Stare Panewniki

Parafia św. Antoniego – rzymskokatolicka parafia znajdująca się w Katowicach, w dzielnicy Ligota-Panewniki. Należy ona do dekanatu Katowice-Panewniki, w archidiecezji katowickiej. Jej siedziba znajduje się przy ulicy Panewnickiej 451. Obejmuje swym zasięgiem teren osad Stare Panewniki i Wymysłów. Liczyła w 2013 roku 2860 wiernych. Nadzór klerycki nad parafią sprawują franciszkanie z Prowincji Wniebowzięcia NMP w Polsce.

Dom „Maria” w Katowicach – budynek mieszkalny w Katowicach, położony przy ulicy Panewnickiej 374b, w dzielnicy Ligota-Panewniki. Został on wzniesiony w połowie XIX wieku z inicjatywy dominium księcia pszczyńskiego jako zajazd, pełnił potem funkcję domu opieki. Jest to budynek wyjątkowy w skali całego miasta z uwagi na charakterystyczne na elewacji frontowej drewniane ganki z półkolistymi arkadami.

Kościół św. Antoniego z Padwy w Katowicach-Panewnikach – rzymskokatolicki kościół parafialny parafii św. Antoniego z Padwy w Katowicach, położony przy ulicy Panewnickiej w dzielnicy Ligota-Panewniki. Stanowi on część zespołu klasztornego Klasztoru Franciszkanów w Starych Panewnikach powstałego w latach 2019–2023 według projektu Grzegorza Ratajskiego.

Klasztor Franciszkanów w Starych Panewnikach – dom zakonny franciszkanów wraz z kościołem pod wezwaniem św. Antoniego z Padwy, znajdujący się na terenie Katowic, w województwie śląskim, wchodzący w skład prowincji Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce.

Kościół św. Antoniego z Padwy w Katowicach-Panewnikach (stary) – rzymskokatolicki, pierwszy kościół parafialny parafii św. Antoniego z Padwy w Katowicach-Panewnikach, położony przy ulicy Panewnickiej 463 w dzielnicy Ligota-Panewniki. Powstał w budynku dawnego gasthausu przekształconego na cele religijne, a jego konsekracja nastąpiła 22 lutego 1958 roku. W czerwcu 2023 roku funkcję kościoła parafialnego przejął nowy budynek przy ulicy Panewnickiej 451.

Wymysłów – część Katowic, położna w zachodnim rejonie miasta, w dzielnicy Ligota-Panewniki, nad Kłodnicą i Ślepiotką. Powstała w XIV wieki jaki przysiółek Panewnik i przez długi czas osada ta miała charakter głównie rolniczy. W 1951 roku Wymysłów wraz z całą gminą Panewniki włączono do Katowic i od tego czasu powstało tutaj szereg budynków jedno- i wielorodzinnych, stając się częścią głównie o charakterze mieszkaniowym.

Panewniki (d. Panewnik) – część Katowic, położona w zachodnim rejonie miasta, w dzielnicy Ligota-Panewniki, nad Kłodnicą. Powstały one w XVI wieku w sąsiedztwie Kuźnicy Pszczyńskiej prawdopodobnie jako osada służebna, dla której wytwarzała panwie. W XVII wieku w jednym z przysiółków wsi – Kokocińcu, została wybudowana kuźnica, która działała do XVIII wieku. W 1902 roku do Panewnik przybyli franciszkanie, którzy postawili klasztor oraz neoromańską bazylikę św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP konsekrowaną w 1908 roku. Wokół niej wytworzyła się nowa część gminy – Nowe Panewniki. Gminę Panewniki włączono 1 kwietnia 1951 roku do Katowic, a w 1992 roku Panewniki stały się częścią dzielnicy Ligota-Panewniki. Panewniki są głównie miejscowością z dominacją funkcji mieszkaniowej i z udziałem funkcji usługowej (głównie o zasięgu lokalnym), a pozostała działalność gospodarcza koncentruje się w rejonie ulicy Owsianej. Główną trasą przebiegającą przez całe Panewniki jest ulicy Panewnicka. Panewniki otaczają dwa kompleksy leśne: Lasy Panewnickie i Lasy Załęskie, a dolina Kłodnicy również jest ostoją dla chronionych gatunków roślin i zwierząt.

