Plac Wolności w Bielsku-Białej

Hotel Pod Orłem – neobarokowo–klasycystyczny czteropiętrowy gmach pełniący funkcję biurowca i pasażu handlowego, położony przy Placu Wolności (według numeracji przy ul. 11 Listopada) w Bielsku-Białej, w centrum historycznej Białej Krakowskiej.

Muzeum Minerałów SKARBY ZIEMI – prywatne muzeum Piotra Kotuli z siedzibą w mieście Bielsko-Biała. Muzeum Minerałów Skarby Ziemi powstało w grudniu 2016 roku i zlokalizowane jest w centrum miasta. Zbiory prezentowane są w dwóch salach – głównej oraz mikroskopowej. Łączna powierzchnia Muzeum to około 75 metrów kwadratowych. Aktualnie w muzeum prezentowanych jest 800 okazów (ponad 550 rodzajów), podzielonych według klasyfikacji Hugo Strunza (pierwiastki rodzime, siarczki, halogenki, Ttlenki i wodorotlenki, węglany, borany, siarczany, wolframiany, fosforany, arseniany, wanadany, krzemiany, substancje organiczne). Ekspozycja prezentuje różnorodność minerałów i ich form krystalicznych. W kolekcji dominują krzemiany (głównie kwarce takie jak: ametyst, kryształ górski, kwarc dymny, awenturyn). Do najrzadszych okazów w muzeum należą: fersmit, kamacyt, rosenbuschyt, rutherfordyn, scainiit czy zalesiit. Podczas zwiedzania wyświetlany jest dydaktyczny film na temat minerałów i skał. Podczas filmu podświetlane zostają wybrane minerały. Małe okazy minerałów tzw. mikrominerały prezentowane są w sali mikroskopowej, w której minerały można oglądać w powiększeniu. W tej sali można również obserwować preparaty minerałów pod mikroskopem polaryzacyjnym. W specjalnej gablocie eksponowane są minerały świecące w świetle ultrafioletowym. Wstęp do Muzeum jest płatny. Muzeum jest obiektem całorocznym, czynnym codziennie oprócz niedzieli i świąt. Przy placówce funkcjonuje sklep oferujący biżuterię i minerały oraz pracownia szlifierska.

Kościół im. dra Marcina Lutra w Bielsku-Białej – zabytkowy kościół ewangelicko-augsburski położony w Bielsku-Białej, w dzielnicy Biała Krakowska, przy ul. Staszica (w narożu pl. Wojska Polskiego). Jest kościołem parafialnym (parafia Marcina Lutra) i należy do diecezji cieszyńskiej. Parafia ewangelicka w Białej powstała w 1782 r. po ogłoszeniu przez cesarza Józefa II Habsburga patentu tolerancyjnego dla ewangelików. Drewniana świątynia została zbudowana w miejscu istniejącego od początku XVIII w. cmentarza ewangelickiego, który został zastąpiony przez cmentarz przy ul. Piłsudskiego. Kilka miesięcy później rozpoczęto budowę nowego, murowanego kościoła, którą ukończono w roku 1788. Został zbudowany w stylu klasycystycznym według planów myślenickiego inżyniera obwodowego Breuninga, przez bialskiego budowniczego – Jana Feuerabenda. Był to pierwszy kościół protestancki w Galicji. Od początku posiadał wieżę z dzwonem, co było dozwolone w Galicji, ale nie m.in. na Śląsku Austriackim. W latach 1832–1835 znacznie przebudowano wnętrze (m.in. drewniane chóry zastąpiono dwukondygnacyjnymi, murowanymi emporami, na których wsparto sklepienia). Z czasów tej przebudowy pochodzi większość białego, klasycystycznego wyposażenia kościoła, które doskonale zachowało się do czasów współczesnych. Ozdobą świątyni jest drewniany ołtarz z 1835 r. wykonany przez krakowskiego rzeźbiarza Joachima Korneckiego. Jest to portyk wsparty na czterech kolumnach korynckich z ogromnymi postaciami czterech ewangelistów. Rzeźby są wykonane z drewna tak wypolerowanego, że wyglądają jak porcelanowe. U szczytu ołtarza znajduje się Oko Opatrzności Bożej, a w części środkowej – obraz Jezus w Ogrojcu, namalowany w 1837 r. przez wiedeńskiego malarza Dornhäusera. W 1848 r. w kościele zainstalowano klasycystyczne organy z ruchomymi figurami i 1550 piszczałkami o wielkości od 1 cm do 5 m, wykonane w wytwórni Karola Kuttlera w Opawie. Stanowią one zabytek klasy europejskiej. Do innych zabytkowych elementów wyposażenia świątyni zaliczają się: kryształowy żyrandol z 1833 r., ambona z 1833 r. ozdobiona postaciami rybaków wyciągających sieć, chrzcielnica z 1817 r. oraz sztukaterie w nawie głównej z 1832 r. autorstwa Jana Friedla z Opawy. W sąsiedztwie kościoła znajdują się: secesyjna Kamienica Pod Żabami z 1905 r. budynek plebanii wybudowany przez Jana Feuerabenda z 1782 r. i gruntownie przebudowany w latach 70. XIX w. w stylu klasycystyczno-barokowym gmach Szkoły Podstawowej nr 10 wybudowany w 1870 r. w stylu neorenesansowym przez bialskiego architekta Emanuela Rosta

