Liceum Ogólnokształcące nr VII im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego we Wrocławiu

Budynek szkoły przy ulicy Kruczej 49 we Wrocławiu – budynek szkoły położony przy ulicy Kruczej 49 we Wrocławiu na osiedlu Gajowice w dawnej dzielnicy Fabryczna. Zbudowany został w latach 1905–1907 jako drugi z dwu budynków Zespołu Szkół Ludowych. Projekt budynku sygnowany jest przez dwóch architektów: Richarda Plüddemanna i Hermanna Froböse. Pierwotnie był to podpiwniczony budynek składający się z dwóch skrzydeł połączonych łącznikiem. Skrzydło zachodnie, określane jako budynek główny, jest znacznie wydłużone i zaprojektowane zgodnie z ówczesnymi trendami z korytarzem w trakcie środkowym i salami lekcyjnymi po obu jego stronach. Ma 5 kondygnacji nadziemnych. Do historycznej zabudowy współcześnie przylega łącznik biegnący do hali sportowo-rekreacyjnej zbudowanej w południowo-zachodniej części działki. Architektura obiektu stylem nawiązuje do neogotyku. Po II wojnie światowej w budynku działała Szkoła Podstawowa nr 33, następnie wspólnie z Liceum Ogólnokształcącym nr VII im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, by ostatecznie jedynym użytkownikiem obiektu pozostało samo liceum. Historyczny budynek kwalifikuje się do objęcia ochroną konserwatorską poprzez wpisanie go do rejestru zabytków. Obecnie natomiast ujęty jest w gminnej ewidencji zabytków.

Budynek szkoły przy ulicy Jemiołowej 57 we Wrocławiu – budynek szkoły położony przy ulicy Jemiołowej 57 we Wrocławiu na osiedlu Gajowice w dawnej dzielnicy Fabryczna. Zbudowany został w latach 1889–1900 jako pierwszy z dwu budynków Zespołu Szkół Ludowych. Projekt budynku sygnowany jest przez dwóch architektów: Richarda Plüddemanna i Karla Klimma. Całość zabudowy obejmuje dwuskrzydłowy, podpiwniczony budynek o pięciu kondygnacjach nadziemnych, z wieżą zegarową, oraz budynek hali sportowej połączony z głównym budynkiem jednokondygnacyjnym łącznikiem. Architektura obiektu stylem nawiązuje do neogotyku. Po II wojnie światowej w budynku działała Szkoła Podstawowa nr 57, następnie Gimnazjum nr 16, a po likwidacji w Polsce gimnazjów budynek został przyłączony do Liceum Ogólnokształcącego nr VII im. K.K. Baczyńskiego. Na trzecim piętrze do 30.08.2023 r. znajdowała się Niepubliczna Szkoła Podstawowa Tikkun Olam. Budynek kwalifikuje się do objęcia ochroną konserwatorską poprzez wpisanie go do rejestru zabytków. Obecnie natomiast ujęty jest w gminnej ewidencji zabytków.

