Stara Fabryka – oddział Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej

Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej – instytucja kultury Województwa Śląskiego. Jej siedziba mieści się w Bielsku-Białej przy ul. 1 Maja 8. Ośrodek powstał w 1975 roku jako Wojewódzki Dom Kultury. Nazwę tę nosił do 1989 roku, kiedy to przekształcono go w Wojewódzki Ośrodek Kultury, natomiast od 2000 roku nosi obecną nazwę. Zgodnie ze statutem, do zadań Ośrodka należy m.in. „ochrona tradycji i dziedzictwa kulturowego zwłaszcza w zakresie folkloru, sztuki ludowej oraz rękodzieła ludowego i artystycznego ze szczególnym uwzględnieniem beskidzkiego obszaru kulturowego”. Zadania te realizowane są poprzez następujące rodzaje działalności: organizację cyklicznych imprez kulturalnych, w tym m.in.: Tydzień Kultury Beskidzkiej wraz z gminami: Żywiec, Wisła, Ustroń, Szczyrk, Oświęcim i Maków Podhalański, Przegląd Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych Żywieckie Gody wraz z gminami: Żywiec i Milówka, Wojewódzki Przegląd Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych w Wiśle, Wojewódzki Przeglądu Wiejskich Zespołów Artystycznych w Brennej, Międzynarodowy Konkurs Chórów „Gaude Cantem” w Oświęcimiu, Konkurs na Palmy Wielkanocne w Gilowicach konkursy i przeglądy folklorystyczne, recytatorskie i teatralne, działalność wydawniczą: kwartalnik „Relacje-Interpretacje”, rocznik „€žKalendarz Kulturalny Województwa Śląskiego”, wydawnictwa książkowe, katalogi, foldery, działalność edukacyjną - organizacja szkoleń i warsztatów, działalność wystawienniczą (wystawy czasowe) w ramach Galerii Sztuki, prowadzenie Beskidzkiego Centrum Zabawkarstwa Ludowego oraz Beskidzkiej Szkołę Folkloru, redakcję i administrowanie portali internetowych o tematyce regionalnej oraz folklorystycznej. Za swą działalność bielski Ośrodek został uhonorowany m.in.: Dyplomem Honorowym Ministra Kultury i Sztuki (dwukrotnie: 1988, 1993), Nagrodą im. Oskara Kolberga (1999), Odznaką Honorowa Polskiego Związku Chórów i Orkiestr (2008) Odznaką Honorową Za Zasługi dla Województwa Śląskiego (2009),

Plac Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury – plac położony w śródmieściu Bielska-Białej, na historycznym Żywieckim Przedmieściu (w administracyjnej dzielnicy Śródmieście Bielsko), u zbiegu ulic Zamkowej, Partyzantów, Sukienniczej, Przekop i Władysława Sikorskiego. W swojej pierwotnej formie wytyczony został na przełomie XIX i XX wieku, obecny kształt uzyskał w 1974 roku po wyburzeniu zabudowy w północno-wschodniej części pierwotnego placu i wschodniej pierzei ulicy Zamkowej. Stara część placu pełni obecnie funkcję parkingu, nowa stanowi skwer z pomnikiem Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury. W osi północ–południe plac przecina czteropasmowa ulica Partyzantów, znajduje się tu przystanek autobusowy obsługiwany przez czternaście linii MZK Bielsko-Biała. Większość zachowanej zabudowy stanowią kamienice czynszowe z przełomu XIX i XX wieku, znajduje się tu również muzeum Stara Fabryka (dawne Muzeum Techniki i Włókiennictwa).

Teatr Polski w Bielsku-Białej – założony w 1890 teatr dramatyczny, znajdujący się w Bielsku-Białej, w zabytkowym gmachu w centrum miasta, na historycznym Dolnym Przedmieściu, przy ul. 1 Maja.

Kaplica zamkowa św. Anny w Bielsku-Białej – budowla sakralna przylegająca od strony południowej do zamku Sułkowskich w Bielsku-Białej.

