Whitehall (Londyn)

Whitehall (ang. Palace of Whitehall) – rezydencja brytyjskich monarchów od 1530 do 1698, kiedy spłonął prawie w całości. Wcześniej jednak urósł do rangi największego pałacu w Europie, posiadał 1500 pokoi (był równocześnie największym budynkiem na świecie). Obecnie jego nazwa, Whitehall, używana jest do określania centrum administracyjnego rządu Wielkiej Brytanii.

Downing Street – zamknięta dla ruchu kołowego i dla turystów uliczka znajdująca się w centrum Londynu, w pobliżu parlamentu i Pałacu Buckingham, odchodząca od Whitehall. Przy Downing Street swoje rezydencje mają najważniejsze osobistości życia politycznego Wielkiej Brytanii - premier i kanclerz skarbu. Ulica została zbudowana i nazwana dla uczczenia Sir George'a Downinga, który był wojskowym i dyplomatą w służbie Oliviera Cromwella i króla Karola II. Król w uznaniu zasług obdarował go działką gruntu, na której znajduje się ta ulica.

10 Downing Street – rezydencja i biuro premiera Wielkiej Brytanii oraz siedziba Rządu Jego Królewskiej Mości (ang. His Majesty’s Government). Budynek znajduje się na Downing Street w City of Westminster w Londynie, w pobliżu Pałacu Westminsterskiego (miejscu obrad Parlamentu) oraz Pałacu Buckingham, rezydencji Króla Wielkiej Brytanii. Oficjalnie jest siedzibą Pierwszego Lorda Skarbu, który to tytuł po 1905 roku połączony został z funkcją szefa brytyjskiego rządu. Numer Dziesięć, jak często bywa nazywany, to zapewne najbardziej znany adres w Londynie i jeden z najłatwiej rozpoznawalnych budynków na świecie. Pierwotnie składał się z trzech budowli: tzw. domu na tyłach, samego Numeru 10 oraz niewielkiego budynku obok. „Dom na tyłach” był pałacykiem wzniesionym około roku 1530; Numer 10 to nieco nowsza kamienica z roku 1685, wielokrotnie przebudowywana. W roku 1732 król Jerzy II Hanowerski podarował 10 Downing Street oraz „dom na tyłach” Robertowi Walpole'owi (często nazywanemu pierwszym premierem) w dowód uznania za jego służbę dla państwa. Walpole przyjął podarek, ale pod warunkiem, że będzie to dar dla urzędu Pierwszego Lorda Skarbu, a nie dla niego samego. Król wyraził zgodę i od tego czasu lokatorem i „właścicielem” posesji zostawał każdy następny Pierwszy Lord Skarbu. W roku 1732 Walpole zlecił architektowi Williamowi Kentowi połączenie budynków w jedną całość. W ten sposób powstał potężny gmach, który znamy jako 10 Downing Street. Hojny na pierwszy rzut oka dar w praktyce nie okazał się tak wspaniały. Mimo swych sporych rozmiarów i świetnej lokalizacji, Numer 10 nie był z początku atrakcyjnym miejscem zamieszkania. Przede wszystkim był zbudowany na grząskim, niestabilnym gruncie. Po drugie Walpole stworzył wprawdzie precedens, ale stanowisko premiera (prime minister) aż do początków XIX wieku nie było wpisane na stałe w skład królewskiego rządu. Co więcej, do początków wieku XX nie było łączone w jedno z godnością Pierwszego Lorda Skarbu. W konsekwencji niektórzy premierzy Wielkiej Brytanii mieszkali tu, większość jednak nie. Drogi w utrzymaniu, zaniedbany, walący się budynek kilkakroć był bliski wyburzenia. W końcu jednak Numer 10 przetrwał i zaczął być kojarzony z wieloma wybitnymi politykami i ważnymi wydarzeniami czasów najnowszych. Brytyjczycy zaczęli doceniać jego historyczną wartość. Jak powiedziała w roku 1985 premier Margaret Thatcher, Numer 10 stał się jednym z najcenniejszych klejnotów dziedzictwa narodowego.

Horse Guards Parade – największy plac defilad w centralnym Londynie, znajdujący się między Whitehall a St. James’s Park w City of Westminster. Corocznie odbywa się na nim ceremonia Trooping the Colour powszechnie zwana „Paradą na cześć urodzin Króla”, podczas której monarcha dokonuje przeglądu wojsk a później następuje przemarsz oddziałów pieszych i konnych oraz orkiestr wojskowych, a także parada ze sztandarami.

