Zespół mieszkaniowy „Gajowice we Wrocławiu

Ulica Oporowska – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Biegnie od ulicy Żelaznej do placu Srebrnego. Do ulicy przypisana jest droga gminna o długości 707 m. Przy tej ulicy położona jest między innymi zabudowa osiedla mieszkaniowego Gajowice, w tym zespół mieszkaniowy „Gajowice” uznany za dobro kultury współczesnej, Stadion Oporowska, a koniec ulicy znajduje się przy kolejowej obwodnicy Wrocławia, wzdłuż której urządzony był trakt spacerowy.

Dom mieszkalno-usługowy przy ulicy Grabiszyńskiej 133-135 we Wrocławiu – budynek mieszkalno-usługowy typu galeriowiec położony na osiedlu Gajowice we Wrocławiu przy ulicy Grabiszyńskiej 133-135 oraz przy ulicy Stalowej 63 i Spiżowej 2. Projekt budynku powstawał od 1962 r. do 1963 r. w Miastoprojekcie – Wrocław. Głównym architektem obiektu był Stefan Müller. Budowa budynku została zrealizowana w latach 1966-1967. Całość wymienionych prac wykonano w ramach prowadzonej na szeroką skalę budowie osiedla mieszkaniowego Gajowice realizowanej w latach 1960-1970, przy czym w przeciwieństwie innych budynków ten otrzymał zgodę na wykonanie projektu indywidualnego, niepowtarzalnego i tak został zrealizowany. Jest to obiekt zaprojektowany w stylu modernistycznym z abstrakcyjnym detalem. Jako szczególnie interesujące i warte ochrony wskazuje się elewacje, zarówno fasadę o oryginalnym układzie przypominającym szachownicę z wyróżnionym parterem w ramach którego wykonano duże przeszklenia lokali usługowych oraz podcienia, jak i elewację tylną z galeriami oraz wyodrębnionymi z zasadniczej były budynku pionami klatek schodowych. Cały obiekt określa się jako jeden z najciekawszych i nowatorskich budynków jakie powstały we Wrocławiu w latach 60. XX wieku. W Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego z 2010 i z 2018 r. budynek został uznany za dobro kultury współczesnej. Ponadto budynek ujęty został w gminnej ewidencji zabytków.

Ulica Stalowa – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 1128 m długości. Biegnie od ulicy Kruczej do torów kolejowych zamykających północny kraniec ulicy, którymi przebiegają linie kolejowe: LK 273, LK 274, LK 757, LK 760, LK 761 . W początkowym i końcowym biegu ulicy znajdują się między innymi zachowane kamienice oraz inne budynki wpisane do gminnej ewidencji zabytków, w szczególności przy skrzyżowaniu z ulicą Grabiszyńską schron przeciwlotniczy dla ludności cywilnej z lat 1940–1941.

Plac Srebrny – plac położony we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Do placu przypisana jest droga gminna o długości 105 m i działka o statusie drogi wewnętrznej. Przy placu położony jest zespół mieszkaniowy „Gajowice” uznany za dobro kultury współczesnej, Stadion Oporowska, a po stronie zachodniej przebiega kolejowa obwodnica Wrocławia, wzdłuż której urządzony był trakt spacerowy, a sam plac był jednym z jego elementów.

Stadion przy ul. Oporowskiej – stadion piłkarski we Wrocławiu, na którym trenuje drużyna Śląska Wrocław. Mecze w roli gospodarza rozgrywa na tym stadionie m.in. drużyna rezerw Śląska Wrocław.

Gajowice (niem. Gabitz) – osiedle w południowej części Wrocławia, w dawnej dzielnicy Fabryczna. W granicach miasta od 1868. Graniczy z Przedmieściem Świdnickim, Grabiszynem-Grabiszynkiem, Borkiem, Dworkiem i osiedlem Powstańców Śląskich.

Zespół budynków szkolnych przy ulicy Grochowej 36–38 we Wrocławiu – zespół budynków szkolnych położony we Wrocławiu na osiedlu Gajowice przy ulicy Grochowej 36–38. Zabudowa ta powstała w latach 1960–1964, w ramach budowy osiedla mieszkaniowego Gajowice realizowanego w latach 1960–1970. Autorem projektu jest Jadwiga Grabowska-Hawrylak. Pozytywny odbiór architektury obiektów sprawił, że przypisywano im miano szkół uroczych. Dziedzictwo kulturowe, jakie niesie nowatorska w chwili powstawania architektura budynków oraz ich wysoka wartość artystyczna i historyczna sprawiły, że budynki te zostały wpisane na listę wrocławskich dóbr kultury współczesnej.

