place

Mała Sobótka

Grabiszyn-GrabiszynekUniwersalny szablon cytowania – brak stronyWzgórza WrocławiaZabytki nieruchome we Wrocławiu
Mal Sobotka zach
Mal Sobotka zach

Mała Sobótka (niem. Kinderzobten) – sztucznie utworzone wzniesienie na osiedlu Grabiszynek we Wrocławiu o wysokości bezwzględnej 136 m n.p.m. Przez mieszkańców miasta zwana jest także często „Górką Skarbowców” ze względu na przebiegającą obok ulicę o tej nazwie. Mała Sobótka powstała pod koniec XIX wieku z nadwyżek gruntu przeznaczonego do budowy nasypu kolejowej obwodnicy towarowej. Inicjatorem utworzenia sztucznego wzgórza było Breslauer Verschönerungsverein („Wrocławskie Towarzystwo Upiększania”). Od początku istnienia pełni funkcje rekreacyjne, latem jest miejscem zabaw i spacerów, zimą jako górka saneczkowa, dawniej także stok narciarski. Początkowo Mała Sobótka była punktem widokowym, gdzie można było oglądać pełną panoramę Sudetów. Jednak w wyniku zabudowy pobliskich osiedli oraz przysłonięcia widoku przez rosnące drzewa górka straciła swoje walory widokowe. Na szczycie wzgórza stał drewniany pawilon, który, zniszczony w latach późniejszych, nie został nigdy odbudowany. Obok północnego stoku Małej Sobótki strumień Grabiszynka zaczyna swój naziemny bieg (wcześniej poprzez kanały podziemne strumień ten ma połączenie ze stawem w Parku Południowym). Założenia parkowe obszaru „Górka Skarbowców”, obejmującego górkę Skarbowców i obszar zieleni wokół (pas zieleni ciągnący się aż do Parku Grabiszyńskiego), zostały uznane jako wymagające ochrony i wpisane do rejestru zabytków 12 września 2005 pod nr. 570/A/05.

Fragment artykułu z Wikipedii Mała Sobótka (Licencja: CC BY-SA 3.0, Autorzy, Obrazy).

Mała Sobótka
Racławicka, Wrocław Grabiszynek (Grabiszyn-Grabiszynek)

Współrzędne geograficzne (GPS) Adres Pobliskie miejsca
placePokaż na mapie

Wikipedia: Mała SobótkaCzytaj dalej na Wikipedii

Współrzędne geograficzne (GPS)

Szerokość geograficzna Długość geograficzna
N 51.081667 ° E 16.996944 °
placePokaż na mapie

Adres

Racławicka
53-149 Wrocław, Grabiszynek (Grabiszyn-Grabiszynek)
województwo dolnośląskie, Polska
mapOtwórz w Mapach Google

