Dekanat Bielsko

Parafia pw. Świętego Mikołaja w Bielsku-Białej – parafia rzymskokatolicka znajdująca się w Bielsku-Białej. Należy do Dekanatu Bielsko-Biała I – Centrum diecezji bielsko-żywieckiej. Jest prowadzona przez księży diecezjalnych.

Katedra św. Mikołaja w Bielsku-Białej – katedra diecezji bielsko-żywieckiej, a także jeden z największych kościołów w Bielsku-Białej. Położona jest na Starym Mieście, przy pl. św. Mikołaja i leży na terenie Dekanatu Bielsko-Biała I – Centrum. Pełni również funkcję kościoła parafialnego (parafia św. Mikołaja). Katedra powstała w latach 1443–1447, jednak obecny kształt uzyskała dopiero w 1912 roku. Na skutek licznych przebudów posiada elementy większości stylów architektonicznych – od gotyku po modernizm.

Muzeum Diecezjalne w Bielsku-Białej (w organizacji) – muzeum z siedzibą w Bielsku-Białej. Placówka jest jednostka organizacyjną Diecezji Bielsko-Żywieckiej. Jego siedzibą jest kamienica przy ul. Schodowej 2, położona w bezpośrednim sąsiedztwie bielskiej Katedry św. Mikołaja. Muzeum zostało powołane w 2011 roku, a podstawą jego działania jest „Statut Muzeum Diecezjalnego”, uchwalony przez Konferencje Episkopatu Polski w dniu 18 listopada 1976 roku. Obecnie placówka nie posiada stałej ekspozycji. Jej zadania koncentrują się na inwentaryzacji sakralnych zabytków ruchomych oraz nieruchomych, znajdujących się na terenie diecezji. Ponadto prowadzone są działania edukacyjne oraz promocyjne.

Stare Miasto, nazywane też Starówką – najstarsza część śródmieścia Bielska-Białej położona na tzw. Wzgórzu Miejskim. Ograniczona jest ulicami Władysława Orkana, Ludwika Waryńskiego, Świętej Trójcy, Schodową, Zamkową, placem Świętego Mikołaja oraz placem Bolesława Chrobrego, pokrywając się ze średniowiecznym założeniem lokacyjnym miasta Bielska. W centrum obszaru o kształcie nieregularnego owalu i powierzchni około 5 ha znajduje się Rynek, charakterystyczne obiekty stanowią też zamek książąt Sułkowskich oraz katedra świętego Mikołaja. Stare Miasto sąsiaduje z historycznymi przedmieściami miasta Bielska: Dolnym na północnym wschodzie, Żywieckim na południowym wschodzie i Górnym na zachodzie, a także na północy z obszarem nazywanym Bielski Syjon. Administracyjnie należy do osiedla (jednostki pomocniczej gminy) Śródmieście Bielsko. Jako historyczny układ urbanistyczny jest w całości wpisane do rejestru zabytków, zabytkami rejestrowanymi jest też 68 pojedynczych obiektów na Starym Mieście, głównie kamienic z XVIII i XIX wieku. Od 2002 prowadzona jest stopniowa rewitalizacja zespołu staromiejskiego, która pociągnęła za sobą procesy gentryfikacyjne.

Rynek – główny plac Starego Miasta w Bielsku-Białej (w administracyjnej dzielnicy Śródmieście Bielsko), położony w centralnej części tzw. Wzgórza Miejskiego, na którym rozlokowało się średniowieczne miasto Bielsko. Jest to prostokątny, pochylony ku wschodowi plac o wymiarach 80 × 60 m. Z narożników wychodzą po dwie ulice, w kierunku równoleżnikowym i południkowym (płn.-wsch.: Podcienie i Słowackiego, płd.-wsch.: Wzgórze i Schodowa, płd.-zach.: Cieszyńska i Kościelna, płn.-zach.: Celna i Kręta). Kształt placu nie zmienił się od czasów lokacji miasta w początkach XIV wieku, zabudowa zaś pochodzi głównie z XVIII i XIX wieku. Do rejestru zabytków jest wpisany zarówno cały układ urbanistyczny, jak i poszczególne kamienice przyrynkowe.

