Parafia św. Barbary w Olkuszu

Pomorzany – część miasta Olkusza (SIMC 0941895), w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Do 1973 samodzielna wieś. Leżą w północno-zachodniej części miasta. Ciągną się na długości 2,7 km wzdłuż ulicy Długiej od Starego Olkusza do północnej granicy miasta przy wylocie na Bogucin Duży. Pomorzany stanowiły do 1954 gromadę w gminie Rabsztyn w powiecie olkuskim, początkowo w województwie kieleckim, a od 18 sierpnia 1945 w województwie krakowskim. Po wojnie stanowiły jedną z 14 gromad gminy Rabsztyn. W związku z reformą znoszącą gminy jesienią 1954 roku, Pomorzany weszły w skład gromady Pomorzany, a po jej zniesieniu 1 stycznia 1969 – do gromady Bolesław. 1 stycznia 1973, w związku z kolejną reformą znoszącą gromady, większą część Pomorzan (obejmującą Stary Olkusz, Dodatki Pomorskie, Piaski, Stoczki, grunty PKP i lasy państwowe Nadleśnictwa Olkusz o łącznej powierzchni 574,85 ha) włączono do Olkusza.

Dodatki Pomorskie – część miasta Olkusza (SIMC 0941790), w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Do 1973 część wsi Pomorzany. Leżą w zachodniej części miasta, głównie wzdłuż ulicy Pomorskiej, przy samej granicy miasta, przez którą graniczą z większym kompleksem leśnym. Dodatki Pomorskie stanowiły do 1954 część gromady Pomorzany w gminie Rabsztyn w powiecie olkuskim, początkowo w województwie kieleckim, a od 18 sierpnia 1945 w województwie krakowskim. Po wojnie nadal w gromadzie Pomorzany, jednej z 14 gromad gminy Rabsztyn. W związku z reformą znoszącą gminy jesienią 1954 roku, Dodatki Pomorskie weszły w skład gromady Pomorzany, a po jej zniesieniu 1 stycznia 1969 – do gromady Bolesław. 1 stycznia 1973, w związku z kolejną reformą znoszącą gromady, Dodatki Pomorskie włączono do Olkusza.

Stary Olkusz – część miasta Olkusza (SIMC 0941949), w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Do 1973 część wsi Pomorzany. Leży w zachodniej części miasta, głównie wzdłuż ulicy Stary Olkusz, przy wylocie na Bolesław. Stary Olkusz stanowił do 1954 część gromady Pomorzany w gminie Rabsztyn w powiecie olkuskim, początkowo w województwie kieleckim, a od 18 sierpnia 1945 w województwie krakowskim. Po wojnie nadal w gromadzie Pomorzany, jednej z 14 gromad gminy Rabsztyn. W związku z reformą znoszącą gminy jesienią 1954 roku, Stary Olkusz wszedł w skład gromady Pomorzany, a po jej zniesieniu 1 stycznia 1969 – do gromady Bolesław. 1 stycznia 1973, w związku z kolejną reformą znoszącą gromady, Stary Olkusz włączono do Olkusza.

Schronisko w Starym Łomiku – schronisko w grupie Pomorskich Skał po północno-zachodniej stronie Olkusza w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Znajduje się po wschodniej stronie ulicy Długiej w należącym do Olkusza osiedlu Pomorzany, na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Schronisko znajduje się przy pozostałościach nieczynnego kamieniołomu u podstawy bezimiennej, najniższej i najdalej na zachód wysuniętej skałki Pomorskich Skał. Ma otwór o ekspozycji południowo-zachodniej, przykryty niewielkim okapem. Za otworem ciasny i stromo opadający korytarzyk. Na jego dnie bardzo ciasna, prostopadła do korytarzyka szczelina sięgająca na głębokość 1,9 m. W odległości około 1,5 m od dna krzyżuje się ona z inną, również bardzo ciasną szczeliną. Schronisko powstało w płytowych wapieniach z jury późnej. Ma pochodzenie tektoniczne, utworzyło się na ciosowej szczelinie wskutek odspojenia skalnych bloków między ławicami wapienia. Skała zbudowana jest z warstw wapienia ławicowego i skalistego – warstwy te widoczne są w skarpie kamieniołomu. W stropie odstają spore głazy mogące odpaść. Rozproszone światło słoneczne dociera na głębokość około 2 m. Schronisko nie ma własnego mikroklimatu ani nacieków jaskiniowych.