Wzgórze Gajowickie (niem. Hardenberg-Hügel, „Kopiec Hardenberga”, wys. 139,7 m n.p.m.) – sztucznie utworzone wzniesienie na osiedlu Gajowice we Wrocławiu. Ukształtowane w latach 1928–1932 jako rekultywacja miejskiego wysypiska śmieci. Znajduje się wzdłuż kolejowej Towarowej Obwodnicy Wrocławia. Jest częścią Promenady Hugo Richtera, będącej istotnym elementem ukształtowania w mieście sieci tras pieszo-rowerowych. Wzgórze Gajowickie nazywane jest przez mieszkańców miasta potocznie Górką Pafawag od pobliskiego już nieistniejącego stadionu klubu Pafawag Wrocław, którego patronem była Państwowa Fabryka Wagonów. Niemiecka nazwa wywodzi się od patrona (Karla Augusta von Hardenberga) ulicy, która przy wzgórzu kończyła swój bieg: Hardenbergstrasse (obecna jej nazwa to ul. Bernarda Pretficza). Początkowo – w pierwszych latach XX wieku – zlokalizowano w tym miejscu, na ówczesnych przedmieściach Wrocławia, wysypisko śmieci. Wysypisko to było czynne w tym miejscu przez piętnaście lat, każdego roku zwożono tu z dwudziestu rewirów miasta około 40 tysięcy metrów sześciennych odpadów komunalnych. Łączna ilość nagromadzonych tu odpadów wynosi ponad 600 tysięcy metrów sześciennych. Plany budowy osiedli domów wielorodzinnych w rejonie Gajowic spowodowały w latach 20. XX wieku zamknięcie wysypiska i poddanie go procesowi rekultywacji. Po przeprowadzonej rekultywacji wzgórze stało się obiektem rekreacyjnym dla mieszkańców południowych osiedli miasta. Zimą wykorzystywane było i jest jako górka saneczkowa. Założenie tego terenu zieleni było związane z kształtowaniem kompozycji urbanistycznych pobliskich zespołów zabudowy: Grabiszyn (1919-1926) i osiedla nad Kwaśnym Źródłem (1922-1925) oraz Parku Sportowego Grabiszyn (obecnie teren stadionu WKS Śląsk przy ulicy Oporowskiej). Tereny sportowe wraz ze wzgórzem miały stanowić kompleks sportowo-rekreacyjny, uzupełniając program wypoczynkowy dla tej części Wrocławia. Dzięki wysiłkom okolicznych mieszkańców wraz z Radą Osiedla Gajowice w latach 2016-2020 zrealizowano prace w ramach wrocławskiego budżetu obywatelskiego których celem było przywrócenie miejscu dawnej świetności. Zostały wyremontowane wszystkie alejki spacerowo-rowerowe, teren został oświetlony, jest siłownia terenowa i mały zestaw street workout, ustawiono urządzenia małej architektury - ławki i kosze na śmieci. Zarząd Zieleni Miejskiej posadził na całym obszarze młode drzewa i krzewy. Wzgórze Gajowickie ma pełnić funkcję rekreacyjną i służyć do odpoczynku mieszkańcom. Stanowi dobry punkt widokowy, roztacza się stąd panorama Przedgórza Sudeckiego, ale przede wszystkim sąsiednich od Gajowic osiedli Wrocławia. Dalsze plany związane z tym miejscem to: budowa górskiego podejścia oraz schodów terenowych z siedziskami od strony ulicy Kruczej, dalsze prace związane z rewitalizacją trawników, przebudowa głównego toru saneczkowego na kształt lekko zaokrąglonej rynny.

Ulica Grabiszyńska – jedna z najdłuższych ulic we Wrocławiu (ponad 4,5 km), biegnąca od placu Legionów w kierunku południowo-zachodnim, dawnym traktem do Kątów Wrocławskich. Nazwę swoją (także niemiecką sprzed 1945 r. – Gräbschener Straße, dawniej Gräbschener Gasse) zawdzięcza osiedlom Grabiszyn-Grabiszynek, przez które przebiega.

Ulica Kłośna – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Ołowianą z ulicą Grochową na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 121 m długości. Obszar przez który przebiega ulica ujęty jest w gminnej ewidencji zabytków i objęty jest ochroną w zakresie historycznego układu urbanistycznego osiedla. Przy ulicy i w najbliższym otoczeniu znajdują się zabytkowe budynki również wpisane do gminnej ewidencji zabytków.

Ulica Różana – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Grabiszyn, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 500 m długości i biegnie od ulicy Bzowej do ulicy Makowej. Ulica ta powstała w ramach budowy Osiedla Mieszkaniowego Grabiszyn, prowadzonej w latach 1919-1926. Przy ulicy znajduje się kilka zachowanych z tamtego okresu budynków ujętych w gminnej ewidencji zabytków, a południowy jej odcinek przebiega przez obszar, którego układ urbanistyczny podlega ochronie i również wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków.

Ulica Kwaśna – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Grochową z ulicą Kruczą na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 484 m długości. Przebiega częściowo w obrębie dzielnicy Południe podlegającej ochronie w ramach gminnej ewidencji zabytków jako zespół urbanistyczny. Ponadto przy końcowym odcinku ulicy i w najbliższym otoczeniu położone są budynki również ujęte w przedmiotowej ewidencji zbudowane w latach 1926–1931 w ramach osiedla robotniczego. Po południowo-wschodniej stronie ulicy rozpościera się teren dawnego Parku przy Kwaśnym Źródle, a przy innym odcinku ulicy po stronie północno-zachodniej teren ROD Gajowice. W pozostałym zakresie w jej otoczeniu znajduje się zabudowa osiedla mieszkaniowego Gajowice z lat 60. i 70. XX wieku.