Galeria Wzgórze – utworzona 16 kwietnia 1987 r. placówka kulturalna znajdująca się w Bielsku-Białej, przy ul. Wzgórze 4 na Starym Mieście. Jej twórcą i właścicielem jest Franciszek Kukioła. W ramach Galerii działa m.in.: klub muzyczny, kawiarnia, komercyjna galeria sztuki oraz kino Bielskie Kino Niezależne. Ponadto organizuje ona wykłady, spotkania filozoficzne, wieczorki poetyckie, wystawy autorskie itp.

Bazary Zamkowe (zwane też Wysokim Trotuarem i Podzamczem) – zespół budynków istniejący w latach 1899–1974 w Bielsku-Białej przy ul. Zamkowej i pl. Bolesława Chrobrego, bezpośrednio przylegający do zamku książąt Sułkowskich od strony wschodniej i północnej. Bazary Zamkowe zbudowano w latach 1898–1899, rozbierając jednocześnie istniejącą od 1521 zewnętrzną linię obwarowań miejskich, otaczającą zamek od wschodu i północy. Składały się z dwóch, różnych pod względem architektonicznym, pierzei. Od strony ul. Zamkowej miały formę masywnych, arkadowo zamkniętych otworów wejściowych, natomiast od pl. Chrobrego – typowych jednopiętrowych kamienic. Tworzyły podbudowę architektoniczną dla eklektycznej bryły zamku. Dachy budynków od strony ul. Zamkowej tworzyły taras, na którym założono ogród zamkowy inspirowany „wiszącymi ogrodami”. Przez cały okres swego istnienia pełniły funkcję (pierwszego w mieście) pasażu handlowego. Na piętrze kamienic przy pl. Chrobrego znajdowały się mieszkania. Bazary Zamkowe wyburzono w 1974 podczas poszerzania ul. Zamkowej, która miała stać się częścią przelotowej drogi do Szczyrku. Była to dość kontrowersyjna decyzja ówczesnych władz miejskich z prezydentem Antonim Kobielą na czele i przez wielu jest uważana za przykład niepotrzebnego zniszczenia zabytkowej tkanki miejskiej. W wyniku wyburzenia odsłonięto ceglany mur oporowy powstały pod koniec XIX wieku po rozbiórce murów miejskich. Obecnie pojawiają się różne koncepcje całkowitej bądź częściowej odbudowy podzamcza, jednak żadna z nich nie jest poważnie brana pod uwagę przez władze miejskie jako możliwa do zrealizowania.

Galeria Zamkowa Muzeum w Bielsku-Białej – placówka kulturalna, która funkcjonowała od marca 2005 do 2016 na parterze południowo-wschodniego narożnika Zamku książąt Sułkowskich, który jest główną siedzibą Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej. Zabytkowe wnętrze Galerii spełniało jednocześnie trzy funkcje: galerii komercyjnej, kawiarni muzealnej oraz dodatkowej przestrzeni ekspozycyjnej Muzeum, w ramach której realizowany był program promocji młodych artystów regionu śląskiego. Kierownikiem Galerii Zamkowej była Iwona Koźbiał-Grzegorzek. Wystawy, odbywające się we wnętrzu Galerii, miały charakter comiesięcznych prezentacji twórczości młodych, najczęściej nieznanych artystów. Dzięki temu mogli oni zaistnieć w bielskim środowisku kulturalnym poprzez wystawę w tak prestiżowym miejscu, jakim jest Muzeum. Obecnie częściowo funkcję Galerii przejął sklep muzealny, który oferuje sprzedaż dzieł z dziedziny malarstwa, rzeźby, grafiki, rysunku, fotografii, biżuterii artystycznej, ceramiki, szkła unikatowego i tkactwa artystycznego. Współpracuje z wybitnymi artystami polskimi i zagranicznymi, którzy dostarczają liczne dzieła sztuki.

Katedra św. Mikołaja w Bielsku-Białej – katedra diecezji bielsko-żywieckiej, a także jeden z największych kościołów w Bielsku-Białej. Położona jest na Starym Mieście, przy pl. św. Mikołaja i leży na terenie Dekanatu Bielsko-Biała I – Centrum. Pełni również funkcję kościoła parafialnego (parafia św. Mikołaja). Katedra powstała w latach 1443–1447, jednak obecny kształt uzyskała dopiero w 1912 roku. Na skutek licznych przebudów posiada elementy większości stylów architektonicznych – od gotyku po modernizm.