Okap koło Wapiennika – schronisko w grupie Pomorskich Skał po północno-zachodniej stronie Olkusza w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Znajduje się po wschodniej stronie ulicy Długiej w należącym do Olkusza osiedlu Pomorzany, na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Schronisko znajduje się w bezimiennej skale nieco poniżej szczytu wzniesienia, po północnej stronie skały Przełaz. Jest charakterystyczne, gdyż zaraz po jego północnej stronie znajduje się w skalnej szczelinie mur z otworem na dole. Mur ten jest pozostałością dawnego wapiennika. Schronisko ma postać okapu pod silnie przewieszoną ścianą zbudowaną z wapieni z jury późnej. Ma równy strop o stałym nachyleniu. Nie ma na jego ścianach ani stropie nacieków, namulisko składa się z próchnicy. Schronisko nie ma własnego mikroklimatu i jest w całości oświetlone światłem słonecznym. Prawdopodobnie powstało podczas eksploatacji wapienia. Dawniej znajdowało się na terenie otwartym (niewielka polanka), obecnie jednak zarasta chaszczami.

Stoczki – część miasta Olkusza (SIMC 0941955), w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Do 1973 część wsi Pomorzany. Stoczki stanowią najdalej na północ wysuniętą część Olkusza. Ciągną się wzdłuż ulicy Długiej od Pomorzan do północnej granicy miasta przy wylocie na Bogucin Duży. Stoczki stanowiły do 1954 część gromady Pomorzany w gminie Rabsztyn w powiecie olkuskim, początkowo w województwie kieleckim, a od 18 sierpnia 1945 w województwie krakowskim. Po wojnie nadal w gromadzie Pomorzany, jednej z 14 gromad gminy Rabsztyn. W związku z reformą znoszącą gminy jesienią 1954 roku, Stoczki weszły w skład gromady Pomorzany, a po jej zniesieniu 1 stycznia 1969 – do gromady Bolesław. 1 stycznia 1973, w związku z kolejną reformą znoszącą gromady, Stoczki włączono do Olkusza.

Balkony – skała w grupie Pomorskich Skał (zwanych też Pomorzańskimi Skałkami) po północno-zachodniej stronie Olkusza w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Skały znajdują się po wschodniej stronie ulicy Długiej w należącym do Olkusza osiedlu Pomorzany. Pod względem geograficznym jest to Płaskowyż Ojcowski na Wyżynie Olkuskiej. Balkony znajdują się w lesie na szczycie wzniesienia. Jest to zbudowany z twardych wapieni skalistych ostaniec o wysokości do 10 m, ścianach połogich, pionowych lub przewieszonych. Uprawiana jest na nim wspinaczka skalna o charakterze boulderingowym. Jest na nim 13 dróg wspinaczkowych o trudności od IV+ do VI.2+ w skali krakowskiej. Mają zamontowane stałe punkty asekuracyjne – ringi (r), dwa ringi zjazdowe (drz) lub ring zjazdowy (rz).

Pomorskie Skały, Pomorzańskie Skałki lub Skały w Pomorzanach – grupa skał na wzniesieniu o tej samej nazwie po północno-zachodniej stronie Olkusza w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Wzniesienie to znajduje się po wschodniej stronie ulicy Długiej w należącym do Olkusza osiedlu Pomorzany. Jest częścią Płaskowyżu Ojcowskiego na Wyżynie Olkuskiej. Pomorskie Skały znajdują się w lesie na szczycie wzniesienia. Są to ostańce zbudowane są z twardych wapieni skalistych. Mają wysokość do 10 m, ściany połogie, pionowe lub przewieszone i różnorodne kształty. Na niektórych z nich uprawiana jest wspinaczka skalna (zarówno klasyczna, jak i bouldering). Skałom tym wspinacze nadali nazwy: Balkony, Foka, Przełaz, Rozłupana. Poprowadzili na nich 26 dróg wspinaczkowych o trudności od III do VI.4 w skali polskiej. Prawie wszystkie mają zamontowane stałe punkty asekuracyjne (ringi, spity, ringi zjazdowe). W Pomorskich Skałach dobrze rozwinięte są zjawiska krasowe. Ich wynikiem jest powstanie kilku jaskiń i schronisk: Okap koło Wapiennika, Okap z Półką na Pomorskich Skałach, Schronisko pod Szczytem Pomorskiej Skały, Schronisko w Starym Łomiku.

