Dąb Cytadelowców Poznańskich w Poznaniu

Dąb im. gen. Wasilija Czujkowa na Cytadeli – pomnik przyrody, zabytkowy dąb szypułkowy, rosnący na zachodnim skraju Cytadeli poznańskiej, przy skrzyżowaniu ulic Armii Poznań i Za Cytadelą, przy płocie Cmentarza Garnizonowego. Drzewo nazwane zostało na cześć marszałka ZSRR - Wasilija Czujkowa. Dowodził on (w randze generała pułkownika) 8 Gwardyjską Armią podczas bitwy o Poznań w 1945 roku. Park Cytadela jest jednym z najcenniejszych przyrodniczo terenów w mieście. Należy do Obszaru Natura 2000 Fortyfikacje w Poznaniu. Dąb na skrzyżowaniu ulic Armii Poznań i Za Cytadelą jest jednym z dwóch drzew na terenie parku, obok dębu Cytadelowców Poznańskich, który posiada status pomnika przyrody. Ma 392 cm obwodu i 28 metrów wysokości. Zasadzony został około roku 1840. Drzewo ma rzadko spotykany pokrój – na wysokości 170 cm pień rozdwaja się, tworząc dwa równoległe. Jeden z nich, po kilku metrach ponownie się rozdwaja. Drzewo jest zdrowe (tylko kilka suchych gałęzi).

Cmentarz parafii św. Wojciecha w Poznaniu – zabytkowy cmentarz położony na południowych stokach Fortu Winiary, drugi najstarszy cmentarz Poznania.

Pomnik Harcerski przy ul. Za Cytadelą – pomnik upamiętniający poległych i zamordowanych harcerzy ze Starego Miasta w Poznaniu. Zlokalizowany na północnym skraju Cytadeli, przy ul. Za Cytadelą róg Żniwnej. Obiekt ma formę nieregularnego obelisku, wykonanego z jasnego kamienia. Towarzyszy mu tablica metalowa z napisem: Poległym i pomordowanym w walce o niepodległość Ojczyzny Harcerkom i Harcerzom staromiejskiej dzielnicy Poznania. 1918-1919. 1939-1945. Harcerze Hufca Piast. Na obelisku wyryto insygnia harcerskie (krzyże), a całość zwieńczono sylwetką stylizowanego orła. Projektanci i autorzy: tablica – Józef Kaliszan, prace kamieniarskie – Marian Skrzypczak, odlew tablicy – Saturnin Skubiszyński, zleceniodawca – Miejski Komitet Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, fundator – harcerze Hufca Piast. Odsłonięcie w obecnej formie nastąpiło w 1987. Wówczas usunięto wcześniejszą inskrypcję o treści: Pamięcią czcimy zwycięstwa naszych Ojców oraz Powstańcom harcerzom lat 1918-1919 i podpis Zuchy, harcerki i harcerze oraz instruktorzy hufca ZHP im. Powstańców Wielkopolskich. Poznań Stare Miasto. Zwracano wtedy uwagę w prasie na nielogiczne sformułowanie pomordowanym w walce.

Ulica Przepadek w Poznaniu – ulica w północnej części centrum Poznania (Osiedle Stare Miasto). Dawniej tą nazwą określano również teren wokół ulicy. Na całej długości posiada kategorię drogi powiatowej.

Osiedle Owsiana-Dożynkowa – kwartał zabudowy blokowej zlokalizowany na terenie Starych Winograd w Poznaniu przy ulicach Owsianej, Dożynkowej i Zbożowej. W okresie 1930-1935 rozparcelowano działki na terenie Winiar oraz wytyczono nowe ulice, w obszarze ograniczonym ulicami Obornicką a Umultowską. W tym czasie zaczęły powstawać pierwsze zabudowania, a dzielnica miała charakter willowy. W 1940 roku niemieckie władze okupacyjne opracowały plan zagospodarowania przestrzennego dla dzielnicy Winiary (niem. Ortsteil Weiner Bebauungsplan I. am Nordwall). Projekt zakładał powstanie zespołu budynków wielorodzinnych między ulicami Orną a Oziminą. Nowe osiedle miało charakteryzować się luźną zabudową oraz dużą ilością zieleni. Większość z powstałych w latach 1941-1944 budynków, uległa znacznemu zniszczeniu w wyniku działań wojennych. Z oryginalnej zabudowy zachowały się dwa budynki położone wzdłuż ulicy Owsianej (nr 12, 13 i 14) oraz budynek przy ulicy Pszennej (nr 2 i 4) Nowe osiedle powstało w latach 1956-1960 i było jednym z pierwszych i nielicznych w Poznaniu tamtych czasów zespołów trzykondygnacyjnej zabudowy blokowej zwieńczonych stromymi dachami (czterospadowymi). Zamieszkało na nim 440 rodzin, a projektantami byli Zygmunt Skupniewicz i Władysław Jezierski. Po wybudowaniu pierwszych bloków wykonawcy zaczęli występować z wnioskami o adaptację poddaszy na cele mieszkalne, co zostało zaakceptowane przez władze. Jedną z osób, które skorzystały z takiej możliwości był Andrzej Szozda – od 1976 do 1980 minister energetyki i energii atomowej w drugim rządzie Piotra Jaroszewicza. W pobliżu osiedla znajdują się Kościół św. Jana Bosko, Park Cytadela, hotel Vivaldi i stacja PST Słowiańska. W kwietniu 2021 roku Rada Miasta Poznania podjęła uchwałę o nazwaniu skweru położonego na terenie osiedla, przy skrzyżowaniu ulic Owsianej i Dożynkowej, imieniem Józefa Przesławskiego.