Mal Sobotka zach
Mal Sobotka zach
Podziel się doświadczeniem

Pobliskie miejsca

Promenada Krzycka

Promenada Krzycka (niem. Hugo Richter Weg) – pas zieleni miejskiej o długości ok. 7,5 km położony wzdłuż nasypu kolejowego Towarowej Obwodnicy Wrocławia we Wrocławiu, stanowiący obszar miejskiej przestrzeni zielonej zlokalizowany w obrębie dawnych dzielnic Krzyki i Fabryczna. Oryginalna promenada powstała jako szlak rekreacyjny wzdłuż nasypu torów kolejowych Towarowej Obwodnicy Wrocławia, według pomysłu dyrektora Ogrodów Miejskich Wrocławia Hugo Richtera przy współpracy z Towarzystwem Upiększania Miasta. Ścieżka spacerowa zaczęła być urządzana w 1893 r. na odcinku od ul. Grabiszyńskiej do ul. Borowskiej jako uzupełnienie systemu zielonego pierścienia terenów zieleni Wrocławia. Pierwszy odcinek promenady zorganizowano pomiędzy ul. Krzycką i ul. Racławicką, co umożliwiło połączenie Parku Południowego z terenami zielonymi w okolicy Małej Sobótki. Z czasem zbudowano trakty piesze, tworząc ciąg dróg alejowych obsadzanych drzewami (m.in. dęby szypułkowe, klony pospolite, topole białe, lipy drobnolistne, kasztanowce, dęby czerwone), urządzono przyległe tereny zielone i rekreacyjne. Urządzanie promenady trwało blisko 50 lat. Na odcinku od ul. Grabiszyńskiej do al. Racławickiej trakt prowadził po wewnętrznej stronie nasypu kolejowego, a tam przechodził pod wiaduktem na zewnętrzną stronę nasypu. Trasa miała od 1 do 3 metrów szerokości w zależności od odcinka, miejscami była to droga gruntowa. Oprócz zasadniczej funkcji, zieleń pełniła także rolę militarną, maskując nasyp kolejowy, który oprócz funkcji transportowej stanowił także pas umocnień. Celem projektu było wykorzystanie trójkątnych skrawków działek oraz ziemnych nasypów pozostałych po budowie linii kolejowej. W wyniku tej inwestycji zostały one przekształcone w trasę spacerową o długości ok. 5 km z punktami widokowymi m.in. Wzgórzem Gajowickim, Wzgórzem Bendera, Skórnikiem i Małą Sobótką. Docelowo sieć terenów zielonych wzdłuż linii kolejowych miała połączyć Popowice i Brochów. Po II wojnie światowej trakt uległ jednak zapomnieniu i stopniowej degradacji, a nowa administracja skupiała się na utrzymaniu jedynie łączonych przez niego terenów zielonych. Ponadto dokonano przekształcenia otaczających ją terenów, i na miejscu zrujnowanej zabudowy stawiano bloki wielorodzinne, a osiedla-ogrody dogęszczono. W XXI r. dzięki projektowi miejskiego budżetu obywatelskiego rozpoczęła się jego rewitalizacja, mająca na celu stworzenie w południowym Wrocławiu spójnego systemu zieleni o długości ok. 7,5 km, z wykorzystaniem Promenady jako łącznika pomiędzy istniejącymi parkami Grabiszyńskim i Południowym oraz nowymi parkami w stronę osiedla Tarnogaj. Poszczególne fragmenty Promenady zaprojektowano z przeznaczeniem dla pieszych, rowerzystów oraz rolkarzy. W kolejnych edycjach Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego projekty związane z Promenadą Krzycką i jej rozszerzeniem należały do faworytów w głosowaniach mieszkańców.

Cmentarz na Krzykach

Cmentarz na Krzykach – nieczynny cmentarz znajdujący się przy ulicy Krzyckiej we Wrocławiu. Pierwsze próby utworzenia gminnego cmentarza ewangelickiego, dla mieszkańców podwrocławskich wsi Krzyki i Partynice, miały miejsce w roku 1878. W dniu 11 marca tegoż roku mieszkańcy wsi wykupili ziemie od prywatnych właścicieli i zwrócili się z prośbą o wytyczenie cmentarza w pobliżu drogi w miejscu której dziś biegnie ulica Krzycka. Inicjatywa mieszkańców spotkała się z odmową Śląskiego Konsystorza Ewangelickiego, który nakazał mieszkańcom tych wsi kontynuowanie pochówków na cmentarzach we Wrocławiu zarządzanych przez parafię Zbawiciela do której należeli. Ponowne próby otwarcia cmentarza miały miejsce po wybudowaniu nowego kościoła św. Jana i utworzeniu nowej parafii obejmującej obie wsie. Prośba wystosowana w roku 1915 do Śląskiego Konsystorza Ewangelickiego tym razem spotkała się z pozytywną reakcją. Nekropolię poświęcono 16 listopada 1915 roku, a od stycznia roku 1916 cmentarz był czynny pod nazwą Cmentarz św. Jana (niem. Friedhof St. Johannes), używano także podwójnej nazwy związanej z dawną przynależnością do parafii Zbawiciela – Cmentarz Zbawiciela – Cmentarz św. Jana (niem. Friedhof St. Salvator – Friedhof St. Johannes). Do roku 1945 cmentarz służył ewangelikom, po roku 1945 na cmentarzu chowani byli również katolicy. Ze względu na niewielka powierzchnię – około 0,5 ha, pola grzebalne zostały praktycznie zapełnione w latach pięćdziesiątych XX wieku. Obecnie cmentarz jest nieczynny i mocno zaniedbany. Wśród nagrobków znajduje się kilka sprzed roku 1945 z inskrypcjami w języku niemieckim, które przetrwały masową likwidację niemieckich cmentarzy we Wrocławiu, w latach sześćdziesiątych XX wieku. Również zaorano na połowie cmentarza nagrobki polskie.

