Województwo katowickie (1950–1975)

Województwo śląskie – jedyna autonomiczna jednostka administracyjna II Rzeczypospolitej Polskiej z siedzibą władz w Katowicach, powołana do życia w 1920 roku, faktycznie istniała w latach 1922–1939. W 1945 roku autonomia została formalnie zniesiona.

Kamionka – nieistniejąca kolonia robotnicza w Katowicach, która była położona na pograniczu Śródmieścia i Brynowa części wschodniej-Osiedla Zgrzebnioka, w rejonie obecnej ulicy Mikołowskiej. Powstała w połowie XIX wieku dla pracowników uruchomionej w 1823 roku huty cynku „Henriette” („Henrietta”). Znajdował się ona przy ulicy Mikołowskiej, lecz dokładna lokalizacja kolonii jest różnie podawana: według Lecha Szarańca była ona położona w rejonie dzisiejszej ulicy Pięknej, a według Michała Bulsy bliżej centrum Katowic, na odcinku od skrzyżowania z ulicą J. Poniatowskiego do węzła autostradowego Mikołowska. Kamionka składała się z ośmiu familoków pozbawionych dostępu do wodociągu i kanalizacji, w których mieszkało po kilka rodzin. W podobnym czasie w pobliżu została wzniesiona kolonia robotnicza Dwunastu Apostołów. Huta „Henriette” działała do 1870 roku, kiedy to z uwagi na przestarzałość technologiczną zakładu zdecydowano o wygaszeniu pieców destylacyjnych. Około 1912 roku w rejonie Kamionki powstała kolonia domków willowych dla urzędników kopalni „Oheim” (od 1922 roku „Wujek”), które zostały włączone do Katowickiej Hałdy, będącej częścią gminy Brynów, a samo określenie Kamionka było używane do początku XX wieku. Dnia 15 października 1924 roku rejon dawnej kolonii wraz z całym Brynowem został włączony do Katowic. Dawny budynek cechowni huty „Henrietta” przetrwał do lat 70. XX wieku.

COIG S.A. (dawniej: Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A.) to firma specjalizująca się w dostarczaniu kompleksowych, dedykowanych rozwiązań informatycznych, wspomagających procesy zarządzania. Spółka umiejętnie wykorzystuje kilkudziesięcioletnie doświadczenie i najnowsze osiągnięcia informatyki dla zapewnienia klientom wsparcia w obszarach zastosowań IT oraz cyberbezpieczeństwa. Oferuje rozwiązania w wielu obszarach, począwszy od podstawowych zagadnień wspomagania zarządzania w dużych organizacjach o strukturze korporacyjnej, poprzez informatyzację urzędów administracji publicznej, aż po funkcjonalne rozwiązania dla małych i średnich jednostek organizacyjnych.

Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A. (obecnie COIG S.A.) – jedno z najstarszych przedsiębiorstw informatycznych w Polsce, jednoosobowa spółka akcyjna skarbu państwa. Jest jednym z prekursorów kompleksowych rozwiązań informatycznych dla administracji samorządowej. Aktualnie w przedsiębiorstwie pracuje ponad 500 pracowników. Firma jest partnerem wielu znaczących firm branży informatycznej na rynkach światowych. Najważniejsze produkty własne to: SZYK2 – system klasy ERP – największe wdrożenia: Kompania Węglowa SA, Katowicki Holding Węglowy SA, Jastrzębska Spółka Węglowa SA, KSAT2000 – zintegrowany system do zarządzania samorządem – największe wdrożenia np.: Urząd Miasta Poznania, Urząd Miasta Gliwic, Mdok – system do zarządzania dokumentami – największe wdrożenia np.: Urząd Marszałkowski Lublin, Urząd Miasta Słupsk. Przedsiębiorstwo zostało założone w 1951 pod nazwą Centralne Biuro Rozliczeń Przemysłu Węglowego. W 1972 przekształcone w Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa i Energetyki, w 1975 przemianowane na OBR COIGiE, a w 1976 – na OBR Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa, w miejsce którego w 1982 utworzono przedsiębiorstwo państwowe COIG. 1 czerwca 1994 przekształcone w wyniku komercjalizacji w jednoosobową spółkę skarbu państwa. W wyniku procesu prywatyzacji, który został sfinalizowany w dniu 21 września 2012, Ministerstwo Skarbu Państwa sprzedało 85% akcji spółki COIG S.A. spółce WASKO S.A. i tym samym COIG S.A. został włączony do grupy kapitałowej WASKO, w której zatrudnienie przekroczyło 1100 osób.

