Kamienica Hetmańska w Krakowie

Kamienica Amodejowska – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy Rynku Głównym 18, na Starym Mieście. Najwcześniejsze zapisy, wspominające o kamienicy, pochodzą z końca XVI wieku, ale dom na tym miejscu istniał już w średniowieczu. Przebudowana na przełomie XVI i XVII w stylu renesansowym. Jej nazwa pochodzi podobno od węgierskiego wojewody Amadeja Aby, który wsparł Łokietka podczas buntu wójta Alberta. W drugiej połowie XVII wieku była własnością rajcy B. Amadei. Uległa zniszczeniu w wielkim pożarze Krakowa w 1850 roku. Została odbudowana, według projektu Feliksa Radwańskiego, lecz połączono ją z sąsiadującą kamienicą Hetmańską. Pierwotny kształt odzyskała po rewaloryzacji w latach 1980–1987. Obecnie znajduje się w niej hostel. 23 maja 1932 kamienica została wpisana do rejestru zabytków. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków.

Wierzynek – restauracja mieszcząca się w Krakowie przy Rynku Głównym. Założona została w 1945 przez Kazimierza Książka jako restauracja Pod Wierzynkiem. Jej nazwa nawiązuje do mieszczanina Mikołaja Wierzynka i wydanej przez niego w 1364 uczty, w której uczestniczyli m.in. cesarz Karol IV Luksemburski, Ludwik Węgierski, Kazimierz III Wielki. Restaurację prowadzi Elżbieta Filipiak, żona naukowca i przedsiębiorcy Janusza Filipiaka. Restauracja zajmuje trzy budynki: kamienicę Morsztynowską (nr 16), kamienicę Pinocińską (nr 15) oraz piętro kamienicy Hetmańskiej (nr 17). Parter zajmuje kawiarnia. Pierwsze piętro składa się z czterech sal: Sali Zegarowej, Tatrzańskiej (Komnaty Wyobraźni), Kolumnowej i Wierzynkowej. Pół piętra wyżej znajduje się Sala Rycerska. Na drugim piętrze znajdują się trzy sale: Sala Pompejańska Duża i Mała oraz Sala Renesansowa. Są to sale, w zależności od potrzeb, restauracyjne, konferencyjne lub taneczne.

Kamienica Morsztynowska (Mortynowska, Berowska, Orlemusowska, Tymowska) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy Rynku Głównym 16, na Starym Mieście. Nazwa pochodzi od nazwiska rodziny Morsztynów, którzy w piętnastym stuleciu byli jej właścicielami. Obecny wygląd zawdzięcza głównie przebudowie z początku XIX wieku, której inicjatorem był ówczesny właściciel Antoni Morbitzer. Wtedy w zwieńczeniu fasady umieszczono jego monogram (AM) w otoczeniu alegorii żeglugi i handlu. W 1947 roku Kazimierz Książek otworzył w tej kamienicy restaurację „Pod Wierzynkiem”, którą upaństwowiono cztery lata później, a obecnie znana jest pod nazwą "Wierzynek". Wewnątrz można podziwiać salę Pompejańską z polichromią z końca XVIII wieku, salę Rycerską, która właściwie znajduje się w przyległej kamienicy Hetmańskiej, ale należy do "Wierzynka", a znajdują się w niej pochodzące z XIV wieku główki służące jako wsporniki. Na pierwszym piętrze widoczne są XVI-wieczne stropy. Jeśli chodzi o słynną ucztę wydaną przez Mikołaja Wierzynka, który w imieniu Rady Miejskiej podejmował we wrześniu 1364 roku cesarzy, monarchów i książęta to wiadomo na pewno, że się odbyła. Nie jest natomiast znane miejsce tego wydarzenia, a obecna kamienica w której mieści się restauracja „Wierzynek”, być może nigdy do Wierzynka nie należała. 24 listopada 1965 kamienica została wpisana do rejestru zabytków. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków.

Kamienica Pod Obrazem (Paulkaufmanowska, Cellarich, Pod Modrym Lwem) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy Rynku Głównym 19, na Starym Mieście. Poprzednia jej nazwa to Kamienica Pod Modrym Lwem, nazywana też Kamienicą Królewiczowską. Na przełomie XVI i XVII wieku kamienic należała do mediolańskiego rodu Cellarich. Przebudował ją w 1633 roku Paweł Cellari. Od połowy XVII wieku znajdowała się w rękach Warszyckich, sena­torskiego rodu osiadłego na Dankowie i Pilicy. W XVIII wieku budynek należał do Wojciecha Męcińskiego, starosty ostrzeszowskiego; w 1735 roku został sprzedany Marii Józefy z Wesslów Sobieskiej, wdowę po królewiczu Konstantym Sobieskim (stąd jedna z nazw). Przypuszczalnie w tym okresie kamienica została przebudowana. Około 1753 lub 1756 r. Sobieska przekazała kamienicę bratankowi Teodorowi Wesslowi. Najpóźniej w 1764 roku budynek był własnością krakowskiego kupca Balcera Hallera. Podczas pożaru Krakowa w 1850 roku kamienica spłonęła. Odnowiono ją w 1851 roku całkowicie zmieniając fasadę. W XIX wieku została zakupiona przez Jana Wentzla, który otworzył w niej restaurację. Po II wojnie światowej lokal został upaństwowiony i działał pod nazwą "Restauracja pod obrazem". Zamknięty w latach 70., obecnie wznowił działalność. Nazwa Pod Obrazem została nadana od zdobiącego fasadę obrazu Matki Boskiej, który został namalowany podczas restauracji kamienicy w 1718 roku. W kamienicy mieści się Hotel Wentzl, który nazwę swą nosi od założyciela restauracji, Jana Wentzla. Dawne krakowskie powiedzenie: ...w mieście najlepiej trąbi się w dwóch miejscach, na Wieży Mariackiej nad obrazem i u Wentzla pod obrazem. 29 września 1947 kamienica została wpisana do rejestru zabytków. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków.

