Kościół archiprezbiterialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie

Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie – parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu Kraków-Centrum archidiecezji krakowskiej przy Placu Mariackim.

Plac Mariacki – plac w Krakowie, w dzielnicy I Stare Miasto, na Starym Mieście sąsiadujący z Rynkiem Głównym. Pośrodku placu stoi kościół Mariacki. Plac powstał po roku 1802 na miejscu zlikwidowanego cmentarza parafialnego przy kościele Mariackim. Obszar dawnej nekropolii jest obecnie wyłożony białą kostką. W południowej części placu znajduje się fontanna – pomnik żaka. Zaprojektowana została przez Jan Budziło, a figurę (powiększoną replikę jednej z rzeźb proroków z obramienia szafy środkowej ołtarza Wita Stwosza) wykonał Franciszek Kalfas. Jest to dar rzemieślników krakowskich dla miasta wykonany w 1958 roku.

Krakowskie cmentarzysko przedlokacyjne (także Cmentarz św. Wojciecha) – cmentarz usytuowany przed lokacją Krakowa na wyznaczonym w 1257 ówczesnym i obecnym Rynku Głównym. Najprawdopodobniej był to cmentarz ulokowany we wschodnio-południowym kwartylu rynku przy kościele św. Wojciecha, choć nie wyklucza się istnienia jeszcze wcześniejszego cmentarzyska po zachodniej stronie rynku. Większość szczątków ludzkich odkrytych podczas prac archeologicznych prowadzonych w latach 2004–2010 została ponownie pochowana w krypcie kościoła Mariackiego, część została udostępniona zwiedzającym w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa „Podziemia Rynku”. W pobliżu rynku, na miejscu obecnego Placu Mariackiego, istniało także inne cmentarzysko – Cmentarz Mariacki, również założone w czasach przedlokacyjnych, bo w 1222, lecz przetrwało do końca XVIII wieku.

Cmentarz Mariacki – dawny przykościelny cmentarz wokół kościoła Mariackiego w Krakowie na Starym Mieście. Został założony w 1222 r. w tym samym czasie co kościół. Pierwszy raz został wspomniany w źródłach w 1313. W 1338 r. z fundacji Mikołaja Wierzynka powstała kaplica cmentarna św. Barbary, w latach 1394–1399 po jej wyburzeniu zbudowano kościół św. Barbary. W końcu XV wieku wzniesiono przy niej cmentarną kaplicę Ogrojcową z plastycznym wyobrażeniem Chrystusa w Ogrojcu i z wiecznie płonącą lampą, ufundowaną przez ród Szwarców. Nekropolia obwiedziona była wysokim murem z pięcioma bramami. Główna brama cmentarza znajdowała się na wprost wejścia do kościoła. W zwieńczeniu bramy znajdowała się figura Matki Bożej Łaskawej. W 1771 rzeźbę ufundowała matka konfederata, żołnierza M. Sokołowskiego, który miał być pochowany w zbiorowym grobie na cmentarzu, uznany za zmarłego wydostał się z mogiły. Na terenie cmentarza odbywali karę kuny drobni przestępcy, jawnogrzesznice, opilcy i bluźniercy. Kuna była umieszczona przy wychodzących na cmentarz drzwiach kościoła Mariackiego (zachowana). W kościelnej kruchcie znajdowała się również niewielka cela więzienna, której zakratowane okienko wychodziło na cmentarz. Miało to wywołać skruchę u przebywających w niej więźniów skazanych za niewielkie wykroczenia. Na terenie cmentarza wznosiła się też latarnia umarłych, czyli kolumna, na szczycie której w nocy płonęło światło. Cmentarz zlikwidowano w 1796 r. ze względu na biskupi zakaz grzebania zmarłych w obrębie murów z 1795 r. oraz w wyniku wprowadzenia w 1797 r. przez cesarza Austrii Józefa II nowych przepisów sanitarnych zakazujących urządzania cmentarzy i pochówków w granicach miast. Zburzono mur, splantowano teren. Późnobarokową figurę Marii z bramy cmentarnej przeniesiono przed kościół oo. kapucynów i osadzono na kolumnie. U zbiegu ulic Podwale i Kapucyńskiej stała do 1941 gdy przeniesiono ją w obecne miejsce na Planty, u wylotu ul. Jagiellońskiej. W 1822 ekshumowano szczątki pochowanych i przeniesiono na cmentarz Rakowicki. Na miejscu cmentarza urządzono plac nazwany oficjalnie w 1858, początkowo placem Panny Marii a potem Mariackim. Na murach kościoła Mariackiego zachowało się wiele epitafiów a przy wejściu do prezbiterium grobowiec Jacka Augustyna Łopackiego. Granice dawnej nekropolii wokół kościoła są oznaczone obecnie ciemną kostką brukową.

