Kaplica Mariacka na Wawelu

Kaplica biskupa Piotra Tomickiego pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego – jedna z 19 kaplic okalających katedrę wawelską. Wzniesiona przez Berecciego w 1530 r. na miejscu gotyckiej dla bpa Piotra Tomickiego, podkanclerzego koronnego, męża stanu (zm. 1535). Berecci jest zapewne również autorem wykonanego z piaskowca i marmuru nagrobka Tomickiego (1532–1535) przy ścianie północnej. Dolna część ołtarza jest renesansowa, z herbem biskupa, górna klasycystyczna, z obrazem Hołdu Trzech króli z I poł. XVI w. jak i podobnie datowana płaskorzeźba Boga Ojca. W wejściu, z XVII-wiecznym portalem, renesansowa krata z brązu odlana w warsztacie Hansa Vischera (pierwotnie w kaplicy Maciejowskiego). W roku 1535 złożono w kaplicy zwłoki biskupa pod okazałym nagrobkiem wykonanym w ostatnich latach jego życia. Mauzoleum bpa Tomickiego powstało na zrębie istniejącej od drugiej połowy XIV w. gotyckiej kaplicy św. Tomasza Kantabryjskiego. Usytuowane przy południowej części wschodniego ramienia ambitu katedry, wbudowane zostało między kaplicę Mariacką a wysunięte ku wschodowi wieloboczne zamknięcie kaplicy Ożarowskiego. Położenie takie, podobnie jak w przypadku kaplicy Zygmuntowskiej, wyznaczyło z góry niewielkie rozmiary kaplicy, a jej wysokość uwarunkowana była zapewne pierwotnymi wysokościami obu sąsiednich kaplic oraz ambitu katedry. W 1900 r. kardynał Jan Puzyna ufundował srebrną trumienkę, zawierającą relikwie błogosławionego Wincentego Kadłubka – bpa krakowskiego, którą zaprojektował Stanisław Barabasz. W 1975 r. do okna wstawiono witraż projektu Tadeusza Wojciechowskiego.

Dziedziniec Stefana Batorego – dziedziniec w Krakowie znajdujący się pomiędzy skrzydłem zachodnim Zamku Królewskiego i katedrą na Wawelu.

Dzwon Zygmunt – najsłynniejszy polski dzwon, potocznie nazywany Dzwonem Zygmunta. Znajduje się na Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej w Krakowie. Ufundowany przez Zygmunta I Starego, nazwany jego imieniem. Dzwon Zygmunt był największym polskim dzwonem do roku 1999, kiedy to przewyższył go masą i rozmiarem licheński dzwon Maryja Bogurodzica.

Kaplica pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej, Kaplica Gamrata oraz Kaplica Grochowskiego – jest jedną z 19 kaplic publicznych bazyliki archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie na Wawelu. Znajduje się przy wschodnim ramieniu ambitu, pomiędzy zakrystią (od północy), a kaplicą Batorego (od południa). Stanowi mauzoleum bpa Piotra Gamrata. Jej patronką jest św. Katarzyna Aleksandryjska z Egiptu.

Kaplica bpa Załuskiego (znana także jako: kaplica biskupa Grota i kaplica Ożarowskich) pod wezwaniem świętego Jana Ewangelisty, świętej Marty, świętych Niewiniątek. Jedna z 19 kaplic okalających katedrę wawelską. Ufundowana przed 1344 rokiem przez bpa Jana Grota. W 1501 roku wydzielono z niej zachodnią część tworząc kaplicę Jana Olbrachta. Przebudowana w latach 1758–1766 na koszt bpa Andrzeja Stanisława Załuskiego, kanclerza wielkiego koronnego, bez naruszenia późnorenesansowego nagrobka Walentego Dembińskiego, kasztelana krakowskiego (zm. 1584). Przebudowa biskupa Załuskiego, przeprowadzona przez architekta Francesco Placidiego, nadała wnętrzu charakter rokokowy. Ołtarz w tym stylu zawiera obraz pędzla Salwatora Monosilio Rzeź niewiniątek (1767). Najsilniejszym akcentem wnętrza jest okazały marmurowy nagrobek ze stojącą figurą bpa Jana Grota (zm. 1346) z połowy XVIII wieku. Monumentalną, dodatkową ramę tworzy dla niego w widoku z obejścia okazały portal z posągiem bpa Załuskiego, zapewne projektu Placidiego.

