Meczet Zeyrek

Meczet Şehzade, Meczet Książęcy (tur. Şehzade Camii) – meczet z połowy XVI wieku w Stambule w Turcji, zaprojektowany przez Sinana, przy którym pochowano m.in. księcia Mehmeda i Rüstema Paszę.

Meczet Fatih – meczet położony w dzielnicy Fatih, na jednym z siedmiu wzgórz Stambułu w Turcji. Jest pierwszym dużym, sułtańskim meczetem zbudowanym po zdobyciu miasta przez Turków. W epoce Bizancjum w tym miejscu znajdował się wzniesiony przez Konstantyna I Kościół Świętych Apostołów, zwany również Kościołem Havariyun lub Aya Apostoli. Przy budowie meczetu wykorzystano budulec z tego kościoła, kamienne kolumny i fundamenty. Meczet został zbudowany na rozkaz sułtana Mehmeda II, prawdopodobnie przez architekta greckiego pochodzenia: Atik Sinana w latach 1463–1471. Inne źródła wymieniają wśród budowniczych Greka Christodulosa. Do czasu wybudowania Meczetu Sulejmana był to największy meczet w mieście. W 1509 sułtan Bajazyd II zrekonstruował meczet po trzęsieniu ziemi. W 1766 meczet został zniszczony podczas trzęsienia ziemi, zburzony i odbudowany w 1771 przez sułtana Mustafę III, który zatrudnił przy tym przedsięwzięciu znanego budowniczego tamtych czasów: Mehmeta Tahira Agę. Kopuła meczetu miała wysokość 50 m i średnicę 26 metrów. Minarety miały pojedyncze krużganki i kryte były ołowiem. Wokół meczetu wybudowano dodatkowo, podobnie jak w wielu meczetach tego okresu medresy, biblioteki, szkoły uczące filozofii, historii, geografii, gramatyki, algebry, prawa koranicznego, kuchnie dla ubogich, karawanseraje, zajazd dla derwiszy w podróży, szpital zatrudniający lekarzy, chirurga, farmaceutę, oraz kilka hamamów. Kompleks Fatih jest uważany za pierwszy uniwersytet zbudowany przez sułtanów w Stambule. Odbudowany w 1771 roku meczet jest większy od poprzednika, posiada kopułę, którą dźwigają łuki i cztery filary. Z czterech stron kopuły znajdują się półkopuły, na rogach dodano małe kopuły. Nowe minarety są wyższe i mają dwa krużganki. Dziedziniec otacza 18 granitowych kolumn wspierających 22 kopuły. Minbar wykonano z różnokolorowego marmuru. Przy meczecie znajdują się grobowce Mehmeta II i jego żony. Meczet Fatih, oprócz swej funkcji religijnej, pełnił również rolę w rewoltach i powstaniach ubiegłych wieków.

Kościół Świętych Apostołów (gr. Άγιοι Απόστολοι Agioi Apostoloi) – chrześcijańska bazylika wybudowana w Konstantynopolu w roku 550, za panowania cesarza Justyniana I Wielkiego. Kościół ten w Cesarstwie Bizantyjskim ustępował rangą jedynie kościołowi Mądrości Bożej. Po upadku Konstantynopola w 1453 pełnił przez kilka lat funkcję katedry patriarszej. W 1461 został zburzony przez Turków.