Kamienica Pinocińska (Derjakubowiczowska, Dom Kruglowski) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy Rynku Głównym 15, na Starym Mieście. Nazwa wywodzi się od włoskiej rodziny Pinoccich będących w XVII wieku w jej posiadaniu, jednak budynek stał już w średniowieczu. Do kamienicy prowadzi barokowy ukształtowany w formie arkady portal. W budynku zachowały się, po ocaleniu z pożaru Krakowa w 1850 roku renesansowe drewniane stropy. Kamienica Pinocińska w latach 1975–1979 została połączona z nr 16 i nr 17 (kamienica Hetmańska) dla utworzenia restauracji „Wierzynek”. Aktualnie oprócz restauracji „Wierzynek” w kamienicy znajduje się również restauracja „Tradycyja”. 13 marca 1968 kamienica została wpisana do rejestru zabytków. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków.

Kamienica Pod św. Anną – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy Rynku Głównym 14, na Starym Mieście. Jej nazwa wywodzi się od nieistniejącej już figury św. Anny, która zdobiła niegdyś fasadę budynku.

Kamienica Celestyńska (także Kamienica Pod Łabędziem) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I Stare Miasto przy ulicy Grodzkiej 1, na Starym Mieście.

Kamienica Szarffenbergów – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I Stare Miasto przy ulicy Grodzkiej 3, na Starym Mieście.

Pałac Zbaraskich (Potockich) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I Stare Miasto przy Rynku Głównym 20, na rogu z ulicą Bracką 2, na Starym Mieście. Pałac powstał w 1540, kiedy to połączono i przebudowano na magnacką rezydencję dwie sąsiednie gotyckie kamienice z XIV w. Właścicielami nowego pałacu była wówczas można rodzina Firlejów. W XVII w., gdy obiekt był w posiadaniu Zbaraskich, dokonano gruntownej jego przebudowy w celu nadania budynkowi modnych wówczas cech stylowych oraz przekształcenia go w reprezentacyjną rezydencję miejską magnackiego rodu. Pracami budowlanymi kierował architekt flamandzki Henryk van Peene, który został sprowadzony do Polski przez Jerzego Zbaraskiego. Powstał wtedy barokowy, dwukondygnacyjny, arkadowy dziedziniec z krużgankami oraz sień wjazdowa od strony Rynku Głównego. Kolejna przebudowa rezydencji miała miejsce w latach 1778–1783 i dokonana została z polecenia ówczesnego właściciela, hr. Eliasza Wodzickiego. Architekt Ferdynand Nax nadał wtedy pałacowi cechy stylu wczesnoklasycystycznego. W następnych dziesięcioleciach często zmieniali się jego właściciele. Mieszkali w nim m.in. Potuliccy herbu Grzymała, Rostworowscy herbu Nałęcz, Wiśniowieccy herbu Korybut, Jabłonowscy herbu Prus III i Radziwiłłowie herbu Trąby. W końcu XIX w. budynek stał się własnością Potockich herbu Pilawa. Z ich polecenia w latach 1896–1898 dokonano restauracji rezydencji, przekształcając wnętrza pomieszczeń na parterze oraz częściowo przebudowując dziedziniec wewnętrzny. Autorem tych zmian był architekt Karol Zaremba. Dalsze prace prowadzono w pałacu w latach 1910–1912. Ich projektodawcami byli architekci Ludwik Wojtyczko i Kazimierz Wyczyński. Założono wtedy nowe klatki schodowe i przebudowano wnętrza drugiego, mieszkalnego piętra. Pierwsze piętro zachowało w dalszym ciągu charakter reprezentacyjny, podkreślony elementami dekoracyjnymi salonów. Po II wojnie światowej pałac był odnawiany i zrekonstruowany. Do naszych czasów zachowały się korynckie pilastry w elewacjach, kamienny portal i bogata dekoracja rzeźbiarska wieńcząca szczyt budowli (m.in. kartusze herbowe). Mieścił się w niej Instytut Goethego.

Wielka Waga (tzw. Waga Ołowiowa) – budynek, w którym dokonywano ważenia towarów powyżej jednego cetnara (około 50 kg), głównie miedzi, ołowiu i żelaza, zlokalizowany pomiędzy Sukiennicami a kościołem św. Wojciecha. Waga Ołowiowa była jedną z dwóch wag miejskich na Rynku Głównym w Krakowie. Wielokrotnie przebudowywana, ostatecznie rozebrana około 1870 roku.

Kościół św. Wojciecha – zabytkowy rzymskokatolicki kościół rektoralny znajdujący się na Rynku Głównym w Krakowie. Pierwotnie romański z początku XI wieku, w obecnej formie z końca XI wieku. W 1618 roku nadbudowany w stylu barokowym.

Kamienica przy ulicy Grodzkiej 5 – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy ulicy Grodzkiej, na Starym Mieście.