Wzgórze Gajowickie
Wzgórze Gajowickie

Wzgórze Gajowickie (niem. Hardenberg-Hügel, „Kopiec Hardenberga”, wys. 139,7 m n.p.m.) – sztucznie utworzone wzniesienie na osiedlu Gajowice we Wrocławiu. Ukształtowane w latach 1928–1932 jako rekultywacja miejskiego wysypiska śmieci. Znajduje się wzdłuż kolejowej Towarowej Obwodnicy Wrocławia. Jest częścią Promenady Hugo Richtera, będącej istotnym elementem ukształtowania w mieście sieci tras pieszo-rowerowych. Wzgórze Gajowickie nazywane jest przez mieszkańców miasta potocznie Górką Pafawag od pobliskiego już nieistniejącego stadionu klubu Pafawag Wrocław, którego patronem była Państwowa Fabryka Wagonów. Niemiecka nazwa wywodzi się od patrona (Karla Augusta von Hardenberga) ulicy, która przy wzgórzu kończyła swój bieg: Hardenbergstrasse (obecna jej nazwa to ul. Bernarda Pretficza). Początkowo – w pierwszych latach XX wieku – zlokalizowano w tym miejscu, na ówczesnych przedmieściach Wrocławia, wysypisko śmieci. Wysypisko to było czynne w tym miejscu przez piętnaście lat, każdego roku zwożono tu z dwudziestu rewirów miasta około 40 tysięcy metrów sześciennych odpadów komunalnych. Łączna ilość nagromadzonych tu odpadów wynosi ponad 600 tysięcy metrów sześciennych. Plany budowy osiedli domów wielorodzinnych w rejonie Gajowic spowodowały w latach 20. XX wieku zamknięcie wysypiska i poddanie go procesowi rekultywacji. Po przeprowadzonej rekultywacji wzgórze stało się obiektem rekreacyjnym dla mieszkańców południowych osiedli miasta. Zimą wykorzystywane było i jest jako górka saneczkowa. Założenie tego terenu zieleni było związane z kształtowaniem kompozycji urbanistycznych pobliskich zespołów zabudowy: Grabiszyn (1919-1926) i osiedla nad Kwaśnym Źródłem (1922-1925) oraz Parku Sportowego Grabiszyn (obecnie teren stadionu WKS Śląsk przy ulicy Oporowskiej). Tereny sportowe wraz ze wzgórzem miały stanowić kompleks sportowo-rekreacyjny, uzupełniając program wypoczynkowy dla tej części Wrocławia. Dzięki wysiłkom okolicznych mieszkańców wraz z Radą Osiedla Gajowice w latach 2016-2020 zrealizowano prace w ramach wrocławskiego budżetu obywatelskiego których celem było przywrócenie miejscu dawnej świetności. Zostały wyremontowane wszystkie alejki spacerowo-rowerowe, teren został oświetlony, jest siłownia terenowa i mały zestaw street workout, ustawiono urządzenia małej architektury - ławki i kosze na śmieci. Zarząd Zieleni Miejskiej posadził na całym obszarze młode drzewa i krzewy. Wzgórze Gajowickie ma pełnić funkcję rekreacyjną i służyć do odpoczynku mieszkańcom. Stanowi dobry punkt widokowy, roztacza się stąd panorama Przedgórza Sudeckiego, ale przede wszystkim sąsiednich od Gajowic osiedli Wrocławia. Dalsze plany związane z tym miejscem to: budowa górskiego podejścia oraz schodów terenowych z siedziskami od strony ulicy Kruczej, dalsze prace związane z rewitalizacją trawników, przebudowa głównego toru saneczkowego na kształt lekko zaokrąglonej rynny.