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Białej – parafia luterańska w Bielsku-Białej, w dzielnicy Biała Krakowska, należąca do diecezji cieszyńskiej. Powstała w 1781. Mieści się przy ulicy Staszica. W 2021 liczyła 720 wiernych. Jest najmniejszą z trzech parafii ewangelickich na terenie miasta pod względem liczby członków, jednak jest jednostką bardzo rozległą terytorialnie. Obejmuje ona opieką duszpasterską wiernych z Bielska-Białej zamieszkałych w dzielnicach położonych po wschodniej stronie rzeki Biała. Skupia także ewangelików z terenów na wschód od miasta, z Żywiecczyzny (w szczególności z rejonu Węgierskiej Górki), jak również z okolic Oświęcimia.

Kamienica „Pod Żabami” – secesyjna kamienica położona na rogu pl. Wojska Polskiego (nr 12) i ul. Targowej (nr 2) w Bielsku-Białej, naprzeciwko kościoła Marcina Lutra. Powstała w 1903 r., według projektu bialskiego architekta Emanuela Rosta juniora. Pierwotnie mieściła się tu winiarnia Rudolfa Nahowskiego. Dekoracyjna elewacja budynku imituje mur pruski, nad wejściami znajdują się wykusze, a w centralnej części pseudowieża. Na ścianie północnej znajdują się płaskorzeźby owadów, oraz portal (od strony ul. Targowej) z figurami dwóch żab, ubranych we fraki. Jedna gra na mandolinie, zaś druga trzyma w jednej ręce fajkę, a w drugiej kieliszek, opierając się na beczce, najprawdopodobniej beczce wina. W 2019 roku kamienica otrzymała zrekonstruowane według zdjęć historycznych poszycie dachowe wykonane z dachówki „karpiówki” w kolorach pomarańczowym i zielonym.

Plac Wojska Polskiego – plac w śródmieściu Bielska-Białej (w administracyjnej dzielnicy Biała Wschód), jeden z dwóch (obok placu Wolności) rynków dawnego miasta Biała. Został wytyczony w 1723 w momencie nadania Białej praw miejskich. Zabudowa placu jest bardzo zróżnicowana: począwszy od kamienic z połowy XIX wieku przez budynki secesyjne (kamienica Pod Żabami) po Spółdzielczy Dom Handlowy „Klimczok” otwarty w 1988.

