Dziura w Stołowie

Jaskinia Głęboka w Stołowie – jaskinia położona na południowo-zachodnich stokach góry Stołów schodzących w dół doliny Brennicy w Beskidzie Śląskim. Jaskinia została odkryta 26 kwietnia 2003 roku przez speleologa Czesława Szurę z bielskiego Klubu Taternictwa Jaskiniowego. Składa się z kilku komór, korytarzy i bocznych ciągów o łącznej udokumentowanej długości 554 metrów i głębokości sięgającej około 25 metrów, to czyni ją szóstą pod względem długości jaskinią polskich Karpat Fliszowych. Jaskinia Głęboka w Stołowie to przykład jaskini osuwiskowej powstałej w piaskowcach warstw godulskich środkowych. We wnętrzach jaskini zaobserwowano występowanie nietoperzy z gatunku Plecotus auritus i Myotis myotis, a także owady z rzędu motyli Scoliopteryx libatrix.

Stołów (1035 m n.p.m.) – rozległe, spłaszczone wypiętrzenie grzbietu w Paśmie Klimczoka i Szyndzielni w Beskidzie Śląskim, między Trzema Kopcami a Błatnią. Kiedyś całkowicie zalesiony, głównie lasami bukowymi, dziś w wielu miejscach pokryty obszernymi zrębami. Nazwa zapewne związana z „płaskim jak stół” wierzchołkiem. Dokładnie w kierunku północnym od szczytu Stołowa odchodzi krótkie, masywne ramię górskie, zwane Połednia, opadające w widły potoków Błatnia i Barbara. Natomiast w kierunku południowo-zachodnim Stołów wysyła masywne ramię, rozdzielające dolinki potoków: Chrobaczego (na zachodzie) oraz Potoku Bukowego i jego dopływu, potoku Skałka (na wschodzie). Ramię to, podobnie jak znajdujący się na nim ciąg rozległych polan oraz rozrzucone na nich osiedle Brennej – Bukowym Groniem. Na południowo-zachodnich stokach, opadających ku dolinie Brennicy, ok. 25 m poniżej przełęczy oddzielającej Stołów od Trzech Kopców, znajduje się Jaskinia w Stołowie. Otwór wejściowy znajduje się w wyraźnym rowie zboczowym i został odsłonięty w gruzowisku piaskowcowym w 1970 r. Długość korytarzy 21 m. Strop partii wejściowych jaskini grozi zawaleniem i nie zaleca się jej eksploracji!. Na stokach Stołowa, opadających ku dolinie Brennicy, na wysokości 970 m n.p.m. znajduje się także wejście do Jaskini Głębokiej w Stołowie. Odkrycie jaskini w 2003 r. zostało uznane za jedno z największych osiągnięć speleologicznych ostatnich lat w Polsce. Z długością 554 m i głębokością 25 m jest jedną z większych jaskiń polskich Karpat fliszowych. Na Stołowie jest jeszcze kilka innych jaskiń; wykaz jaskiń na Geoportalu wymienia jeszcze inne: Dziura w Stołowie, Dziura w Stołowie Druga, Jaskinia Ciasna w Stołowie, Jaskinia w Stołowie Druga, Jaskinia w Stołowie Trzecia, Schron w Stołowie, Szczelina w Stołowie. Przez szczyt Stołowa biegnie granica między miastem Bielsko-Biała i wsią Brenna, oraz żółty szlak turystyczny z Błatniej na Klimczok. Klimczok – Siodło pod Trzema Kopcami – Trzy Kopce – Stołów – Błatnia. Odległość 4 km, suma podejść 80 m, suma zejść 230 m, czas podejścia 1:10 godz., z powrotem 1:20 godz.

Jaskinia Dująca – jedna z większych jaskiń w Beskidzie Śląskim. Wejście do niej znajduje się na południowo-wschodnim zboczu Stołowa, w pobliżu szlaku łączącego Stołów z Trzema Kopcami, na wysokości 989 m n.p.m. Długość jaskini wynosi 498 metrów, a jej deniwelacja 17,5 metrów.