Lasy Panewnickie – kompleks leśny znajdujący się na granicy Katowic, Mikołowa, Rudy Śląskiej i Chorzowa, stanowi północny przyczółek dawnej dziedziny książąt pszczyńskich − Lasów Pszczyńskich (Puszcza Śląska), obecnie w Leśnym pasie ochronnym GOP. Lasy Panewnickie zarządzane są przez Nadleśnictwo Katowice z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach (leśnictwa: Zadole, Panewnik i Śmiłowice). Na terenie lasów znajduje się Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Uroczysko Buczyna” oraz zbiornik wodny Starganiec (dawny ośrodek wodno-rekreacyjny katowickiej huty „Baildon”). Przez lasy przepływają: Kłodnica, Ślepotka i Potok Jamna. Przed II wojną światową zbudowano na terenie Lasów Panewnickich polowe schrony piechoty, tzw. „Urbany”. Stanowiły część południowego skrzydła Obszaru Warownego „Śląsk” (odcinek „Mikołów”). Ostatnią inspekcję przeprowadził w kwietniu 1939 dowódca Armii „Kraków” gen. bryg. Antoni Szylling. W Lasach Panewnickich w 1939 rozstrzeliwano i chowano skrycie powstańców śląskich i harcerzy. Pomniki upamiętniające te egzekucje znajdują się w lesie oraz na cmentarzu komunalnym w Ligocie − Pomnik Obrońców Katowic. Przez Lasy Panewnickie przebiega Szlak Bohaterów Wieży Spadochronowej. W Lasach Panewnickich w bunkrze-ziemiance ukrywali się w latach 1943-1944 partyzanci katowickiego inspektoratu Armii Krajowej z oddziału ppor Wiesława Andryszaka pseud. „Wieś”. Zdekonspirowaną kryjówkę 9 lutego 1944 Niemcy wysadzili wrzucając do niej granaty i zabijając przebywających w niej 3 AK-owców, a raniąc czwartego. W 1994 w jej miejscu ustawiono głaz-pomnik. Z odpadów produkowanych przez kopalnię „Halemba” z Rudy Śląskiej, począwszy od lat 60. XX w., usypana została tzw. Hałda Panewnicka. Ma wysokość ok. 12 metrów i zajmuje powierzchnię ok. 100 hektarów. W ramach unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, kosztem 30 mln zł, do 2026 planuje się rewitalizację tego terenu i likwidację hałdy. Hałda była eksploatowana przez miłośników quadów i sportów motorowych. Przez Lasy Panewnickie przebiegają również Szlak Dwudziestopięciolecia PTTK oraz Szlak Krawędziowy GOP. Na terenie lasów wytyczone są trasy rowerowe (numery 2, 5 oraz 122). W grudniu 2013 otwarto drogowy łącznik, prowadzący z ulicy Panewnickiej w Katowicach do Chorzowa Batorego, przechodzący przez północną część Lasów Panewnickich, w pobliżu Czarnego Stawu. Na terenie lasów od 2012 odbywa się organizowany przez Akademię Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach cykliczny Panewnicki Dziki Bieg.

Katastrofa górnicza w kopalni Wujek – Ruch Śląsk – katastrofa górnicza, która miała miejsce 18 września 2009 w kopalni Wujek – Ruch Śląsk w Rudzie Śląskiej. W jej wyniku, na skutek wybuchu metanu, śmierć poniosło 20 górników (12 osób na miejscu, 8 osób w szpitalach), a około 36 odniosło obrażenia. Według doniesień mediów pożar wybuchł około godz. 10:15 w wyrobisku, które znajduje się w pokładzie 409 na głębokości 1050 m. Spośród górników znajdujących się w rejonie wypadku na powierzchnię samodzielnie wydostało się 29. Kolejnych 9 ewakuowano w ramach akcji ratowniczej. Poszkodowani górnicy trafili do Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich do szpitali w Sosnowcu, Rudzie Śląskiej, Katowicach-Ochojcu, Chorzowie oraz do Wschodniego Centrum Oparzeń w Łęcznej. W akcji ratunkowej uczestniczyło pięć śmigłowców Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.