Ulica Krucza – jedna z ulic w południowej części Wrocławia, przebiegająca przez teren dzielnic Krzyki i Fabryczna (osiedla: Południe i Gajowice). Obecnie łączy plac Hirszfelda z ulicą Inżynierską i ma długość ok. 1,5 km. Ulica wytyczona została (jako Charlottenstraße) pod koniec XIX wieku na terenach dawnej Nowej Wsi Komandorskiej (Neudorf) i potem, już w wieku XX, w dawnej wsi Gajowice (Gabitz). Pierwszy jej odcinek, wyznaczony w 1880, liczył około 400 metrów i zaczynał się od Kaiser Wilhelm Straße (dzisiejsza ul. Powstańców Śląskich) przy jej skrzyżowaniu z Augustastraße (dziś jej pozostałość na tym odcinku nosi nazwę ul. Szczęśliwej) i biegł do Höfchenplatz (pl. Hirszfelda). Odcinek ten zabudowano przed rokiem 1890. Następny fragment, od pl. Hirszfelda do Gabitzstraße (Gajowickiej) wytyczony został w 1895 i zabudowany przed 1915 (w tym okresie – w 1912 – powstał m.in. kościół św. Karola Boromeusza przy skrzyżowaniu Gajowickiej i Kruczej). W latach 20. XX wieku, śladem dawnej drogi polnej, wytyczono ostatni, zachodni odcinek tej ulicy, od Gabitzstraße do Hochwaldstraße (Inżynierskiej). Zabudowę tego fragmentu zrealizowano w latach 1925–1936. Na samym jednak początku tego odcinka już pod sam koniec i na początku XX wieku (w dwóch etapach: 1898–1900 i 1905–1907) wybudowano – według projektów Richarda Plüddemanna i Karla Klimma – okazały gmach szkoły ludowej (dziś VII Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego). Podczas obrony przez Niemców Festung Breslau wiosną 1945 znaczna część ulicy, szczególnie wschodni, najstarszy jej odcinek, uległ niemal całkowitemu zniszczeniu. Odbudowa zabudowy tej ulicy rozpoczęto w latach 60., zmieniając jednak częściowo jej przebieg: Miejska Rada Narodowa Wrocławia 22 grudnia 1965 uchwaliła likwidację niemal całego najstarszego odcinka ulicy od ul. Powstańców Śląskich do ul. Gwiaździstej, a kilkadziesiąt ostatnich metrów Kruczej między Gwiaździstą a pl. Hirszfelda włączono do ul. Wielkiej; od tego czasu Krucza zaczyna się de facto i de iure na pl. Hirszfelda, od skrzyżowania z ul. Zaporoską. Na początku lat 60. wybudowano wzdłuż północnej pierzei ulicy pięciokondygnacyjny blok z wielkiej płyty, jeden z pierwszych obiektów tego rodzaju we Wrocławiu, a jednocześnie jeden z pierwszych nowych budynków w tej – całkowicie wówczas jeszcze zrujnowanej – części miasta. Budynek ten (ul. Krucza numery od 1 do 31) liczy ponad 200 metrów długości i z tego powodu został przezwany „jamnikiem” lub „jamnikowcem”. Natomiast na zlikwidowanym odcinku Kruczej ustawiono najpierw tymczasowe baraki w związku z budowanym nieopodal wieżowcem „Poltegor Centre”, później urządzono parking dla pracowników „Poltegoru”, a w 2007 roku, na miejscu „Poltegoru” rozpoczęto budowę innego wieżowca – „Sky Tower”. Tuż przy skrzyżowaniu ul. Kruczej z ul. Zaporoską znajdował się kompleks mieszkalno-handlowo-usługowy projektu Leszka Tumanowicza.