Biuro Spraw Zagranicznych, Wspólnoty Narodów i Rozwoju (ang. Foreign, Commonwealth and Development Office), lepiej znane jako Biuro Spraw Zagranicznych (ang. Foreign Office) lub FCDO – departament rządu Wielkiej Brytanii odpowiedzialny za promocję interesów państwa za granicą. Odpowiednikiem Biura Spraw Zagranicznych w innych krajach jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Szef biura nosi tytuł Sekretarza Stanu ds. Zagranicznych, Wspólnoty Narodów i Rozwoju (Secretary of State for Foreign, Commonwealth and Development Affairs) zaś popularnie nazywany jest Sekretarzem ds. Zagranicznych (Foreign Secretary). Jego pozycja jest jedną z najbardziej prestiżowych w rządzie brytyjskim (cabinet) po premierze; pozostałe to kanclerz skarbu (Chancellor of the Exchequer) oraz sekretarz ds. wewnętrznych (Home Secretary). Biuro Spraw Zagranicznych utworzono w marcu 1782, a następna zmiana nazwy nastąpiła po połączeniu Biura Spraw Zagranicznych z Biurem Wspólnoty (Commonwealth Office) w 1968. Najnowsza zmania połączyła Biuro Spraw Zagranicznych oraz Wspólnoty z Departamentem Rozwoju Międzynarodowego w roku 2020 żeby stworzyć teraz zwane Biuro Spraw Zagranicznych, Wspólnoty Narodów i Rozwoju. Służba zagraniczna składa się z sieci 280 placówek zagranicznych i zatrudnia ponad 17 tys. pracowników (2023).

Departament Handlu Międzynarodowego (Department for International Trade) – brytyjski resort którego zadaniem jest promocja eksportu i inwestycji. Powstał w maju 1999 jako agencja British Trade International, składając się z dwóch części: zajmując się promocją eksportu – Trade Partners UK i promocją inwestycji – Invest UK (dla inwestycji zagranicznych – FDI). W październiku 2003 połączono je w jedną instytucję – UK Trade & Investment. W lipcu 2016 na jej bazie utworzono Department for International Trade (Departament Handlu Międzynarodowego). Utrzymuje swoje przedstawicielstwa prawie we wszystkich krajach, z którymi Wielka Brytania utrzymuje stosunki dyplomatyczne. W Warszawie w latach 1993–2008 brytyjska służba handlowa mieściła się przy ul. Emilii Plater 28, obecnie w budynku ambasady przy ul. Kawalerii 12.

Royal Tank Regiment Memorial – pomnik znajdujący się w Londynie (Anglia), na połączeniu ulic Whitehall Place i Whitehall Court, w City of Westminster. Powstał celem upamiętnienia załóg służących w pułku Royal Tank Regiment, w czasie II wojny światowej. Wykonany został przez angielską rzeźbiarkę Vivien Mallock, na podstawie miniaturowej makiety autorstwa szkockiego artysty George'a Henry'ego Paulina. Pomnik odlany z brązu przedstawia pięcioosobową załogę brytyjskiego czołgu pościgowego Comet. Grupę tę stanowią: komandor (commander), strzelec (gunner), działonowy (hull machine gunner), ładowniczy (loader), oraz kierowca. Rzeźba przedstawia unikalne braterstwo, jakie istniało pomiędzy żołnierzami walczącymi w czołgach. Pomnik został odsłonięty 13 czerwca 2000 roku, przez królową Elżbietę II.