Kopalnia Węgla Kamiennego Śląsk – kopalnia węgla kamiennego znajdująca się w Rudzie Śląskiej-Kochłowicach. Powstała w wyniku połączenia kopalń: Śląsk-Matylda i nowej kopalni Śląsk, budowanej od 1968 roku na obszarze pola zachodniego kopalni Wujek. 1 stycznia 2005 kopalnia została połączona z kopalnią „Wujek” i pracowała jako KWK Wujek Ruch Śląsk. 1 stycznia 2005 kopalnia formalnie weszła w skład kopalni „Wujek”. 30 grudnia 2017 roku kopalnia wydobyła ostatnią tonę węgla a 1 lutego 2018 roku trafiła do SRK w celu jej fizycznej likwidacji. Zakończenie likwidacji kopalni i jej majątku było planowane na 31 grudnia 2021.

Radoszowy (niem. Radoschau) – część miasta Rudy Śląskiej, w obecnych granicach dzielnicy Kochłowice, na południowo-wschodnich rubieżach miasta. Rozpościera się w rejonie ulicy Kalinowej, w pobliżu Kopalni Węgla Kamiennego „Śląsk”. Radoszowy to dawny folwark na Górnym Śląsku wzmiankowany już w 1629. Dawniej były to dwie samodzielną jednostki administracyjne, gmina jednostkowa (Landgemeinde) i obszar dworski (Gutsbezirk), należące początkowo do powiatu bytomskiego, a od 6 lipca 1873 do powiatu katowickiego. Według spisu z 1874 roku gmina Radoszowy liczyła 3 grudnia 1867 roku 451 mieszkańców a obszar dworski Radoszowy 122 (razem 573); natomiast 1 grudnia 1871 roku gmina Radoszowy liczyła 452 mieszkańców a obszar dworski Radoszowy 191 (razem 643). Według spisu z 1885 gmina Radoszowy liczyła 656 mieszkańców, a obszar dworski Radoszowy zaledwie 7 (razem 663). Gminę Radoszowy (Radoschowy) zniesiono w 1906 roku, włączając ją do gminy Kochłowice, natomiast obszar dworski Radoszowy przetrwał do 1 lipca 1924, a zniesiono go już w Polsce, także przez włączenie do Kochłowic. Po wojnie Radoszowy stały się składową reformowanej gminy Kochłowice, a w związku z jej zniesieniem 1 kwietnia 1951 włączone zostały do miasta Nowy Bytom. 1 stycznia 1959 Nowy Bytom (z Radoszowami) wszedł w skład Rudy Śląskiej. W czasach PRL w Radoszowach funkcjonował popularny ośrodek wypoczynkowy związany z kopalnią Śląsk. Z czasem gospodarzem miejsca został Chorzów (dzierżawiąc teren od Dyrekcji Lasów Państwowych). Jeszcze na początku lat 90. położone w lesie kąpielisko odwiedzały tłumy z Rudy Śląskiej i pobliskich Katowic. Odbywały się tu festyny z górniczymi orkiestrami. Wkrótce szkody górnicze mocniej dały o sobie znać, niszcząc nieckę basenu i kanalizację. Z czasem opuszczone budynki zamieniły się w rudery, które istnieją do dziś. Są też nadal zarośnięte i pokryte graffiti baseny kąpielowe.

Starganiec – zbiornik wodny oraz ośrodek wypoczynkowy znajdujący się w granicy administracyjnej miasta Mikołów, obok granicy z Katowicami. Staw powstał w połowie XIX wieku, na jego terenie wcześniej wydobywano odkrywkowo piasek. Ma nieregularny kształt i wymiary ok. 220 m x 180 m. Lustro wody leży na wysokości ok. 265 m n.p.m. W latach PRL-u przy stawie „Starganiec” huta „Baildon” utworzyła ośrodek wodno-rekreacyjny dla swoich pracowników. Obecnie ośrodek nie należy już do huty. Starganiec leży w otulinie leśnego pasa ochronnego GOP (Lasy Panewnickie). Przez ośrodek przechodzą szlaki: Bohaterów Wieży Spadochronowej, Żwakowski oraz Dwudziestopięciolecia PTTK. Znajdowała się tu także plaża nudystów. Do ośrodka można dojechać samochodem − drogą krajową nr 81 lub autobusami nr 29, 45, 653, 937 (dla wspomnianych linii − należy wysiąść na przystanku koło zajazdu „Gościniec Śląski”), 657 (należy wysiąść na ostatnim przystanku przy ul. Owsianej). W 2023 roku zakończono rewitalizację akwenu oraz jego otoczenia według projektu biura Amaya Architekci; miasto Katowice wydało na ten cel ponad 7 mln zł. Utworzono m.in. ogólnodostępne kąpielisko.