Katowicka Hałda (niem. Kattowitzer Halde, pierwotnie Hałda Katowicka) – dawna kolonia robotnicza na obszarze historycznej gminy Brynów oraz historyczna część Katowic, położona w rejonie katowickiego Śródmieścia oraz Załęskiej Hałdy-Brynowa części zachodniej. Katowicka Hałda powstała w pierwszej połowie XVIII wieku początkowo jako folwark, później przysiółek Katowic. W centrum przyszłego miasta Katowice licznie osiedlali się kupcy, rzemieślnicy i urzędnicy, którzy nie płacili podatków na budowę dróg, wodociągów, oświetlenia i na obiekty użyteczności publicznej. Wzrastały wydatki, które głównie ponosili chłopi z Katowickiej Hałdy i Brynowa. Protest chłopów, którzy nie chcieli ponosić kosztów na wydatki związane z budową przyszłego miasta spowodował, że w 1865 roku Katowicką Hałdę i Brynów, wydzielono z Katowic i utworzono osobną gminę Brynów. Na terenie osady już w pierwszej połowie XVIII wieku czynna była huta cynku Henrietta i kopalnia Beate. W 1899 roku oddano do eksploatacji kopalnię Oheim (obecnie Wujek). Spowodowało to szybki rozwój osady przemysłowej. W 1909 roku oddano do użytku dwa domy noclegowe, a w 1919 roku wzdłuż szosy do Mikołowa (obecnie ulica Mikołowska) wybudowano kolonię domów dla dozoru i robotników kopalni. Zastosowano typ zabudowy luźnej dwukondygnacyjnej, ponieważ domy stawiano na terenach, na których planowano wydobywanie węgla. Każdy budynek podzielony był na dwa mieszkania. Składał się z czterech ogrzewanych pokoi, kuchni, pokoiku dla dziewcząt, łazienki i ubikacji i pralni w piwnicy. Domy wykonane były z cegły, dachy pokryte dachówką ceramiczną. Mieszkania podłączone były do wodociągu i kanalizacji. Dnia 15 października 1924 roku obszar Katowickiej Hałdy wraz z całym Brynowem został włączony do Katowic. W dwudziestoleciu międzywojennym w Katowickiej Hałdzie, przy ulicy Mikołowskiej 111, funkcjonowała Biblioteka TCL. Do 1978 roku zachował się najstarszy budynek osady – cechownia huty Henrietta, znajdująca się na terenach dzisiejszego parku im. Tadeusza Kościuszki.

Galeria Koszarowa – katowicka galeria sztuki współczesnej mająca swoją siedzibę na ul. Koszarowej 19. Sale wynajmuje Akademii Sztuk Pięknych.

Pomnik Jerzego Kukuczki w Katowicach – pomnik w katowickiej dzielnicy Śródmieście, znajdujący się na terenie AWF przy ul. Józefa Szmausa.

Pomnik Tadeusza Kościuszki w Katowicach – pomnik w Katowicach poświęcony Tadeuszowi Kościuszce, znajdujący się w parku jego imienia, w dzielnicy Brynów część wschodnia-Osiedle Zgrzebnioka, wzniesiony w obecnym miejscu w 1962 roku.

