Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie

Parafia archikatedralna św. Stanisława i Wacława w Krakowie – parafia archidiecezji krakowskiej, której kościołem jest bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie. Najmniejsza parafia archidiecezji krakowskiej.

Kaplica Szafrańców, zwana także Doktorów, Akademicką oraz Radziwiłła, pod wezwaniem Ofiarowania Najświętszej Marii Panny, św. Szczepana i św. Aleksego Wyznawcy – jedna z dziewiętnastu kaplic katedry wawelskiej. Znajduje się w południowej nawie bocznej, pomiędzy kaplicami Wazów a Potockich. Stanowi przyziemie wieży Wikaryjskiej.

Wieża Srebrnych Dzwonów, zwana także Wikaryjską – jedna z wież katedry wawelskiej.

Kaplica Wazów, zwana także Prandocińską oraz Psałterzystów, pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Panny Marii – jedna z dziewiętnastu kaplic katedry wawelskiej. Znajduje się w południowej nawie bocznej, na wschód od kaplicy Szafrańców.

Kaplica Potockich, zwana także Różyców oraz Padniewskiego, pod wezwaniem Oczyszczenia Najświętszej Panny Marii – jedna z dziewiętnastu kaplic katedry wawelskiej. Znajduje się w południowej nawie bocznej, na zachód od kaplicy Szafrańców.

Nagrobek Władysława II Jagiełły – nagrobek nieznanego autorstwa sprzed 1432 roku, znajduje się w katedrze na Wawelu w Krakowie pomiędzy filarami oddzielającymi nawę główną od południowej nawy bocznej. Miejsce to, przy znajdującym się tu niegdyś ołtarzu św. Krzysztofa fundowanym w 1393 przez królową Jadwigę Andegawenkę, wybrał monarcha dla siebie ok. 1421. Króla pochowano w komorze grobowej znajdującej się pod pomnikiem. Nagrobek został wykonany z czerwonego marmuru prawdopodobnie jeszcze za życia monarchy. Płytę wierzchnią zdobi postać króla z atrybutami władzy – koroną na głowie, berłem w prawej ręce, a w lewej jabłko królewskie i miecz. Twarz króla jest bardzo realistycznie przedstawiona, głowa spoczywa na poduszce wspartej na dwóch lwach będących symbolem władzy i potęgi Jagiełły, jak również odniesieniem do przekazu biblijnego z Apokalipsy św. Jana. Pod nogami króla spoczywa smok, symbol zła; w tym przypadku nawiązano do Psalmu 91. Na bokach tumby z dużą dozą realizmu wyobrażono postacie przedstawicieli polskich stanów podtrzymujących tarcze herbowe. Podwójnie występuje tutaj herb Królestwa Polskiego i herb Pogoń będący znakiem Wielkiego Księstwa Litewskiego, herb Rusi nawiązuje do odzyskania tego terytorium od Węgier w 1387, herb ziemi dobrzyńskiej (głowa króla) symbolizuje wykupienie jej w 1404 od zakonu krzyżackiego i ponowne przejęcie na mocy postanowień pokoju toruńskiego z 1411, herb ziemi wieluńskiej (Baranek Boży) to znak odzyskania ziemi w 1396, na tumbie widnieje jeszcze herb Wielkopolski (tur). Podstawę nagrobka zdobią figury psów i sokołów ich znaczenie nie zostało jeszcze w sposób zadowalający wyjaśnione, jedni badacze są zdania, że jest to nawiązanie do wiecznej walki dobra i zła, gdzie symbolem duszy jest sokół, a pies symbolem grzechu. (Psalm 22 „Boże ratuj duszę moją z łapy psa”) inni uważają, że to nawiązanie do myśliwskich zamiłowań króla. Nagrobek nakrywa wsparty na 8 kolumnach o kapitelach korynckich, renesansowy baldachim wykonany z piaskowca w latach 1519–1524 z fundacji króla Zygmunta I Starego dzieło warsztatu Bartolommeo Berrecciego. Baldachim zdobią panoplia oraz medaliony z wyobrażeniem cesarza wjeżdżającego triumfalnie do Rzymu na rydwanie zaprzężonym w lwy. Dekoracja ta miała gloryfikować Jagiełłę jako niezwyciężonego wodza. W 1753 roku nagrobek przeniesiono do kaplicy Świętokrzyskiej; na pierwotne miejsce powrócił na początku XX wieku. Nagrobek monarchy jest jednym z najbardziej interesujących i najcenniejszych pod względem artystycznym dzieł rzeźby XV wieku w Europie Środkowej.