Siodło pod Trzema Kopcami (990 m n.p.m.) – płytkie i szerokie siodło w Paśmie Klimczoka i Szyndzielni w Beskidzie Śląskim, pomiędzy szczytami Trzy Kopce (1082 m) i Stołów (1035 m). Przełęcz jest całkowicie porośnięta lasem. Jej północno-wschodnie stoki opadają do dolinki potoku Barbara i znajduje się na nich Rezerwat przyrody Stok Szyndzielni. Stoki południowo-zachodnie opadają do dolinki potoku Niemczata. Nieco powyżej przełęczy między nią a szczytem Stołowa jest Jaskinia w Stołowie. Przez Siodło pod Trzema Kopcami biegnie granica między miastami Szczyrk i Bielsko-Biała (a dokładniej jego częścią Wapienica). Przez przełęcz biegną też żółty szlak turystyczny. Na odcinku od Klimczoka do Błatniej odległość wynosi 4 km, suma podejść 80 m, suma zejść 230 m, czas przejścia 1:10 godz., z powrotem 1:20 godz. Na przełęczy dołącza do nich droga leśna wiodąca południowymi stokami masywu Klimczoka.

Rezerwat przyrody „Stok Szyndzielni” – leśny rezerwat przyrody w dzielnicy Wapienica w Bielsku-Białej. Utworzony zarządzeniem Ministra Leśnictwa z 5 listopada 1953 r. (M.P. z 1953 r. nr 107, poz. 1438). Leży w granicach Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego. Rezerwat ma powierzchnię 54,96 ha, z czego 54,77 ha jest objęte ochroną ścisłą, a 0,19 ha ochroną czynną. „Stok Szyndzielni” jest jednym z najstarszych rezerwatów przyrody w Beskidzie Śląskim. Wbrew mylącej nazwie, rezerwat nie znajduje się na Szyndzielni, obejmuje on strome stoki góry Trzy Kopce, opadające na północ i północny wschód ku Dolinie Wapienicy i potokowi Barbara, uchodzącemu niżej do Jeziora Wielka Łąka. Ochronie podlegają naturalne zespoły leśne regla dolnego oraz pogranicza regla dolnego i górnego: dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy zachodniokarpacka świerczyna górnoreglowa kwaśna buczyna górska żyzna buczyna karpacka jaworzyna z miesiącznicą trwałą

Schronisko turystyczne na Trzech Kopcach – nieistniejące górskie schronisko turystyczne w Beskidzie Śląskim, na szczycie Trzech Kopców. Położone było na wysokości ok. 1080 m n.p.m.

Trzy Kopce (1082 m n.p.m.) – szczyt w Paśmie Klimczoka i Szyndzielni w Beskidzie Śląskim, położony ok. 750 m na południowy zachód od Klimczoka. Z sąsiednim na zachód Stołowem łączy się poprzez Siodło pod Trzema Kopcami. Jest zwornikiem dla odgałęziającego się tu na północ poprzez przełęcz Karkoszczonkę Beskidu Węgierskiego, łączącego go z pozostałą częścią Beskidu Śląskiego. W tym kierunku z Trzech Kopców opada płytki grzbiecik oddzielający dolinki Potoku Wilczego i potoku Polczany. Północno-zachodni stok opada do Doliny Wapienicy, a dokładniej do dolinki jej dopływu – potoku Barbara. Szczyt graniczny między miastami Bielsko-Biała i Szczyrk oraz wsią Brenna. Na początku XVIII wieku Andrzej Komoniecki nazywał szczyt Goryczną Skałą. Obecna nazwa, podobnie jak w przypadku Trzech Kopców Wiślańskich, pochodzi od trzech kamiennych kopców granicznych, jakie ustawiono tu, aby oznaczyć poszczególne obszary. W tym przypadku kopce oznaczały granice trzech wsi: Brennej, Wapienicy i Szczyrku, ale jednocześnie, od XVII w., granice Księstwa Cieszyńskiego i hrabstwa bielskiego należących do Austrii oraz dominium łodygowieckiego leżącego w granicach Polski. Później, do 1950, zbiegały się tu granice powiatów cieszyńskiego, bielskiego i bialskiego. Na południowym skłonie szczytu znajdują się trzy jaskinie: Jaskinia w Trzech Kopcach, kojarzona ze zbójnikami Wojciechem i Mateuszem Klimczokami mającymi ponoć tam kryjówkę, oraz Jaskinia w Trzech Kopcach Druga i Jaskinia w Trzech Kopcach Trzecia. Na północnym stoku odkryto kamienne kopczyki, podobne do tych z Palenicy, jeszcze jednak ich nie przebadano. W latach 30. XX wieku na szczycie powstało schronisko turystyczne na Trzech Kopcach, prowadzone przez Roberta Urbanke i jego żonę Anielę. Obiekt został zniszczony pod koniec II wojny światowej. Ruiny schroniska rozebrano ostatecznie po 1949. Jego fundamenty są widoczne tuż przy żółtym szlaku turystycznym z Klimczoka na Błatnią. Po południowo-wschodniej stronie góry biegnie czerwony szlak z Siodła pod Klimczokiem na Przełęcz Salmopolską, zaś przez stoki południowo-zachodnie – czerwono znakowany szlak narciarski z Klimczoka przez Trzy Kopce i przełęcz Karkoszczonkę do Szczyrku.