Meczet Sulejmana (tur. Süleymaniye Camii) – świątynia muzułmańska w Stambule w Turcji, wybudowana za panowania Sulejmana Wspaniałego na trzecim z siedmiu wzgórz Stambułu, w obrębie murów miejskich, na zboczu schodzącym do Złotego Rogu. Po Błękitnym Meczecie jest drugim co do wielkości meczetem w mieście. Budowniczym meczetu był jeden z najznakomitszych budowniczych epoki osmańskiej, Sinan. Budowa trwała od 1550 do 1557 roku; przeciągała się, ponieważ Sinan w tym samym czasie kierował innymi budowami. Wobec nieustannych napomnień sułtana, Sinan zniecierpliwiony uwagami dokończył meczet w kilka miesięcy. W nagrodę, podczas ceremonii otwarcia meczetu, otrzymał od sułtana złoty klucz. Meczet zbudowano w stylu bizantyjskim, na wzór Hagii Sofii. Gdy w 1660 meczet strawił pożar, na rozkaz sułtana Mehmeda IV architekt Fossatı odbudował go, nadając mu styl barokowy. Meczet postawiono na specjalnym fundamencie, złożonym z cystern wypełnionych wodą, dzięki którym budynek jest odporny na trzęsienia ziemi. Stoi w ogrodzie o wymiarach 200 na 140 m. Przed meczetem znajduje się dziedziniec otoczony kolumnami, za nim cmentarz, na którym jest mauzoleum sułtana Sulejmana Wspaniałego i jego żony Hürrem Sultan (Roksolany). Dookoła meczetu znajdują się budynki, które również zaprojektował Sinan: szkoła teologii, hamam, karawanseraj, szkoła medyczna, kuchnia. Po południowej stronie meczetu znajdują się fontanny do ablucji. Na dziedziniec zachodni wiodą trzy bramy. Sam dziedziniec jest otoczony 24 kolumnami: białymi, różowymi i porfirowymi, wspierającymi 28 kopuł. Nad oknami meczetu wychodzącymi na dziedziniec, po podbiciu Węgier umieszczono płyty fajansowe z arabskimi inskrypcjami z Koranu, dotyczącymi podbojów. Meczet ma cztery minarety: dwa z nich mają trzy krużganki, dwa pozostałe - po dwa. Zgodnie z legendą, Sinan zbudował cztery minarety, ponieważ Sulejman był czwartym sułtanem po zdobyciu Konstantynopola, natomiast dziesięć krużganków symbolizuje, że jest dziesiątym sułtanem z dynastii. Inna legenda mówi, że szach Tahmasp I przysłał drogie kamienie na rzecz budowy meczetu, a Sinan na rozkaz znieważonego tym gestem sułtana wmurował je w podstawy jednego z minaretów.

Uniwersytet Stambulski (tur. İstanbul Üniversitesi) − największy i cieszący się opinią najbardziej prestiżowego uniwersytetu Turcji, mieszczący się w Stambule, dawnej stolicy kraju. Obecnie posiada 17 wydziałów i skupia 70 tys. studentów oraz 6 tys. pracowników naukowych.

Archieparchia Diyarbakır – archieparchia Kościoła chaldejskiego w Turcji, obejmująca wszystkich wiernych tego obrządku żyjących w tym kraju. Powstała w 1553 jako eparchia Amidy. W 1929 została zlikwidowana po tym, jak przez sześć lat po śmierci ostatniego eparchy nie udało się mianować jego następcy. W 1966 została odnowiona już jako archieparchia, której nazwa pochodzi od miasta Diyarbakır w części Turcji zamieszkałej przez Kurdów, pomimo iż w praktyce siedzibą eparchy jest Stambuł. Podlega bezpośrednio chaldejskiemu patriarsze Bagdadu. Od 16 stycznia 2005, kiedy to zmarł archieparcha abp Paul Karatas, archieparchia pozostawała sede vacante. 22 grudnia 2018 kard. Louis Raphaël przeniósł abp Ramzi Garmou na stolicę Diyarbakır. 24 maja 2023 abp Ramzi Garmou przeszedł na emeryturę, zaś na nowego arcybiskupa został wybrany Sabri Anar.

Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Stambule (tur.: İstanbul Film Festivali) – festiwal filmowy odbywający się w Stambule od 1982 roku. Powstał z inicjatywy pisarza i scenarzysty Onata Kutlara. Jest to najstarszy festiwal filmowy w Turcji. Główną nagrodą przyznawaną w konkursie międzynarodowym jest Złoty Tulipan.