Nagrobek Kazimierza IV Jagiellończyka – jeden z ważniejszych przykładów późnogotyckiej rzeźby w Polsce, dzieło Wita Stwosza. Znajduje się przy południowo-zachodnim narożniku kaplicy Świętokrzyskiej w katedrze na Wawelu w Krakowie.

Nagrobek Władysława III Warneńczyka znajduje się w katedrze wawelskiej pomiędzy filarami oddzielającymi nawę główną od północnej. Nagrobek Władysława III Warneńczyka jest cenotafem, ponieważ ciała poległego w bitwie pod Warną (1444) króla nigdy nie odnaleziono. Umowę na jego wykonanie podpisał 10 stycznia 1903 kardynał Jan Duklan Puzyna, wykonał go w Rzymie z czerwonego marmuru i brązu Antoni Madeyski. W kwietniu 1906 został on umieszczony w katedrze wawelskiej, a jego oficjalne odsłonięcie nastąpiło 7 lipca 1906. Jest jednym z najlepszych w Polsce przykładów historyzującej rzeźby nagrobnej. Nawiązuje do gotyckich tumbowo-baldachimowych sarkofagów królewskich z katedry. Na wierzchu tumby postać młodego króla w pełnej zbroi jako rycerza i obrońcy chrześcijaństwa ze Szczerbcem w rękach. Pod nogami monarchy figura młodego lwa jest atrybutem siły i męstwa, brak innych atrybutów władzy królewskiej z wyjątkiem korony wskazuje na chęć podkreślenia nie tyle godności monarszej, co gloryfikacji zmarłego jako rycerza. Na bokach tumby widoczny jest fryz z herbów Polski i Węgier.

Kaplica Świętokrzyska, zwana także Jagiellońską, pod wezwaniem Świętego Krzyża i Ducha Świętego – jedna z dziewiętnastu kaplic katedry wawelskiej. Znajduje się w zachodnim końcu południowej nawy bocznej. W roku 2008 została udostępniona do zwiedzania.

Kaplica Zygmuntowska zw. także Królewską, Rorantystów i Jagiellońską, pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, świętego Zygmunta i świętej Barbary – jedna z 19 kaplic w katedrze wawelskiej. Przykład florenckiej architektury renesansowej poza Włochami. Niemiecki historyk sztuki August Ottmar Essenwein (ur. 1831, zm. 1892) nazwał ją perłą renesansu z tej strony Alp.

Kaplica Hińczy z Rogowa, pod wezwaniem świętych Młodzianków – nieistniejąca kaplica katedry wawelskiej. Znajdowała się w północnej nawie bocznej, pomiędzy kaplicą świętego Mikołaja a kapitularzem.

Sarkofag Jadwigi Andegaweńskiej na Wawelu znajduje się w katedrze wawelskiej w południowym ramieniu ambitu. Pierwotnie królowa wraz z córką została pochowana w 1399 w prezbiterium na lewo od ołtarza głównego. W 1949 przeniesiono ją do sarkofagu wykonanego przez Antoniego Madeyskiego w 1902 w Rzymie. Sarkofag ufundował hrabia Karol Antoni Lanckoroński, wykonany został z białego marmuru kararyjskiego, wzorowany na nagrobku Ilarii del Qareto z XV wieku w katedrze w Lukce. Na wierzchniej płycie postać królowej ze złożonymi do modlitwy rękami oraz psem symbolizującym wierność pod stopami. Boki sarkofagu dekorowane są fryzem z orłami i herbami Andegawenów. Obok znajduje się oszklony relikwiarz z 1959 z gotyckim berłem i jabłkiem królewskim z drewna lipowego (niegdyś złocone) wyjęte z pierwotnego grobu królowej przy okazji przenosin. W białym sarkofagu Jadwiga spoczywała w latach 1949-1987.