Gajowice (Wrocław)

Stadion przy ul. Oporowskiej – stadion piłkarski we Wrocławiu, na którym trenuje drużyna Śląska Wrocław. Mecze w roli gospodarza rozgrywa na tym stadionie m.in. drużyna rezerw Śląska Wrocław.

Wzgórze Gajowickie (niem. Hardenberg-Hügel, „Kopiec Hardenberga”, wys. 139,7 m n.p.m.) – sztucznie utworzone wzniesienie na osiedlu Gajowice we Wrocławiu. Ukształtowane w latach 1928–1932 jako rekultywacja miejskiego wysypiska śmieci. Znajduje się wzdłuż kolejowej Towarowej Obwodnicy Wrocławia. Jest częścią Promenady Hugo Richtera, będącej istotnym elementem ukształtowania w mieście sieci tras pieszo-rowerowych. Wzgórze Gajowickie nazywane jest przez mieszkańców miasta potocznie Górką Pafawag od pobliskiego już nieistniejącego stadionu klubu Pafawag Wrocław, którego patronem była Państwowa Fabryka Wagonów. Niemiecka nazwa wywodzi się od patrona (Karla Augusta von Hardenberga) ulicy, która przy wzgórzu kończyła swój bieg: Hardenbergstrasse (obecna jej nazwa to ul. Bernarda Pretficza). Początkowo – w pierwszych latach XX wieku – zlokalizowano w tym miejscu, na ówczesnych przedmieściach Wrocławia, wysypisko śmieci. Wysypisko to było czynne w tym miejscu przez piętnaście lat, każdego roku zwożono tu z dwudziestu rewirów miasta około 40 tysięcy metrów sześciennych odpadów komunalnych. Łączna ilość nagromadzonych tu odpadów wynosi ponad 600 tysięcy metrów sześciennych. Plany budowy osiedli domów wielorodzinnych w rejonie Gajowic spowodowały w latach 20. XX wieku zamknięcie wysypiska i poddanie go procesowi rekultywacji. Po przeprowadzonej rekultywacji wzgórze stało się obiektem rekreacyjnym dla mieszkańców południowych osiedli miasta. Zimą wykorzystywane było i jest jako górka saneczkowa. Założenie tego terenu zieleni było związane z kształtowaniem kompozycji urbanistycznych pobliskich zespołów zabudowy: Grabiszyn (1919-1926) i osiedla nad Kwaśnym Źródłem (1922-1925) oraz Parku Sportowego Grabiszyn (obecnie teren stadionu WKS Śląsk przy ulicy Oporowskiej). Tereny sportowe wraz ze wzgórzem miały stanowić kompleks sportowo-rekreacyjny, uzupełniając program wypoczynkowy dla tej części Wrocławia. Dzięki wysiłkom okolicznych mieszkańców wraz z Radą Osiedla Gajowice w latach 2016-2020 zrealizowano prace w ramach wrocławskiego budżetu obywatelskiego których celem było przywrócenie miejscu dawnej świetności. Zostały wyremontowane wszystkie alejki spacerowo-rowerowe, teren został oświetlony, jest siłownia terenowa i mały zestaw street workout, ustawiono urządzenia małej architektury - ławki i kosze na śmieci. Zarząd Zieleni Miejskiej posadził na całym obszarze młode drzewa i krzewy. Wzgórze Gajowickie ma pełnić funkcję rekreacyjną i służyć do odpoczynku mieszkańcom. Stanowi dobry punkt widokowy, roztacza się stąd panorama Przedgórza Sudeckiego, ale przede wszystkim sąsiednich od Gajowic osiedli Wrocławia. Dalsze plany związane z tym miejscem to: budowa górskiego podejścia oraz schodów terenowych z siedziskami od strony ulicy Kruczej, dalsze prace związane z rewitalizacją trawników, przebudowa głównego toru saneczkowego na kształt lekko zaokrąglonej rynny.

Ulica Różana – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Grabiszyn, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 500 m długości i biegnie od ulicy Bzowej do ulicy Makowej. Ulica ta powstała w ramach budowy Osiedla Mieszkaniowego Grabiszyn, prowadzonej w latach 1919-1926. Przy ulicy znajduje się kilka zachowanych z tamtego okresu budynków ujętych w gminnej ewidencji zabytków, a południowy jej odcinek przebiega przez obszar, którego układ urbanistyczny podlega ochronie i również wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków.

Plac Srebrny – plac położony we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Do placu przypisana jest droga gminna o długości 105 m i działka o statusie drogi wewnętrznej. Przy placu położony jest zespół mieszkaniowy „Gajowice” uznany za dobro kultury współczesnej, Stadion Oporowska, a po stronie zachodniej przebiega kolejowa obwodnica Wrocławia, wzdłuż której urządzony był trakt spacerowy, a sam plac był jednym z jego elementów.

Zespół mieszkaniowy „Gajowice” – zespół mieszkaniowy położony we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna, zbudowany w ramach osiedla mieszkaniowego „Gajowice” realizowanego w latach 1960-1970. Położony jest w obrębie ulic: Grabiszyńskiej, Stalowej, Oporowskiej i placu Srebrnego oraz ulicy Cynowej i Niklowej. Zespół ten składa się z liniowych budynków mieszkalnych pięciokondygnacyjnych, położonych w układzie grzebieniowym w stosunku do ulicy Grabiszyńskiej i Oporowskiej oraz jedenastokondygnacyjnych punktowców. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia z 2010 r. oraz z 2018 r. został on uznany za dobro kultury współczesnej.