Ulica Wielka – jedna z ulic Wrocławia, przecinająca w przybliżeniu równoleżnikowo osiedle Południe. Wytyczona na miejscu istniejącej wcześniej drogi łączącej niegdyś dzisiejszy plac Hirszfelda na zachodzie z dzisiejszymi osiedlami Huby i Glinianki na wschodzie. W roku 1871 nosiła nazwę Pintostraße (jej patronem i fundatorem był graf Pinto, na którego gruntach położonych pomiędzy dzisiejszą ul. Zielińskiego a Powstańców Śląskich wytyczony został pierwszy odcinek ulicy). W roku 1887 teren ten kupiło Śląskie Towarzystwo Nieruchomości; od tego czasu datuje się rozbudowa ulicy w kierunku wschodnim, zgodnie z założeniami urbanistycznymi dzielnicy cesarza Wilhelma (Kaiser-Wilhelm-Viertel) z roku 1882 i 1895. Za patrona otrzymała Goethego i przemianowana została na Goethestraße. Wkrótce połączyła ówczesny Höfchenplatz (dziś plac Hirszfelda) z Neudorfstraße (dziś ul. Komandorska). Później na wschodzie przedłużona została do Bohrauerstraße (ul. Borowska), następnie jeszcze do Gallestraße (ul. Wapienna), a około 1915 roku doprowadzona została do Hubenstraße (ulica Hubska). Goethestraße była w tym czasie, zwłaszcza na swym zachodnim odcinku, zabudowana bogatymi kamienicami i zamieszkana przez zamożnych mieszczan – urzędników i przedstawicieli wolnych zawodów (mieszkali tu m.in. zasłużeni wrocławscy architekci i miejscy radcy budowlani, Richard Plüddemann i Karl Lüdecke, a także Friedrich Barchewitz, Richard Gaze i Alfred Böttcher). Wiosną 1945 podczas oblężenia Festung Breslau cała zabudowa ulicy została zniszczona. Podczas powojennego odgruzowywania miasta część gruzów gromadzona była w postaci hałdy zlokalizowanej pomiędzy ulicami Ślężną, Sieradzką, Borowską i Kamienną, która to pogrzebała pod sobą część (ok. 350 m) ulicy Wielkiej. Na planach Wrocławia aż do końca lat 60. ciąg ulicy Wielkiej rysowany był z nieistniejącym odcinkiem włącznie, ponieważ hałda zapełniana była dopiero w ostatniej fazie odgruzowywania (podczas przygotowywań do budowy bloków z wielkiej płyty na osiedlach „Anna”, „Barbara”, „Celina” i „Dorota”, składających się na osiedle „Południe”). Dopiero w latach 70. usankcjonowano fakt podzielenia ulicy Wielkiej na dwa osobne odcinki, nadając jej wschodniej części (od Borowskiej do Wapiennej) nazwę ulicy Przestrzennej. Wcześniej, w grudniu 1965 zlikwidowano ostatecznie wschodni odcinek ulicy Kruczej pomiędzy placem Hirszfelda a ul. Powstańców Śląskich, a jej kilkudziesięciometrowy fragment od placu Hirszfelda do Gwiaździstej włączono nominalnie do ulicy Wielkiej. Po tych zmianach dzisiejsza ulica Wielka liczy ok. 1,05 km długości. Przecinająca ją hałda gruzu nosiła przez pewien czas nazwę Wzgórza Gomułki (od maja 1985, kiedy to z okazji 40. rocznicy zakończenia wojny, wmurowano tu z udziałem wdowy po Władysławie Gomułce akt erekcyjny pod budowę Pomnika Ziem Odzyskanych; pomnik ten jednak nigdy nie powstał). Wzgórze zostało obsiane trawą i obsadzone drzewami, wytyczono na nim ścieżki i postawiono ławki i od tego czasu pełni funkcje rekreacyjne, a w latach 90. przemianowane zostało na Wzgórze Andersa. Zostało ono w swej północnej części zlikwidowane (splantowane) w latach 2004–2005 (w związku z budową aquaparku – Wrocławskiego Parku Wodnego), ale częściowo – w miejscu, gdzie niegdyś biegła Goethestraße – istnieje nadal, co oznacza, że przedwojenny ciąg ulicy Wielkiej nie został już przywrócony.

Ulica Kwaśna – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Grochową z ulicą Kruczą na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 484 m długości. Przebiega częściowo w obrębie dzielnicy Południe podlegającej ochronie w ramach gminnej ewidencji zabytków jako zespół urbanistyczny. Ponadto przy końcowym odcinku ulicy i w najbliższym otoczeniu położone są budynki również ujęte w przedmiotowej ewidencji zbudowane w latach 1926–1931 w ramach osiedla robotniczego. Po południowo-wschodniej stronie ulicy rozpościera się teren dawnego Parku przy Kwaśnym Źródle, a przy innym odcinku ulicy po stronie północno-zachodniej teren ROD Gajowice. W pozostałym zakresie w jej otoczeniu znajduje się zabudowa osiedla mieszkaniowego Gajowice z lat 60. i 70. XX wieku.

Ulica Grochowa – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Kruczą z ulicą Stalową, na osiedlu Powstańców Śląskich w dawnej dzielnicy Krzyki (odcinek od ulicy Kruczej do ulicy Gajowickiej) oraz na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna (odcinek od ulicy Gajowickiej do ulicy Stalowej). Ulica ma 807 m długości. W południowo-zachodniej pierzei ulicy położony jest Kościół św. Karola Boromeusza wpisany do rejestru zabytków. Ponadto część obszaru położona po północno-wschodniej stronie ulicy, ujęta w gminnej ewidencji zabytków, objęta jest ochroną w zakresie historycznego układu urbanistycznego osiedla. Przy ulicy mieści się Szkoła Podstawowa nr 43 oraz Przedszkole Integracyjne nr 93. Ponadto do 2017 r. funkcjonowało tu Liceum Ogólnokształcące nr 5.