Jaskinia Piętrowa w Klimczoku – jaskinia w Beskidzie Śląskim. Wejście do niej znajduje się na południowo-zachodnim zboczu Klimczoka, w pobliżu szczytu, na wysokości 1107 m n.p.m. Długość jaskini wynosi 130 metrów, a jej deniwelacja 10 metrów.

Dolina Wapienicy – cenny przyrodniczo obszar położony w północnej części Beskidu Śląskiego, w granicach administracyjnych miasta Bielsko-Biała (dzielnice Wapienica i Kamienica). W 1993 r. utworzono tu zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dolina Wapienicy” (zwany też „Parkiem Ekologicznym Dolina Wapienicy”). Powierzchnia tego zespołu wynosi 1519,02 ha. Dolina Wapienicy znajduje się pomiędzy Pasmem Błatniej (szczyty Palenica, Kopany, Wysokie, Przykra, Błatnia, Stołów) a Pasmem Klimczoka i Szyndzielni (Trzy Kopce, Klimczok, Szyndzielnia, Cuberniok, Dębowiec). Spływa nią rzeka Wapienica i jej dopływy, potoki Barbara i Błatnia. W dolinie na Wapienicy od 1932 r. znajduje się zapora wodna, spiętrzająca sztuczne Jezioro Wapienickie. Jest to jeden z niewielu w Europie obszar dzikiej przyrody, znajdujący się w granicach dużej aglomeracji.

Jaskinia Ali Baby w Klimczoku – jaskinia w Beskidzie Śląskim. Wejście do niej znajduje się na południowo-zachodnim zboczu Klimczoka, w pobliżu szczytu, niedaleko Schroniska w Klimczoku I, na wysokości 1096 m n.p.m. Długość jaskini wynosi 328 metrów, a jej deniwelacja 17,6 metrów.

Jaworzyna – leśny rezerwat przyrody na terenie dzielnicy Wapienica w Bielsku-Białej w województwie śląskim. Utworzony rozporządzeniem Wojewody Śląskiego z dnia 25 sierpnia 2003 r. (Dziennik Urz. Woj. Śląskiego Nr 85, poz. 2281), zajmuje powierzchnię 40,03 ha. Rezerwat zlokalizowany jest w Dolinie Wapienicy, na stromych, północno-wschodnich zboczach Wysokiego i Kopanego, opadających do Jeziora Wapienickiego, w północno-wschodniej części Beskidu Śląskiego. Jest położony na terenie Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego. Obszar rezerwatu jest w zarządzie Nadleśnictwa Bielsko. Przedmiotem ochrony na jego terenie są górskie zespoły leśne: jaworzyna górska z miesiącznicą trwałą, kwaśna buczyna górska, żyzna buczyna karpacka.

Błatnia – osada w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Jaworze. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.