Kościół św. Gereona – kościół romański, zbudowany w XI wieku na wzgórzu wawelskim w Krakowie, w XIV w. przekształcony w gotycką kaplicę św. Marii Egipcjanki, zlikwidowaną w XVI w.

Krypta św. Leonarda na Wawelu – wzniesiona na przełomie XI i XII wieku, jest pozostałością po tzw. katedrze hermanowskiej na Wawelu. Należy do najpiękniejszych wnętrz romańskich w Polsce. W absydzie kamienny ołtarzyk, wykonany według projektu francuskiego architekta Eugène Viollet-le-Duc. Stopień przed ołtarzem pokryty posadzką z XIII wieku. Na środku krypty grób biskupa Maurusa (zm. 1118), odkryty w czasie prac archeologicznych w 1938 roku. Lampy w krypcie mają kształt koron królewskich.

Nagrobek Władysława I Łokietka na Wawelu znajduje się w północnym ramieniu ambitu katedry wawelskiej kiedyś znajdował się przy nieistniejącym obecnie ołtarzu ku czci św. Władysława. Jest pierwszym nagrobkiem królewskim wzniesionym w katedrze wawelskiej. Gotycki, kamienny nagrobek powstał najprawdopodobniej w latach 1341–1346, jego fundacji podjął się syn i następca Władysława Łokietka król Kazimierz III Wielki. Twórca nagrobka nie jest znany, ale wiele wskazuje na to, że mógł wywodzić się z Hesji. Boki sarkofagu podzielone są arkadami na pola w których zgodnie z obowiązującym ceremoniałem pogrzebowym rozstawione zostały figury duchownych, biskupów i diakonów oraz "płaczek": kobiet od strony ambitu i mężczyzn od strony ołtarza głównego. Na płycie wierzchniej umieszczono płaskorzeźbione wyobrażenie zmarłego króla ubranego w tunikę, płaszcz koronacyjny, w koronie na głowie oraz z jabłkiem, mieczem i fragmentami berła w dłoniach. Nogi zostały wsparte o konsolę na której dostrzec można ludzką głowę, w Biblii jest ona znakiem zwycięstwa nad złem, człowieka nad grzechem. Konsola ozdobiona jest winną latoroślą symbolizującą eucharystię. Jednak nie jest pewne, czy twarz króla jest autentyczna, ponieważ w sprawozdaniu dla bpa Andrzeja Trzebickiego z XVII wieku odnotowano, że postać na tumbie jest trudna do rozpoznania. Poza tym na początku XIX stulecia, twarz Łokietka została przekuta przez kamieniarzy. Obecny baldachim nakrywający nagrobek pochodzi z początku XX wieku, zaprojektował go Sławomir Odrzywolski. W 1901 odkrył on niewielkie ślady pierwotnego baldachimu usuniętego najprawdopodobniej pod koniec XVII wieku. Gotycki baldachim podkreślał królewską godność Piastów, genezą sięgał do nagrobków cesarskich i papieskich w Awinionie. Obecny baldachim w 1904 figurami św. Władysława i św.Wacława przyozdobił Jan Raszka, zdobią go także herby ziem wchodzących w skład Królestwa Polskiego za panowania Władysława Łokietka. Arkady baldachimu zdobi secesyjna krata z motywami liści i kwiatów.

Nagrobek Kazimierza III Wielkiego – gotycki nagrobek tumbowy z baldachimem, znajdujący się w bazylice archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu w Krakowie.

Kaplica króla Jana I Olbrachta, pod wezwaniem Bożego Ciała i św. Andrzeja Apostoła – jedna z dziewiętnastu kaplic katedry wawelskiej. Znajduje się w południowym ramieniu ambitu, pomiędzy kaplicami Zadzika i Załuskiego.

Wieża Jana III Sobieskiego – jedna z czterech wież Zamku Królewskiego na Wawelu zajmująca północno-zachodni narożnik.

Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki – narodowa instytucja kultury powstała w 1930, posiadająca osobowość prawną, zarejestrowana w Rejestrze Narodowych Instytucji Kultury pod numerem 21/92 oraz w Państwowym Rejestrze Muzeów pod numerem 16/135.