Parafia pw. Świętego Mikołaja w Bielsku-Białej – parafia rzymskokatolicka znajdująca się w Bielsku-Białej. Należy do Dekanatu Bielsko-Biała I – Centrum diecezji bielsko-żywieckiej. Jest prowadzona przez księży diecezjalnych.

Dekanat Bielsko – historyczny dekanat diecezji wrocławskiej i katowickiej Kościoła łacińskiego powstały w 1654.

Zamek książąt Sułkowskich – najstarsza i największa zabytkowa budowla Bielska-Białej, położona we wschodniej części Starego Miasta. Został wzniesiony w XIV wieku staraniem księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszaka i przez kolejne stulecia służył jako jedna z siedzib Piastów cieszyńskich. Jest typem zamku miejskiego od początku włączonego w system fortyfikacji Bielska i będącego zarazem najsilniejszym elementem jego obwarowań. Pełnił także rolę śląskiej warowni granicznej, strzegąc wschodniej granicy Księstwa Cieszyńskiego na rzece Białej – oddzielającej Śląsk od Małopolski. Od końca XVI wieku rola obronna zamku malała i przekształcał się on coraz bardziej w rezydencję szlachecką, stanowiąc od 1572 centrum administracyjno-gospodarcze państwa bielskiego (od 1752 Księstwo Bielskie) oraz siedzibę jego właścicieli. Na skutek licznych przebudów zatarte zostały jego dawne cechy stylowe. Ostatnia z nich miała miejsce w latach 1855–1864 (wtedy powstała m.in. eklektyczna fasada zwrócona ku pl. Bolesława Chrobrego). Od 1945 był siedzibą Muzeum w Bielsku-Białej (d. Muzeum Okręgowe), wcześniej przez ponad 200 lat był własnością rodu Sułkowskich. Ekspozycja muzeum obejmuje: XIX-wieczną reprezentacyjną klatkę schodową, salę militariów i sztuki myśliwskiej, wystawę sztuki polskiej i europejskiej od XIV do XVII wieku, Salon Muzyczny, Salon biedermeierowski, galerię malarstwa polskiego i europejskiego od XIX do XX wieku, galerię współczesnej sztuki regionu, wystawę prezentującą dzieje zamku, Bielska, Białej i okolic, wystawę etnograficzną, wystawę grafiki przełomu XIX i XX wieku, wystawę malarstwa portretowego od 1800 do lat trzydziestych XX wieku, wnętrza z prezentacją pamiątek po rodzinie Sułkowskich i Salę z Rycerzem – Lapidarium.

Stare Miasto, nazywane też Starówką – najstarsza część śródmieścia Bielska-Białej położona na tzw. Wzgórzu Miejskim. Ograniczona jest ulicami Władysława Orkana, Ludwika Waryńskiego, Świętej Trójcy, Schodową, Zamkową, placem Świętego Mikołaja oraz placem Bolesława Chrobrego, pokrywając się ze średniowiecznym założeniem lokacyjnym miasta Bielska. W centrum obszaru o kształcie nieregularnego owalu i powierzchni około 5 ha znajduje się Rynek, charakterystyczne obiekty stanowią też zamek książąt Sułkowskich oraz katedra świętego Mikołaja. Stare Miasto sąsiaduje z historycznymi przedmieściami miasta Bielska: Dolnym na północnym wschodzie, Żywieckim na południowym wschodzie i Górnym na zachodzie, a także na północy z obszarem nazywanym Bielski Syjon. Administracyjnie należy do osiedla (jednostki pomocniczej gminy) Śródmieście Bielsko. Jako historyczny układ urbanistyczny jest w całości wpisane do rejestru zabytków, zabytkami rejestrowanymi jest też 68 pojedynczych obiektów na Starym Mieście, głównie kamienic z XVIII i XIX wieku. Od 2002 prowadzona jest stopniowa rewitalizacja zespołu staromiejskiego, która pociągnęła za sobą procesy gentryfikacyjne.