Ulica Wróbla – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Gajowice w dawnej dzielnicy Fabryczna. Biegnie od ulicy Kruczej do alei gen. Józefa Hallera. Przypisana jest do niej droga gminna o długości 573 m o numerze 106337D. Pewną nietypowością tej ulicy jest fakt, iż składa się z trzech odcinków, z których środkowy przesunięty jest w osi względem pozostałych, przez co, aby przejechać z jednego odcinka ulicy na drugi, trzeba poruszać się fragmentem jednej z przecznic. Ulica przebiega przez obszar dzielnicy Południe podlegający ochronie w ramach gminnej ewidencji zabytków, szczególnie w zakresie historycznego układu urbanistycznego. Ponadto przy ulicy i w najbliższym otoczeniu położone są budynki oraz park również objęte ochroną w ramach wymienionej gminnej ewidencji zabytków.

Park generała Mariana Langiewicza, to niewielki park we Wrocławiu położony na osiedlu Gajowice, obręb Grabiszyn. Park zlokalizowany jest w kwartale ulic: ulica Gajowicka (na wschód od parku) ulica Bernarda Pretficza (na północ od parku) ulica Wróbla (na zachód od parku) ulica Sztabowa (na południe od parku). Obszar parku i większość drzewostanu to pozostałości po cmentarzu. Cmentarz w tej lokalizacji został założony w 1815 r., natomiast likwidację cmentarza przeprowadzono w 1958 r. Dawne, niemieckie nazwy tego obszaru to: Gabitzer Begräbnis Platz, Gabitzer Friedhof. W pobliżu parku znajdują się przystanki komunikacji miejskiej: tramwaje: linie 14, 20, 24 – przy ulicy Hallera, autobusy: • linie 127, 144, 241 (nocna) – przy ulicy Gajowickiej • linie A, 125 – przy ulicy Kruczej • linie 257 (nocna) – przy ulicy Hallera. W obrębie parku znajdują się plac zabaw dla dzieci oraz siłownia zewnętrzna.

Zespół budynków szkolnych przy ulicy Grochowej 36–38 we Wrocławiu – zespół budynków szkolnych położony we Wrocławiu na osiedlu Gajowice przy ulicy Grochowej 36–38. Zabudowa ta powstała w latach 1960–1964, w ramach budowy osiedla mieszkaniowego Gajowice realizowanego w latach 1960–1970. Autorem projektu jest Jadwiga Grabowska-Hawrylak. Pozytywny odbiór architektury obiektów sprawił, że przypisywano im miano szkół uroczych. Dziedzictwo kulturowe, jakie niesie nowatorska w chwili powstawania architektura budynków oraz ich wysoka wartość artystyczna i historyczna sprawiły, że budynki te zostały wpisane na listę wrocławskich dóbr kultury współczesnej.

Ulica Mielecka – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 441 m długości. Biegnie od ulicy Kruczej i Stalowej do Alei Generała Józefa Hallera. Przy ulicy znajdują się między innymi zachowane budynki wpisane do gminnej ewidencji zabytków.

Ulica Kłośna – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Ołowianą z ulicą Grochową na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Ulica ma 121 m długości. Obszar przez który przebiega ulica ujęty jest w gminnej ewidencji zabytków i objęty jest ochroną w zakresie historycznego układu urbanistycznego osiedla. Przy ulicy i w najbliższym otoczeniu znajdują się zabytkowe budynki również wpisane do gminnej ewidencji zabytków.

Ulica Icchaka Lejba Pereca – wrocławska ulica łącząca skrzyżowanie ulic Grabiszyńskiej i Lubuskiej ze środkowym odcinkiem ul. Stalowej. Nazwa została nadana na cześć polskiego i żydowskiego pisarza Icchoka Lejba Pereca.