Kolonia urzędnicza kopalni „Wujek” – kolonia urzędnicza w Katowicach, położona wzdłuż ulicy Mikołowskiej 118–148, w dzielnicy Brynów część wschodnia-Osiedle Zgrzebnioka. Składa się z ośmiu willi w ogrodach – tzw. „bliźniaków”, położonych przy ulicy Mikołowskiej 118/120, 122/124, 126/128, 130/132, 134/136, 138/140, 142/144, 146/148. Zostały one wybudowane w stylu modernistycznym, zaś luźna zabudowa kolonii wynikała z faktu, iż kolonia ta powstała na terenach narażonych na szkody górnicze. Budowę domów przeznaczonych dla urzędników i dozoru technicznego kopalni węgla kamiennego „Oheim” („Wujek”) rozpoczęto w 1910 roku na terenach Katowickiej Hałdy. Powstały one w takiej lokalizacji, by mieszkańcy mieli blisko do pracy, lecz na tyle daleko by zapewnić w nich ciszę i spokój. Pierwotnie od wschodu kolonia sąsiadowała z Südparkiem (obecnie park im. T. Kościuszki), zaś od zachodu z ogródkami, które zostały z biegiem czasu zajęte pod poszerzoną ulicę Mikołowską. Kolonia ta wraz z kolonią miejską projektu Brunona Tauta były zaś ostatnimi inwestycjami zrealizowanymi w I połowie XX wieku mającymi na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych załogi kopalni „Oheim” („Wujek”). Kolonię tworzą budynki mieszkalne, zaś w budynku przy ulicy Mikołowskiej 124 działa pensjonat – Willa Aurum. Budynki kolonii urzędniczej kopalni „Wujek” są wpisane do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice. Na podstawie przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uchwalonego przez Radę Miasta Katowice 31 marca 2022 roku ustanowiono strefę ochrony konserwatorskiej obejmującą zespół zabudowy willowej przy ulicy Mikołowskiej. Dla tej strefy ustalono dodatkowe zasady zagospodarowania, m.in. ochronę i zachowanie sylwety zespołu, ekspozycji obiektów zabytkowych i charakterystycznych cech zabudowy oraz wielkości i kształtów parcel zabytków nieruchomych.

Park im. Tadeusza Kościuszki w Katowicach – park w Katowicach, znajdujący się w dzielnicy Brynów część wschodnia-Osiedlu Zgrzebnioka, w kwartale ulic T. Kościuszki i Pięknej oraz alei Górnośląskiej. Jest najbardziej wartościowym terenem zieleni miejskiej w Katowicach, o znaczących walorach kulturowych, przyrodniczych i krajobrazowych. Nawiązuje on do parków angielskich, a znajduje się tutaj m.in. kościół pw. św. Michała Archanioła, wieża spadochronowa, pomnik Tadeusza Kościuszki czy różnego typu obiekty sportowo-rekreacyjne. Jego początki sięgają 1888 roku, a w 1993 roku został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych.

Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW) – polsko-czeskie zagłębie węglowe, jednolity obszar geologiczno-geograficzny zawierający największe w obu krajach zasoby węgla kamiennego i jego najintensywniejszą eksploatację. Według najnowszych ustaleń, GZW zawiera także duże zasoby metanu. Obszar GZW jest położony na terenie Polski w województwie śląskim (na Górnym Śląsku, a także Zagłębiu Dąbrowskim i Zagłębiu Krakowskim w Małopolsce) i województwie małopolskim, a na terenie Czech w kraju morawsko-śląskim. Zasoby węgla na terenie województwa małopolskiego występują na terenie powiatu chrzanowskiego, krakowskiego, olkuskiego, oświęcimskiego, myślenickiego, suskiego i wadowickiego. Na terenie Czech występują pomiędzy Ostrawą i Karwiną (tzw. Ostrawsko-Karwińskie Zagłębie Węglowe). Według Państwowego Instytutu Geologicznego na GZW jest 128 udokumentowanych złóż węgla kamiennego o zasobach wynoszących 38 606 mln ton, z których 50 złóż jest zagospodarowane (18 332 mln ton).

Kolonia Dwunastu Apostołów – nieistniejąca kolonia robotnicza na terenie obecnych Katowic, w dzielnicy Załęska Hałda-Brynów część zachodnia, które znajdowało się w rejonie obecnej ulicy Mikołowskiej, w Kamionce, będącej częścią Katowickiej Hałdy, należąca do dawnej gminy Brynów. Była to jedna z najstarszych katowickich kolonii, która składała się z dwunastu domów. Powstała ona w połowie XIX wieku (między 1850 a 1860 rokiem). Ostatni plan, na którym ta kolonia się pojawiła, pochodzi sprzed wybuchu I wojny światowej. Dnia 15 października 1924 roku obszar dawnej kolonii został włączony do Katowic. Często mianem Kolonii Dwunastu Apostołów błędnie określa się kolonię robotniczą kopalni „Wujek”, położoną w Załęskiej Hałdzie, przy ulicy Przekopowej i ulicy Przodowników.