Grzęda Olkuska

Cisowa Skała (ok. 430 m) – grupa skał w południowej części rezerwatu przyrody Pazurek, w obrębie wsi Podlesie, w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Jest to obszar Płaskowyżu Ojcowskiego na Wyżynie Olkuskiej. Cisowa Skała znajduje się w ciągu mało wybitnych skał i wzniesień rezerwatu Pazurek (Zubowe Skały, Jastrząbka, Grzęda Olkuska). Jest całkowicie porośnięta lasem. Skały na wierzchołku wzniesienia tworzą tzw. Cisową Aleję lub Cisowy Kanion. Są to dwa ciągi równoległych skał z ciasnym korytarzem pośrodku. Zachodnimi zboczami Cisowej Skały prowadzi zielony szlak turystyczny będący odgałęzieniem Szlaku Orlich Gniazd oraz ścieżka dydaktyczna rezerwatu Pazurek. Przy Cisowej Skale znajduje się jej tablica informacyjna. W Cisowej Skale grotołazi opisali wiele jaskiń i schronisk: Komarowa Szczelina, Omszała Studnia, Schronisko pod Wielką Wantą, Schronisko przy wierzchołku Cisowej Skały, Schronisko przy wejściu do Kanionu, Schronisko w Kanionie Pierwsze, Schronisko w Kanionie Drugie, Schronisko w Kanionie Trzecie, Schronisko z Grzybkami, Schronisko Zielone, Szczelina nad Kanionem, Szczelina w Cisowej Skale.

Omszała Studnia – jaskinia w Cisowej Skale w rezerwacie przyrody Pazurek w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Olkusz. Znajduje się na wierzchowinie Wyżyny Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Jastrząbka (ok. 410 m) – skaliste wzniesienie między miejscowościami Jaroszowiec i Podlesie, w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Znajduje się w obrębie rezerwatu przyrody Pazurek na Płaskowyżu Ojcowskim na Wyżynie Olkuskiej Jastrząbka znajduje się w ciągu mało wybitnych wzniesień między Zubowymi Skałami a Grzędą Olkuską. Jest całkowicie porośnięta lasem. Jej zboczami prowadzi zielony szlak turystyczny będący odgałęzieniem Szlaku Orlich Gniazd oraz tworząca zamkniętą pętlę ścieżka dydaktyczna rezerwatu Pazurek.

Jaroszowiec – projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk, aktualnie obszar mający znaczenie dla Wspólnoty położony w północno-zachodniej części Wyżyny Olkuskiej, o powierzchni 584,81 ha. W skład obszaru wchodzą odizolowane wzniesienia: Januszkowa Góra, Stołowa Góra, oraz fragment lasu Pazurek ze skałami Zubowe Skały, Cisowa Skała, Jastrząbka, Grzęda Olkuska, Pazurek Pierwszy, Mała Skałka, Pazurek Drugi, Igły Olkuskie. Na terenie obszaru „Jaroszowiec” znajdują się rezerwat przyrody Pazurek oraz rezerwat przyrody Góra Stołowa im. Ryszarda Malika. W obszarze podlegają ochronie następujące typy siedlisk z załącznika I dyrektywy siedliskowej: żyzna buczyna sudecka (Dentario enneaphylli-Fagetum) – ok. 40% obszaru kwaśna buczyna niżowa (Luzulo pilosae-Fagetum) buczyna storczykowa (Cephalanthero-Fagenion) grąd (Tilio-Carpinetum) wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami z rzędu Potentilletalia caulescentis jaskinie nieudostępnione do zwiedzania. Dodatkowo, występują tu dwa gatunki z załącznika II: nocek duży (Myotis myotis) i obuwik pospolity (Cypripedium calceolus). Liczne są także gatunki roślin objętych ochroną gatunkową: orlik pospolity (Aquilegia vulgaris) kopytnik pospolity (Asarum europaeum) dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis) buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera damasonium) buławnik mieczolistny (Cephalanthera longifolia) buławnik czerwony (Cephalanthera rubra) pomocnik baldaszkowy (Chimaphila umbellata) pluskwica europejska (Cimicifuga europaea) konwalia majowa (Convallaria majalis) żłobik koralowy (Corallorhiza trifida) wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum) naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora) kruszczyk rdzawoczerwony (Epipactis atrorubens) kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine) kruszyna pospolita (Frangula alnus) śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis) przytulia wonna (Galium odoratum) goryczuszka orzęsiona (Gentianella ciliata) bluszcz pospolity (Hedera helix) lilia złotogłów (Lilium martagon) widłak goździsty (Lycopodium clavatum) wyblin jednolistny (Malaxis monophyllos) gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis) języcznik zwyczajny (Phyllitis scolopendrium) podkolan biały (Platanthera bifolia) paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare) pierwiosnek lekarski (Primula veris) kalina koralowa (Viburnum opulus).

