlinie nad brzegiem Landwehrkanal, liczący pięć do dziesięciu kondygnacji. Budynek, wpisany do rejestru zabytków, został wzniesiony w latach 1930-1932 przy ówczesnej Königin-Augusta-Straße (od roku 1947 Reichpietschufer) według projektu architekta Emila Fahrenkampa na zlecenie hamburskiej firmy Rhenania-Ossag Mineralölwerke AG przekształconej w roku 1947 w Deutsche Shell AG, będącej niemieckim oddziałem holenderskiej firmy Royal Dutch Shell.

Bendlerblock (wym. MAF: [ˈbɛndlɐˌblɔk], posłuchaj) – zespół budynków w berlińskiej dzielnicy Tiergarten, przy Stauffenbergstrasse 18 (wcześniej Bendlerstrasse) i Reichpietschufer 72–76. Wzniesiony w latach 1911–1914 z przeznaczeniem na Biuro Marynarki Wojennej Rzeszy. W okresie Republiki Weimarskiej służył dodatkowo jako siedziba dowództwa Reichswehry. Obecnie gmach mieści pomocnicze biuro niemieckiego Federalnego Ministerstwa Obrony. W 1944 Bendlerblock był główną siedzibą spiskowców skupionych wokół Clausa von Stauffenberga organizujących zamach stanu, którego częścią była próba zabójstwa Adolfa Hitlera 20 lipca 1944.

Akcja T4 (niem. Aktion T4, E-Aktion) – program realizowany w III Rzeszy w latach 1939–1944, polegający na fizycznej „eliminacji życia niewartego życia” (niem. Vernichtung von lebensunwertem Leben). W ramach akcji mordowano chorych na schizofrenię, niektóre postacie padaczki, otępienie, pląsawicę Huntingtona, stany po zapaleniu mózgowia, osoby niepoczytalne, chorych przebywających w zakładach opiekuńczych ponad 5 lat oraz ludzi z niektórymi wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi. Liczba zamordowanych w czasie trwania tej akcji jest trudna do oszacowania ze względu na jej półoficjalny charakter (a w późniejszym okresie jej utajnienie), przeniesienia chorych pomiędzy poszczególnymi zakładami opiekuńczymi i na ogół niewielkie zainteresowanie rodzin losami chorych umieszczonych w zakładach opiekuńczych. Szacuje się, że w okresie szczytowym tego programu, tj. w latach 1940–1941, zabito w jego ramach 70 273 chorych i niepełnosprawnych , w tym także pensjonariuszy szpitali psychiatrycznych na terenach okupowanych. Uważa się także, że ogółem w latach 1939–1945 zabito (rozstrzelano, zagazowano lub otruto) ok. 200 000 ludzi upośledzonych i niepełnosprawnych. Od kwietnia 1941 r. program ten rozszerzono o „akcję 14f13” (niem. Aktion 14f13), obejmującą chorych psychicznie i niepełnosprawnych więźniów obozów koncentracyjnych, w ramach której wymordowano ok. 20 tys. osób. Aktion T4 była pierwszym masowym mordem ludności dokonywanym przez nazistowskie Niemcy, podczas którego opracowano „technologię” grupowego zabijania, zastosowaną później w niemieckich obozach zagłady. Akcja ta była także nazywana „eutanazją” osób upośledzonych – stąd skrót E-Aktion, natomiast szerzej znany skrót T4 pochodzi od adresu biura tego przedsięwzięcia mieszczącego się w Berlinie przy Tiergartenstraße 4. Skrót „14f13” był jednym z oznaczeń kodowych SS używanych w obozach koncentracyjnych przy ewidencji przyczyn zgonów oraz sposobu postępowania z więźniami (niem. Sonderbehandlung 14f13: 14 – obóz koncentracyjny, f – śmierć więźnia, 13 – zagazowanie).

Filharmonia Berlińska (niem. Berliner Philharmonie) – budynek przy Kemperplatz w Berlinie wzniesiony w latach 1960–1963 według projektu architekta Hansa Scharouna, siedziba Berliner Philharmoniker.