Kamienica Pod Murzynami (zwana również Kamienicą Pod Etiopy lub Sub Aethiopibus a także Nyczowska) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy ulicy Floriańskiej 1, na rogu z placem Mariackim 1, na Starym Mieście. Nazwa „Pod Etiopy” nawiązuje do nazwy mieszczącej się tu na początku XVI wieku apteki Grygiera i Jacentego Kwapińskich. Pierwsze, narożne piętro wspiera pochodząca z XVI wieku płaskorzeźba przedstawiająca dwóch Murzynów, która miała stanowić reklamę apteki. Rodzina Kwapińskich jest również odpowiedzialna za współczesny wygląd kamienicy. W połowie XVII wieku Grygier Kwapiński przebudował kamienicę z drewnianej na murowaną, a pod koniec XVII wieku jego syn Jacenty Kwapiński dodał drugie piętro (pisownia oryginalna): Po pożarze w 1821 kamienica została odbudowana i wtedy dodano trzecie piętro połączone z całością. To tą kamienicą zachwycał się Konstanty Ildefons Gałczyński w wierszu Zaczarowana dorożka: Obok kamienicy, na pl. Mariackim, znajdował się postój dorożek, gdzie zatrzymywał się także mówiący wierszem fiakier Jan Kaczara, z którego usług korzystał Gałczyński i którego uwiecznił w swoich utworach. Na ścianie budynku umieszczono w 1989 roku tablicę upamiętniającą K. I. Gałczyńskiego i Zaczarowaną Dorożkę. 25 czerwca 1931 kamienica została wpisana do rejestru zabytków. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków.

Dom Księży Mansjonarzy (Dom Parafialny im. Ks. Infułata Ferdynanda Machaya) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy placu Mariackim 7, na Starym Mieście.

Dom Pod Ogrojcem – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy placu Mariackim 8, na Starym Mieście.

Kamienica Korlansowska (również Kamienica Sztumerów, Kamienica Ciechanowskich) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy ulicy Floriańskiej 3, na Starym Mieście.

Kościół św. Barbary (niem. St. Barbara Kirche) – zabytkowy gotycki kościół rzymskokatolicki między placem Mariackim a Małym Rynkiem na Starym Mieście w Krakowie. Położony obok kościoła Mariackiego. Do kościoła od strony południowej przylega dominujący na Małym Rynku budynek kurii prowincjalnej Prowincji Polski Południowej Jezuitów, zaś z drugiej strony tzw. Dom Nad Bramką z charakterystycznym arkadowym przejściem w przyziemiu.

Kamienica Penitencjarzy Mariackich – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy placu Mariackim 2, na Starym Mieście.

Dom Mansjonarzy – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy ulicy Siennej 6, na Starym Mieście. Kamienica została wzniesiona w XIV wieku. Posiadała oficynę, wychodzącą na cmentarz przy Kościele Mariackim, która w późniejszym czasie została przebudowana na samodzielny budynek – Kamienicę nr 7 przy placu Mariackim. 5 kwietnia 1966 kamienica została wpisana do rejestru zabytków wraz z Kamienicą nr 7 przy placu Mariackim, która była kiedyś jej oficyną. Pomimo iż obecnie są to administracyjnie dwa budynki, w rejestrze nadal widnieją pod jednym wpisem. Kamienica znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków.

Kamienica Wanzamowska (znana także jako Kamienica Dobrodziejskich, Kamienica Eichlerowska, Kamienica Eklarowska, Kamienica Furmankowiczowska) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I Stare Miasto przy ulicy Floriańskiej 5, na Starym Mieście.