Rozłupana – skała w grupie Pomorskich Skał (zwanych też Pomorzańskimi Skałkami) po północno-zachodniej stronie Olkusza w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Skały znajdują się po wschodniej stronie ulicy Długiej w należącym do Olkusza osiedlu Pomorzany. Pod względem geograficznym jest to Płaskowyż Ojcowski na Wyżynie Olkuskiej. Rozłupana znajduje się w lesie na szczycie wzniesienia, obok drugiej bezimiennej skały. Pomiędzy nimi jest wąskie przejście (przełaz). Przełaz to zbudowany z twardych wapieni skalistych ostaniec o wysokości do 6 m, ścianach połogich, pionowych lub przewieszonych. Uprawiana jest na nim wspinaczka skalna o charakterze boulderingowym. Są 4 drogi wspinaczkowe (w tym 1 projekt) o trudności od VI do VI.2+ w skali krakowskiej. Wszystkie (łącznie z projektem) mają zamontowane stałe punkty asekuracyjne: 2 ringi (r) i stanowiska zjazdowe (st). Dziób nosorożca; VI.2, 2r + st Faceci w Rajtuzach; VI.2+, 2r + st Najkrótsza; VI+, 2r + st Projekt; 2r + st.

Przełaz – skała w grupie Pomorskich Skał (zwanych też Pomorzańskimi Skałkami) po północno-zachodniej stronie Olkusza w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Skały znajdują się po wschodniej stronie ulicy Długiej w należącym do Olkusza osiedlu Pomorzany. Pod względem geograficznym jest to Płaskowyż Ojcowski na Wyżynie Olkuskiej. Przełaz znajduje się w lesie na szczycie wzniesienia, obok drugiej bezimiennej skały. Pomiędzy nimi jest wąskie przejście (przełaz). Przełaz to zbudowany z twardych wapieni skalistych ostaniec o wysokości do 6 m, ścianach połogich, pionowych lub przewieszonych. Uprawiana jest na nim wspinaczka skalna o charakterze boulderingowym. Są 4 drogi wspinaczkowe o trudności od IV do VI.+ w skali krakowskiej. Drogi nr 2 i 4 mają zamontowane stałe punkty asekuracyjne: 1–2 ringi (r) i ringi zjazdowe (rz). Rysa w Przełazie; VI.1, Przełazik; VI+, 1r +rz Wejściowa; IV, Szósteczka; VI, 2r +rz.

Okap z Półką na Pomorskich Skałach – wielki okap z półką na skale Foka w grupie Pomorskich Skał po północno-zachodniej stronie Olkusza w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim. Znajduje się po wschodniej stronie ulicy Długiej w należącym do Olkusza osiedlu Pomorzany, na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Foka to skała o kształcie grzyba skalnego. Jej okap z półką znajduje się nisko nad ziemią, ma długość 19,5 m i jest otwarty na 3 strony świata. Nie spełnia kryteriów obiektu jaskiniowego, jest jednak opisywany przez grotołazów jako schronisko. W istocie jest tylko formacją skalną. Podstawa skały zbudowana jest z uławiconych wapieni, które uległy wypreparowaniu, półka z twardszych wapieni skalistych. Brak nacieków jaskiniowych, namulisko składa się z gruzu wapiennego zmieszanego z próchnicą, w części zachodniej jest skaliste.

Kopiec Kościuszki w Olkuszu – kopiec usypany w Olkuszu w 1861 dla uczczenia 44. rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki – wyraz narastającej atmosfery patriotycznej przed powstaniem styczniowym oraz jako pamiątka udziału olkuszan w insurekcji kościuszkowskiej. Był on miniaturą krakowskiego kopca Kościuszki – miał 5 m wysokości i 14 m średnicy. W czasie powstania styczniowego kopiec został zniszczony przez Rosjan, a ci, którzy zainicjowali jego usypanie, zostali zesłani na Sybir. W 1917 z okazji obchodów 100. rocznicy śmierci T. Kościuszki usypano nowy kopiec. Kopiec ma u podstawy średnicę 18 m, wysokość 7 m. Krzyż wraz z betonowym postumentem na szczycie kopca ma wysokość 8 m.