Biblioteka Państwowa w Berlinie (niem. Staatsbibliothek zu Berlin, dawniej Preußische Staatsbibliothek lub Königliche Bibliothek) stanowi instytucję Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kultury i jest największą biblioteką naukową na obszarze krajów niemieckojęzycznych. Założona została w 1661 roku przez Wielkiego Elektora Fryderyka Wilhelma I jako „Elektorska Biblioteka w Cölln (dzielnica Berlina) nad Sprewą” (niem. Churfürstliche Bibliothek zu Cölln an der Spree). W 1701 roku została przemianowana przez Fryderyka I Pruskiego na „Królewską Bibliotekę w Berlinie” (niem. Königliche Bibliothek zu Berlin). Po zniesieniu monarchii w 1918 roku, biblioteka otrzymała nazwę „Pruskiej Biblioteki Państwowej” (niem. Preußische Staatsbibliothek). Pod koniec II wojny światowej cenniejsza część zbiorów została ewakuowana do budynku klasztoru benedyktynów w Krzeszowie, z którego wcześniej, w roku 1940, usunięto zakonników. Zbiory odnalezione w klasztorze oraz w porzuconym przez Niemców pociągu ewakuacyjnym, zostały w większości zabezpieczone i w 1946 roku zdeponowane w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie jako tzw. „Berlinka”, gdzie w większości znajdują się nadal. Zarówno w latach 1945–1946, jak i już w Krakowie część wywiezionych z Berlina kolekcji została rozkradziona. Najbardziej znany przypadek kradzieży starodruków „Berlinki” z Biblioteki Jagiellońskiej zakończył się głośnym procesem sądowym w 2001 roku. Dlatego w okresie powojennym na rynku antykwarycznym sporadycznie pojawiały się zazwyczaj mniej cenne książki i czasopisma z Biblioteki Państwowej w Berlinie. W 1967 roku zwrócono do Berlina (Wschodniego) 127.000 nowszych książek i tomów czasopism ze zbiorów „Berlinki”, w 1977 roku symbolicznie „w dowód przyjaźni” Edward Gierek przekazał Erichowi Honeckerowi rękopisy partytur Beethovena i Mozarta, a w 2000 roku Jerzy Buzek ofiarował Gerhardowi Schröderowi egzemplarz Biblii z 1522 roku w przekładzie Marcina Lutra. Po wojnie, wskutek podziału Niemiec, pozostałe zbiory zostały podzielone między wschodnioberlińską „Deutsche Staatsbibliothek” i zachodnioberlińską „Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz”. 1 stycznia 1992 roku obydwie biblioteki zostały połączone pod obecną nazwą. W elektronicznym katalogu Staatsbibliothek zu Berlin został uwzględniony pełny zasób, tj. zarówno fizycznie dostępny w siedzibie książnicy, jak i część utracona w wyniku działań wojennych (oznaczone jako „Kriegsverlust”), tj. krakowski depozyt oraz rzeczywiste straty wojenne.

Tiergarten, Berlin-Tiergarten (wym. MAF: [ˈtiːɐ̯ˌɡaʁtn̩], posłuchaj) – dzielnica (Ortsteil) Berlina w okręgu administracyjnym Mitte. Od 1 stycznia 1861 w granicach miasta. Nazwa okręgu pochodzi od zajmującego znaczną jej część parku Großer Tiergarten. W dzielnicy znajduje się ponad 30 ambasad i dwa konsulaty.

Mitte – pierwszy okręg administracyjny (Bezirk) Berlina. Liczy ponad 368 112 mieszkańców. Powstał w 2001 z połączenia dwóch okręgów administracyjnych Berlina Zachodniego: Tiergarten i Wedding oraz jednego okręgu administracyjnego Berlina Wschodniego – Mitte. Siedziba administracji okręgu znajduje się w ratuszu Tiergarten. W okręgu znajdują się: Reichstag, Bundestag, Bundesrat, Alexanderplatz, Berliner Fernsehturm, Brama Brandenburska, Zamek w Berlinie, Plac Poczdamski, Nowa Synagoga, Unter den Linden, Wyspa Muzeów oraz większość ambasad.

Sony Center – kompleks budynków wykonanych przez firmę Sony na Potsdamer Platz w Berlinie. Jego architektem jest Helmut Jahn. Budowa została ukończona w 2000 roku za sumę 800 milionów dolarów. W kompleksie znajdują się sklepy, restauracje, centra konferencyjne, pokoje hotelowe, biura, muzea, Kino CineStar oraz IMAX i sklep "Sony Style". Na terenie centrum dostępny jest darmowy hot spot Wi-Fi. Kompleks zlokalizowany jest niedaleko stacji kolejowej Berlin Potsdamer Platz. W pobliżu usytuowane jest centrum handlowe i biurowiec Deutsche Bahn.

Kurfürstenstraße – stacja metra w Berlinie, w dzielnicy Tiergarten, w okręgu administracyjnym Mitte, na linii U1. Stacja została otwarta w 1902.