Rezerwat przyrody Pazurek – rezerwat przyrody w województwie małopolskim (powiat olkuski, gmina Olkusz), w pobliżu wsi Pazurek; na terenie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd i obszaru Natura 2000 PLH120006 „Jaroszowiec”. Jest to rezerwat leśny i przyrody nieożywionej. Został utworzony w 2008 roku na powierzchni 187,91 ha. Obszar rezerwatu jest objęty ochroną czynną. Celem ochrony jest zachowanie naturalnych zbiorowisk roślinnych (żyzna buczyna sudecka, buczyna storczykowa, kwaśna buczyna niżowa, jaworzyna z języcznikiem zwyczajnym), stanowisk chronionych gatunków roślin (m.in. czosnek niedźwiedzi, paprotnik kolczysty, żłobik koralowy, języcznik zwyczajny; kilka gatunków z rodziny storczykowatych: m.in. kruszczyk szerokolistny, buławnik mieczolistny, buławnik wielkokwiatowy, buławnik czerwony) i grzybów oraz budowy geomorfologicznej obszaru z występującymi ostańcami wapiennymi. W rezerwacie stwierdzono występowanie około 300 gatunków roślin naczyniowych, w tym ponad 20 gatunków roślin chronionych. W rezerwacie znajduje się grupa skał o nazwie Zubowe Skały. Niektóre z nich były obiektem wspinaczki skalnej. Wybitniejszym z nich wspinacze nadali nazwy: Biała, Babka I, Babka II, Boczny Mur, Główny Mur, Kwadratowa, Ostatnia, Zielona Ściana. Od czasu utworzenia rezerwatu wspinaczka została zabroniona. 14 czerwca 2019 roku przywrócono możliwość wspinania się na Zubowych Skałach na określonych warunkach. W południowej części rezerwatu, pod szczytem Cisowej Skały znajduje się jeszcze druga grupa skał tworzących charakterystyczną Cisową Aleję. W obrębie rezerwatu jest jeszcze Mała Skałka i skalne wychodnie na Jastrząbce i w Grzędzie Olkuskiej. Pierwszymi badaczami obszaru rezerwatu byli speleolodzy, głównie Kazimierz Kowalski. W 1951 roku opublikował on Jaskinie Polski, w których wymienił m.in. jaskinie Zubowych Skał i Cisowej Skały. Odkrył m.in. jedną z większych jaskiń rezerwatu – Omszałą Studnię, na dnie której w dniu 28.06.1947 r. znalazł sporą ilość lodu mimo wczesnej i ciepłej w tym roku wiosny. Na terenie rezerwatu znajdują się także inne jaskinie i schroniska.

Schronisko w Podlesiu koło Rabsztyna – schronisko w lesie we wsi Podlesie, w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Olkusz. Jest to obszar Wyżyny Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i znajduje się w obrębie specjalnego obszaru siedlisk Jaroszowiec.

Pazurek Pierwszy – grupa skał na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się w lesie między polami wsi Podlesie w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Olkusz, a drogą nr 783. Przy drodze tej, naprzeciwko rezerwatu przyrody Pazurek znajduje się parking, od którego na południe, w kierunku Podlesia prowadzi szutrowa droga leśna. Po jej prawej (zachodniej) stronie (licząc od parkingu) znajdują się 3 skały. Kolejno są to Pazurek Pierwszy, Igły Olkuskie i Pazurek Drugi. Na dwóch ostatnich uprawiana jest wspinaczka skalna, Pazurek Pierwszy nie zainteresował wspinaczy. Pazurek Pierwszy znajduje się w lesie w odległości około 120 m na wschód od drogi nr 783 i około 130 m na południe od parkingu. Jest niewidoczny ani z drogi, ani z parkingu.

Jaskinia przy Wielkim Okapie, Schronisko przy Wielkim Okapie, Jaskinia na Pazurku – jaskinia w Zubowych Skałach w rezerwacie przyrody Pazurek na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się w pobliżu kolonii Pazurek w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Olkusz.

Schronisko przy Stacji Kolejowej Rabsztyn – schronisko w rezerwacie przyrody Pazurek na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Wbrew swojej nazwie nie znajduje się przy stacji kolejowej Rabsztyn, lecz w Zubowych Skałach w pobliżu kolonii Pazurek w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Olkusz.

Igły Olkuskie – grupa skał na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Znajdują się w lesie między polami wsi Podlesie w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Olkusz, a drogą nr 783. Przy drodze tej, naprzeciwko rezerwatu przyrody Pazurek znajduje się parking, od którego na południe, w kierunku Podlesia prowadzi szutrowa droga leśna. Po jej prawej (zachodniej) stronie (licząc od parkingu) znajdują się 3 skały. Kolejno są to Pazurek Pierwszy, Igły Olkuskie i Pazurek Drugi. Wszystkie znajdują się w lesie i z leśnej drogi są niewidoczne. Igły Olkuskie to zbudowany z twardych wapieni skalistych szereg skał o kształcie turni i iglic. Mają pionowe lub połogie ściany o wysokości od 16 do 20 m. Uprawiana jest na nich wspinaczka skalna.

Naparstek – skała na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się w lesie między polami wsi Podlesie w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Olkusz, a drogą nr 783. Przy drodze tej, naprzeciwko rezerwatu przyrody Pazurek znajduje się parking, od którego na południe, w kierunku Podlesia prowadzi szutrowa droga leśna. Po jej prawej (zachodniej) stronie (licząc od parkingu) znajdują się 3 skały. Kolejno są to Pazurek Pierwszy, Igły Olkuskie i Pazurek Drugi. Naparstek to zbudowana z twardych wapieni skalistych skała o wysokości 8 m, przylegająca od lewej strony do Igieł Olkuskich. Są na niej 3 drogi wspinaczkowe o trudności od VI do VI.3+ w skali Kurtyki. Wszystkie mają zamontowane stałe punkty asekuracyjne: (ringi) (r) i stanowisko zjazdowe (st). Fujary; VI, 3r + st, st, 8 m Habemus patent; VI.2+, 4r + st, 9 m Jesteś zwycięzcą; VI.3+, 4r + st, 9 m.

Biała – skała w rezerwacie przyrody Pazurek w pobliżu kolonii Pazurek w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Olkusz. Znajduje się na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się w środkowej części rezerwatu, w grupie Zubowych Skał. Od czasu utworzenia rezerwatu wspinaczka na nich została zabroniona. Biała to zbudowana ze skalistego wapienia skała o wysokości do 12 m z charakterystyczną nyżą. Znajduje się po zachodniej stronie ścieżki dydaktycznej po rezerwacie Pazurek.