Galeria Wzgórze – utworzona 16 kwietnia 1987 r. placówka kulturalna znajdująca się w Bielsku-Białej, przy ul. Wzgórze 4 na Starym Mieście. Jej twórcą i właścicielem jest Franciszek Kukioła. W ramach Galerii działa m.in.: klub muzyczny, kawiarnia, komercyjna galeria sztuki oraz kino Bielskie Kino Niezależne. Ponadto organizuje ona wykłady, spotkania filozoficzne, wieczorki poetyckie, wystawy autorskie itp.

Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna (WSEH) – utworzona w 1997 roku niepubliczna uczelnia z siedzibą w Bielsku-Białej. Współpracuje z Prywatnym Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w Bielsku-Białej „The Top”. Działa na podstawie zezwolenia Ministra Edukacji Narodowej nr DNS-1-0145-348TBM/2000 i jest wpisana do ewidencji uczelni niepublicznych, prowadzonego przez Ministra właściwego ds. szkolnictwa wyższego i nauki, pod numerem 126.

Plac Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury – plac położony w śródmieściu Bielska-Białej, na historycznym Żywieckim Przedmieściu (w administracyjnej dzielnicy Śródmieście Bielsko), u zbiegu ulic Zamkowej, Partyzantów, Sukienniczej, Przekop i Władysława Sikorskiego. W swojej pierwotnej formie wytyczony został na przełomie XIX i XX wieku, obecny kształt uzyskał w 1974 roku po wyburzeniu zabudowy w północno-wschodniej części pierwotnego placu i wschodniej pierzei ulicy Zamkowej. Stara część placu pełni obecnie funkcję parkingu, nowa stanowi skwer z pomnikiem Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury. W osi północ–południe plac przecina czteropasmowa ulica Partyzantów, znajduje się tu przystanek autobusowy obsługiwany przez czternaście linii MZK Bielsko-Biała. Większość zachowanej zabudowy stanowią kamienice czynszowe z przełomu XIX i XX wieku, znajduje się tu również muzeum Stara Fabryka (dawne Muzeum Techniki i Włókiennictwa).

Prywatne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych – założone w 1992 r. kolegium nauczycielskie w Bielsku-Białej, kształcące na poziomie licencjackim. Kolegium jest szkołą niepubliczną o uprawnieniach publicznych. Patronat nad nią sprawuje Uniwersytet Śląski. Współpracuje z Wyższą Szkołą Ekonomiczno-Humanistyczną.

Muzeum Literatury im. Władysława Reymonta – muzeum znajdujące się w Bielsku-Białej, przy ul. Pankiewicza 1 na Starym Mieście, utworzone w 1989 przez pasjonata–samouka Tadeusza Modrzejewskiego. Gromadzi ręcznie przepisywane i ilustrowane przez niego dzieła klasyków literatury polskiej, w szczególności Władysława Reymonta, a także inne pamiątki i artefakty (w tym obrazy i rzeźby), które Modrzejewski sam zebrał lub stworzył. Do 2023 funkcjonowało jako placówka prywatna.

Stara Fabryka – oddział Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej gromadzący i udostępniający zbiory związane z historią przemysłu w mieście. Mieści się w dawnej fabryce włókienniczej braci Büttnerów (w okresie PRL część Zakładów Przemysłu Wełnianego „Bewelana”) przy placu Żwirki i Wigury 8. Placówka powstała w 1979 pod nazwą Muzeum Techniki Włókienniczej, w latach 1995–2013 działała jako Muzeum Techniki i Włókiennictwa. Znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Kaplica zamkowa św. Anny w Bielsku-Białej – budowla sakralna przylegająca od strony południowej do zamku Sułkowskich w Bielsku-Białej.