Pomnik Żołnierzy 2. Armii Wojska Polskiego w Poznaniu – pomnik usytuowany w Parku Cytadela mieszczącym się na obszarze osiedla Stare Winogrady w Poznaniu.

Cmentarz Bohaterów Radzieckich w Poznaniu – powstały w 1945 roku cmentarz, miejsce spoczynku żołnierzy radzieckich poległych w walkach o Poznań i pogrzebanych pierwotnie w różnych miejscach. Cmentarz znajduje się na południowym stoku poznańskiej Cytadeli, położony pomiędzy Cmentarzem Bohaterów Polskich a Cmentarzem parafii św. Wojciecha i zajmuje obszar dawnego cmentarza garnizonowego. Podzielony jest na 8 kwater, pomiędzy którymi znajduje się główne wejście na Cytadelę od strony południowej. Z dawnego cmentarza garnizonowego zachowały się m.in.: grobowiec generała brygady Oswalda Franka i jego małżonki Haliny ze Strowskich grób artysty malarza Józefa Męciny-Krzesza pomnik upamiętniający pobyt jeńców rosyjskich z czasów pierwszej wojny światowej.

Kościół św. Leonarda w Poznaniu – niezachowany rzymskokatolicki kościół parafialny, zlokalizowany w Poznaniu, przy węźle drogowym oddzielającym od siebie dwie części historycznych Winiar (kmiece i zagrodnicze, przy czym bliżej kmiecych), w ich dawnym położeniu, tj. na południowym stoku Wzgórza Winiarskiego, w rejonie obecnej ul. Armii Poznań i schodów ku Pomnikowi Bohaterów. Wraz z budową Cytadeli wieś została przeniesiona w swoje obecne miejsce.

Plac Niepodległości – dawny plac w centrum Poznania, położony w miejscu obecnego skrzyżowania Alei Niepodległości (w dwudziestoleciu międzywojennym Wały Leszczyńskiego) i ulic: Przepadek, Kościuszki, Księcia Józefa (Wały Xięcia Józefa), Kutrzeby (Północna) oraz Oficerskiej (niem. Haackego, nieistniejąca, nazwę wybrano z uwagi na sąsiedztwo kasyna oficerskiego i koszar). W czasach pruskich nosił nazwę Nordplatz, czyli Plac Północny (znajdował się w północnej części centrum miasta, na zakończeniu reprezentacyjnych wałów). Nazwę Niepodległości nadano mu 5 stycznia 1920, wraz z placem Zjednoczenia. Nazwa upamiętniać miała ostatnie wielkie wydarzenie w dziejach Polski, czyli odzyskanie niepodległości w 1918 (plac Zjednoczenia upamiętniać miał pierwsze wielkie wydarzenie w dziejach kraju po roku 1253, tj. dacie lokacji Poznania, a było nim zjednoczenie ziem polskich na przełomie XIII i XIV wieku). W okresie 1939-1945 Niemcy nie przywrócili pruskiej nazwy, tylko nadali nową – Freiheitplatz. Nazwa pojawia się jeszcze na planie miasta z 1993 roku i nie została wtedy oficjalnie zniesiona, mimo że całkowicie wyszła z użycia. W 2016 dyrektor Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego Andrzej Krygier zaproponował zniesienie tej nazwy, na co nie zgodziła się Komisja Kultury i Nauki Rady Miasta. Nazwa została ostatecznie zniesiona 5 sierpnia 2020 r. Obecnie w rejonie byłego placu znajdują się m.in.: dawny Hotel Polonez, pomnik Armii Poznań i Collegium Iuridicum Novum. Tabliczka z nazwą placu znajdowała się na wysepce między jezdnią Alei, a łącznikiem z ulicą Kutrzeby. Według danych poznańskiego Zarządu Dróg Miejskich, plac Niepodległości stanowił drogę wewnętrzną o długości 52 metrów, biegnącą od ulicy Kutrzeby do ul. Księcia Józefa i administrowaną przez ZDM.

Cmentarz Bohaterów Polskich w Poznaniu – powstały w 1945 roku cmentarz, miejsce spoczynku mieszkańców Poznania zabitych w walce o zdobycie Cytadeli. Od 1989 roku upamiętnia także ofiary walk o niepodległość w latach 1939-1956.

Collegium Iuridicum Novum w Poznaniu – budynek dydaktyczny Wydziału Prawa i Administracji UAM w Poznaniu, zlokalizowany przy Alei Niepodległości 53.

Pomnik jeńców francuskich – pomnik upamiętniający zmarłych w niewoli niemieckiej jeńców francuskich z wojen w latach 1870–1871 (zatrudnieni przy pracach budowlanych na terenie Fortu Winiary) i 1914–1918. Zlokalizowany w południowej części Cytadeli, przy ul. Armii Poznań, po lewej stronie schodów prowadzących do Pomnika Bohaterów. Monument w formie obelisku z granitowych bloków, otoczonego murkiem, upamiętnia 1333 żołnierzy francuskich spoczywających w mogile u jego stóp. Prochy przeniesiono tutaj z terenu całego miasta i okolic. Spoczywają tu też szczątki trzech żołnierzy armii napoleońskiej, przeniesione z okolic Gniezna. Jedna z tablic upamiętnia sześciu więźniów francuskich ściętych w Poznaniu w latach 1940–1943. Pomnik odsłonięto w 1934 w obecności Jules'a Laroche'a – ambasadora Francji w Polsce, pracowników konsulatu francuskiego, Rogera Adama Raczyńskiego – wojewody poznańskiego, Cyryla Ratajskiego – prezydenta Poznania i generała Kazimierza Dzierżanowskiego. Po II wojnie światowej monument niszczał. Gruntownie odnowiono go w 2013.