Ulica Grabiszyńska – jedna z najdłuższych ulic we Wrocławiu (ponad 4,5 km), biegnąca od placu Legionów w kierunku południowo-zachodnim, dawnym traktem do Kątów Wrocławskich. Nazwę swoją (także niemiecką sprzed 1945 r. – Gräbschener Straße, dawniej Gräbschener Gasse) zawdzięcza osiedlom Grabiszyn-Grabiszynek, przez które przebiega.

Ulica Bzowa – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Grabiszyn, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 625 m długości i biegnie od ulicy Grabiszyńskiej do ulicy Makowej. Ulica ta wraz placem Bzowym powstała w ramach budowy Osiedla Mieszkaniowego Grabiszyn, prowadzonej w latach 1919-1926, jako centrum kompozycji tego osiedla typu street cum square, a sama ulica stanowiła główną oś całego założenia urbanistycznego. Przy ulicy znajduje się kilka zachowanych z tamtego okresu budynków ujętych w gminnej ewidencji zabytków.

Ulica Oporowska – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Biegnie od ulicy Żelaznej do placu Srebrnego. Do ulicy przypisana jest droga gminna o długości 707 m. Przy tej ulicy położona jest między innymi zabudowa osiedla mieszkaniowego Gajowice, w tym zespół mieszkaniowy „Gajowice” uznany za dobro kultury współczesnej, Stadion Oporowska, a koniec ulicy znajduje się przy kolejowej obwodnicy Wrocławia, wzdłuż której urządzony był trakt spacerowy.

Ulica Stalowa – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 1128 m długości. Biegnie od ulicy Kruczej do torów kolejowych zamykających północny kraniec ulicy, którymi przebiegają linie kolejowe: LK 273, LK 274, LK 757, LK 760, LK 761 . W początkowym i końcowym biegu ulicy znajdują się między innymi zachowane kamienice oraz inne budynki wpisane do gminnej ewidencji zabytków, w szczególności przy skrzyżowaniu z ulicą Grabiszyńską schron przeciwlotniczy dla ludności cywilnej z lat 1940–1941.

Plac Bzowy (Fliederplatz ) – plac położony na osiedlu Grabiszyn w dawnej dzielnicy Fabryczna we Wrocławiu. Osiedle (Grabiszyn – Gräbschen, przyłączone do miasta w 1911 r. ), w obrębie którego położony jest plac Bzowy – osiedle mieszkaniowe „Grabiszyn” (Eichborngarten , Siedlung Eichborngarten  ), zbudowano w latach 1919–1926, na terenie o powierzchni 30 ha, obejmującej dawne ogrody należące do wrocławskiego patrycjusza L. Eichborna. Obejmowało obszar pomiędzy współczesnymi ulicami: Grabiszyńską i Aleją Józefa Hallera  oraz kolejową obwodnicą Wrocławia . Projekt osiedla wykonał Paul Heim, przy współpracy architekta Alberta Kemptera. Ich koncepcja urbanistyczna układu zabudowy ukształtowała plac Bzowy, wraz z ulicą Bzową, jako centralny element całej kompozycji (typu street cum square), przeznaczony na teren zielony . Plac został ukształtowany jako obszar, w rzucie poziomym o kształcie zbliżonym do kwadratu, otoczony jezdniami przyległych ulic. Od strony północnej (nieco w kierunku północno-wschodnim), centralnie od placu wybiega dwujezdniowa ulica o charakterze osiedlowym, z pasem zieleni rozdzielającym obie jezdnie – ulica Bzowa  (Fliederweg ). Od strony południowej plac zamyka, przebiegająca na linii zbliżonej do kierunku wschód (południowy wschód) – zachód (północny zachód) ulica Makowa  (Dahlienweg ). Oprócz wymienionych ulic, do południowo-zachodniego narożnika dochodzi ulica Słonecznikowa  (Sonnenrosenweg ). Na otoczonym wymienionymi ulicami obszarze zielonym wybudowano budynek , w którym mieści się ośrodek zdrowia (przychodnia NZOZ).

Centrum Historii Zajezdnia – otwarte w 2016 muzeum znajdujące się we Wrocławiu, prowadzone przez Ośrodek Pamięć i Przyszłość. Zajmuje się przede wszystkim historią Dolnego Śląska, a zwłaszcza dziejami Wrocławia po 1945, wrocławską Solidarnością oraz Ziemiami Odzyskanymi.

Zespół budynków szkolnych przy ulicy Grochowej 36–38 we Wrocławiu – zespół budynków szkolnych położony we Wrocławiu na osiedlu Gajowice przy ulicy Grochowej 36–38. Zabudowa ta powstała w latach 1960–1964, w ramach budowy osiedla mieszkaniowego Gajowice realizowanego w latach 1960–1970. Autorem projektu jest Jadwiga Grabowska-Hawrylak. Pozytywny odbiór architektury obiektów sprawił, że przypisywano im miano szkół uroczych. Dziedzictwo kulturowe, jakie niesie nowatorska w chwili powstawania architektura budynków oraz ich wysoka wartość artystyczna i historyczna sprawiły, że budynki te zostały wpisane na listę wrocławskich dóbr kultury współczesnej.