Wielki smog londyński (ang. Great Smog of London) – utrzymujący się w Londynie od 5 do 9 grudnia 1952 smog utworzony z powodu sytuacji pogodowej i wyemitowania do atmosfery gazów, pochodzących głównie z kominów mieszkań i fabryk oraz spalin samochodowych. Doprowadził do środowiskowej katastrofy i śmierci tysięcy londyńczyków – większość ofiar zmarła na skutek niewydolności płuc i hipoksji, poza tym bardzo wysokie stężenie dwutlenku siarki w atmosferze doprowadziło do silnych uszkodzeń układu oddechowego i trwałego uszkodzenia oskrzeli, które poskutkowało śmiercią wielu mieszkańców Londynu. Na początku grudnia Londyn został nawiedzony przez gęstą mgłę i znaczne ochłodzenie powietrza. W konsekwencji mieszkańcy Londynu zużywali dużo większe niż zwykle ilości węgla do ogrzewania mieszkań. Rozprzestrzenienie zanieczyszczonego powietrza poza miasto utrudniała także inwersja temperatury. Powietrze zostało skażone wielkimi ilościami gazów i pyłu ze spalania węgla. Dodatkowym problemem była niska jakość używanego węgla, przez co do atmosfery dostawało się dużo szkodliwych substancji. W wyniku smogu odwołano przedstawienia na wolnym powietrzu oraz większość przedstawień teatralnych i kinowych. Ze względu na fakt, że Londyn jest znany z mgieł, paniki wśród mieszkańców nie odnotowano, jednakże tylko pomiędzy 5 a 9 grudnia naliczono ponad 4 tysiące zgonów wywołanych komplikacjami oddechowymi powstałymi w wyniku wdychania smogu. Większość ofiar stanowili ludzie młodzi lub osoby w podeszłym wieku. W ciągu kolejnych tygodni na ostrą niewydolność oddechową zmarło dalsze 8 tysięcy osób, przez co łączna liczba ofiar wielkiego smogu, według współczesnych badań, wyniosła około 12 tysięcy. Wieści o wielkim smogu odbiły się szerokim echem na świecie i przyczyniły się do wybuchu paniki na jego punkcie. W Wielkiej Brytanii wielki smog był powodem uchwalenia ustawy o czystym powietrzu w roku 1956, co doprowadziło do znacznej poprawy warunków życiowych w Londynie oraz redukcji emisji szkodliwych gazów w pozostałych miastach Wielkiej Brytanii. Zmiany jednak trwały latami i w grudniu 1962 w wyniku zanieczyszczenia powietrza zmarło kolejnych 750 osób.

Skarb Państwa Jego Królewskiej Mości (ang. HM Treasury, His Majesty’s Treasury) – departament rządu Wielkiej Brytanii odpowiedzialny za opracowywanie, wykonywanie i kontrolę rządowej polityki finansów publicznych i polityki gospodarczej. Prowadzi internetowy system centralnej księgowości i sprawozdawczości (Online System for Central Accounting and Reporting), który wyszczególnia wydatki wszystkich departamentów sektora publicznego, i z którego sporządzane są roczne sprawozdania finansowe. Czasami nazywany Exchequer lub mniej formalnie Treasury. Przymiotnik dzierżawczy Her/His (Jej/Jego) w nazwie departamentu różni się w zależności od płci panującego monarchy. HM Treasury jest departamentem ministerialnym, wspieranym przez 14 agencji i organów publicznych.

Blitz (z niem. „błyskawica”) – seria nalotów niemieckich na Wielką Brytanię podczas II wojny światowej, w okresie od 7 września 1940 do 10 maja 1941.

Northumberland Avenue – ulica w centralnym Londynie, na terenie gminy City of Westminster, łącząca skrzyżowanie Charing Cross z biegnącym wzdłuż Tamizy bulwarem Victoria Embankment. Ulica ma długość około 350 m. Zabudowa zdominowana jest przez gmachy hotelowe z XIX wieku, obecnie o mieszanej funkcji. Przy ulicy mieści się ambasada Nigerii oraz teatr Playhouse Theatre.

Battle of Britain Monument – rzeźba znajdująca się w centralnym Londynie (Anglia) przy Victoria Embankment z widokiem na Tamizę. Powstała w hołdzie tym, którzy walczyli w bitwie o Anglię w 1940 roku, podczas II wojny światowej. Została odsłonięta 18 września 2005, w 65. rocznicę bitwy, przez Karola, księcia Walii i Kamilę, księżną Kornwalii, w obecności lotników, którzy brali udział w walkach. Co roku odbywają się nabożeństwa upamiętniające wydarzenia, pierwsze miało miejsce w 1943 roku w Katedrze św. Pawła, a kolejne w Opactwie Westminsterskim. Projektantem pomnika był Bill Bond, założyciel Battle of Britain Historical Society, który otrzymał później Order Imperium Brytyjskiego za swoje zasługi dla dziedzictwa. Bond zebrał również fundusze potrzebne na budowę. Koszt wyniósł 1,74 miliona funtów. Rzeźbę stanowi granitowy panel o długości 25 metrów, ozdobiony płaskorzeźbami, przedstawiającymi sceny z bitwy o Anglię. Najważniejszym elementem rzeźby są naturalnej wielkości figury lotników. Zewnętrzna część rzeźby wyłożona jest brązowymi tablicami, na których wypisane są nazwiska wszystkich lotników, biorących udział w bitwie po stronie aliantów. Autorem pomnika jest Paul Day, a architektami Donald Insall Associates. Pomnik został odlany przez Morris Singer, najstarszą na świecie odlewnię artystyczną, która odlała również wiele wybitnych rzeźb i posągów w Londynie i na całym świecie, w tym lwy i fontanny na Trafalgar Square.