Złoty Róg – zatoka Bosforu dzieląca Stambuł na dwie części: Stary Stambuł (na południu) i Beyoglu (na północy). Jej długość wynosi 12,2 km, szerokość do 800 m, głębokość do 42 m. Do zatoki uchodzą rzeki Kâğıthane i Alibey. Brzegi Złotego Rogu spinają cztery mosty: Most Galaty (otwarty w 1836), Atatürka (otwarty w 1940), Haliç (otwarty w 1974) oraz Haliç Metro Köprüsü (otwarty 15 lutego 2014). W 1503 roku Leonardo da Vinci zaprojektował projekt mostu, który miał przechodzić przez Złoty Róg.

Ekumeniczny Patriarchat Konstantynopolitański (gr. Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως, Oikoumenikòn Patriarcheîon Konstantinoupóleos, tur. Rum Ortodoks Patrikhanesi, İstanbul Ekümenik Patrikhanesi) – starożytny Kościół, którego początki sięgają czasów apostolskich.

Katedra św. Jerzego (gr.: Καθεδρικός ναός του Αγίου Γεωργίου, Kathedrikós Naós tou Agíou Geōrgíou, tur.: Aya Yorgi Kilisesi) – katedralna świątynia Patriarchatu Konstantynopolitańskiego w Stambule (dawnym Konstantynopolu), mieści się w dzielnicy Fanarion. Historia świątyni pod wezwaniem świętego Jerzego sięga czasów bizantyjskich, jednak obecna świątynia pochodzi w dużej mierze z XIX wieku. W 1941 została zniszczona przez pożar. W 1991 została odbudowana. 29 listopada 2006 świątynię odwiedził papież Benedykt XVI i uczestniczył w liturgii celebrowanej przez patriarchę Bartłomieja I. Jego następca Franciszek wziął udział w nabożeństwie ekumenicznym z patriarchą Bartłomiejem I podczas swojej podróży apostolskiej do Turcji.

Państwowa Biblioteka Bejazyda (tur. Beyazıt Devlet Kütüphanesi) – biblioteka w Turcji działająca od 1884 roku.

Metropolia Wysp Książęcych (gr. Ἱερὰ Μητρόπολις Πριγκηποννήσων) – metropolia Patriarchatu Konstantynopolitańskiego; jedna z pięciu działających na terytorium Turcji. Jej obecnym ordynariuszem jest metropolita Wysp Ksiażęcych Dymitr (Kommatas), zaś funkcje katedry pełni katedra św. Dymitra na Büyükadzie. Metropolia została erygowana w 1923. Wydzielono ją z metropolii Chalcedonu. Jurysdykcja administratury obejmuje obszar czterech spośród zamieszkanych Wysp Książęcych (Kınalıady, Burgazady, Heybeliady, Büyükady). Pozostałe zamieszkane Wyspy Książęce nadal znajdują się w jurysdykcji metropolii Chalcedonu. W Metropolii Wysp Książęcych czynne są następujące świątynie: Katedra św. Dymitra na Büyükadzie Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej na Büyükadzie Cerkiew św. Teodora na Büyükadzie Kaplica Świętych Konstantyna i Heleny na Büyükadzie Kaplica św. Fotyni na Büyükadzie Cerkiew św. Eliasza na Büyükadzie (cmentarna) Cerkiew św. Mikołaja na Heybeliadzie Cerkiew św. Barbary na Heybeliadzie Kaplica św. Paraskiewy na Heybeliadzie Cerkiew św. Jana Chrzciciela na Burgazadzie Kaplica św. Fotyni na Burgazadzie Cerkiew św. Eliasza na Burgazadzie (cmentarna) Cerkiew Narodzenia Matki Bożej na Kınalıadzie. Metropolita Wysp Książęcych, rezydujący na Büyükadzie, nosi tytuł egzarchy Propontydy. Administratura prowadzi cztery parafie i jedną szkołę, obsługiwane przez dwóch kapłanów. Natomiast wszystkie sześć znajdujących się na wyspach monasterów to placówki stauropigialne, niepodlegające jurysdykcji metropolii.