Osiedle Śródmiejskie – wielki zespół mieszkaniowy w centrum Bielska-Białej, w historycznej dzielnicy Biała Krakowska, w rejonie ul. Dmowskiego, Kierowej i Broniewskiego. Zamieszkuje go ponad 2 tys. osób. Osiedle zostało zbudowane na przełomie lat 70. i 80. XX wieku po wyburzeniu części istniejącej tu zabudowy z końca XIX i I poł. XX wieku. Składa się z sześciu bloków mieszkalnych (tzw. megaszaf) z wielkiej płyty, należących do Śródmiejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Wprowadzają one wyraźną dysharmonię w zwartej, zabytkowej architekturze śródmieścia. Wraz z blokami powstał rozległy pawilon handlowo-usługowy przy skrzyżowaniu ulic Dmowskiego i Stojałowskiego (w miejscu synagogi Ahawat Tora). W obrębie osiedla znajduje się dużo zorganizowanej zieleni, stanowiących zaplecze rekreacyjne dla całej okolicy. Zgodnie z podziałem administracyjnym miasta przyjętym w 2002 r. osiedle wchodzi w skład jednostki pomocniczej gminy o nazwie Biała Śródmieście, obejmującej obszar o powierzchni 0,13 km² pomiędzy ul. Stojałowskiego, rzeką Białą, ul. Kierową, ul. Broniewskiego i ul. Żywiecką. Przez osiedle kursuje 10 linii autobusowych w tym 9 dziennych i 1 nocna: 2, 3, 12, 37, 38 N2 — przystanek Dmowskiego/Urząd Miejski oraz linie 22, 26, 27, 35, N2 — przystanek Stojałowskiego/Pawilon.

Biała (niem. Biala, w lokalnym dialekcie Beil), w latach 1925–1950 Biała Krakowska – dawne miasto, a obecnie wschodnia część śródmieścia Bielska-Białej. Historia Białej sięga drugiej połowy XVI wieku, gdy powstała jako niewielka osada rzemieślnicza na prawym brzegu rzeki o tej samej nazwie w granicach wsi Lipnik. W 1613 usamodzielniła się od niej, a w 1723 uzyskała prawa miejskie. W 1925 Lipnik stał się częścią Białej, a w 1951 wraz z Bielskiem utworzyła jeden organizm miejski o nazwie Bielsko-Biała. Współcześnie określenie „Biała” odnosi się przede wszystkim do historycznego centrum dawnego miasta z czasów sprzed przyłączenia Lipnika, występuje też w nazwie kilku osiedli – jednostek pomocniczych gminy. Biała, jako prawobrzeżna część dwumiasta, zaliczana jest do obszaru Małopolski, w odróżnieniu od lewobrzeżnego Bielska leżącego na Śląsku Cieszyńskim.

Synagoga Ahawat Tora w Bielsku-Białej (z hebr. „Miłości Tory”) – synagoga, która znajdowała się w Białej Krakowskiej (od 1951 roku dzielnica Bielska-Białej), przy ówczesnej ulicy Szpitalnej 5 (późniejsza ulica Dmowskiego). Zniszczona podczas II wojny światowej, następnie na jej miejscu powstał pawilon handlowy Ratuszowy.

Kościół Opatrzności Bożej w Bielsku-Białej – zabytkowy kościół katolicki w Bielsku-Białej, znajdujący się w dzielnicy Biała Krakowska, przy pl. Opatrzności Bożej. Jest kościołem parafialnym (parafia Opatrzności Bożej) i należy do diecezji bielsko-żywieckiej (Dekanat Bielsko-Biała I – Centrum). Powstał w stylu późnobarokowym w latach 1760–1769 i był w XIX w. dwukrotnie przebudowywany.

Plac Ratuszowy – plac w centrum Bielska-Białej, w historycznej dzielnicy Biała (administracyjnie: Biała Śródmieście), pomiędzy ulicą Dmowskiego, ulicą Stojałowskiego i rzeką Białą. Główną budowlą placu jest gmach ratusza, potrzebom Urzędu Miejskiego służą też przebudowane obiekty fabryczne w pierzei wschodniej.

Parafia pw. Opatrzności Bożej w Bielsku-Białej – parafia rzymskokatolicka znajdująca się w Bielsku-Białej. Należy do Dekanatu Bielsko-Biała I – Centrum diecezji bielsko-żywieckiej. Jest prowadzona przez księży diecezjalnych.