Chrzanów

Synagoga Anchei Chail w Chrzanowie, zwana Małą – nieistniejąca synagoga, która znajdowała się w Chrzanowie na rogu ulic Sądowej i Jagiellońskiej. Synagoga została zbudowana w 1908 roku z inicjatywy żydowskich weteranów wojennych, na czele których stał Szymon Biederman. On również uzyskał zezwolenie na budowę synagogi. Synagoga została rozebrana po wojnie, a na tym miejscu utworzono parking. Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta. We wnętrzu we wschodniej części znajdowała się główna sala modlitewna, do której wschodziło się przez przedsionek, nad którym na piętrze znajdował się babiniec.

Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie (WSPiM) – niepaństwowa szkoła wyższa, założona w Chrzanowie w roku 1994 przez Towarzystwo Oświatowe Ziemi Chrzanowskiej w Chrzanowie; obecnie kształcąca na kierunkach: zarządzanie, pedagogika i socjologia. W ramach kierunku Zarządzanie prowadzone są specjalności: Gospodarka i administracja publiczna, Zarządzanie firmą, Rachunkowość, Grafika komputerowa, Zarządzanie projektami unijnymi oraz Zarządzanie turystyką międzynarodową. W ramach kierunku Pedagogika prowadzone są specjalności: Opiekuńczo-wychowawcza i praca socjalna, Społeczno-opiekuńcza z gerontologią oraz Resocjalizacyjna z rewalidacją. W ramach kierunku Socjologia prowadzona jest specjalność Socjologia kierownictwa i przywództwa w społecznościach lokalnych. Kształcenie w WSPiM odbywa się w systemie stacjonarnym i niestacjonarnym (dziennym i zaocznym) wyższych studiów zawodowych, kończących się uzyskaniem tytułu licencjata. Uczelnia jest w stanie likwidacji.

Parafia św. Mikołaja – rzymskokatolicka parafia znajdująca się w Chrzanowie, na osiedlu Śródmieście. Parafia należy do archidiecezji krakowskiej i dekanatu Chrzanów. Parafia liczy 9600 wiernych. Przy parafii działa świetlica środowiskowa dla dzieci im. bł. Edmunda Bojanowskiego. W obiektach parafialnych przy ul. Sokoła 8 i ul. Kościuszki 9 działają dwie placówki Fundacji im. Brata Alberta dla osób niepełnosprawnych - Warsztaty Terapii Zajęciowej i Świetlica Terapeutyczna .

Kościół św. Mikołaja – rzymskokatolicki kościół parafialny znajdujący się przy ul. Mickiewicza 5 w Chrzanowie, w województwie małopolskim. Świątynia została wzniesiona na przełomie XIII i XIV wieku, swoją ostateczną formę, która przetrwała do 1912 roku, uzyskała w XV wieku. i nieco później, poprzez dostawienie przybudówek. Jedyną pozostałością tamtej gotyckiej świątyni jest obecnie prezbiterium. Gruntowna przebudowa świątyni według projektu Stanisława Oszackiego przeprowadzona w latach 1912-1914 nadała kościołowi obecną formę. Do wyposażenia wnętrza świątyni należą głównie ołtarze i obrazy z XIX wieku, stacje drogi krzyżowej, ołtarz św. Stanisława z XVII wieku wykonany z czarnego marmuru, oraz wyjątkowo piękne kompozycyjnie i kolorystycznie witraże z ostatnich czasów panowania austriackiego, wykonane w 1914 roku przez Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński. Wśród ciekawych eksponatów z wyposażenia świątyni można wyróżnić monstrancję z XV wieku, wczesnobarokowy kielich mszalny z XVII wieku, barokową chrzcielnicę wykonaną z czarnego marmuru dębnickiego przed 1748 rokiem oraz wielki żyrandol z wizerunkiem Orła Białego wykonany w dwudziestoleciu międzywojennym. Ciekawym eksponatem znajdującym się w świątyni w Chrzanowie jest mozaikowy obrazek przedstawiający Madonnę z Dzieciątkiem, a będący darem papieża Leona XIII dla Henryka Loewenfelda z 1888 roku, który papieski podarunek przekazał do świątyni. Pod kościołem znajdują się podziemne krypty, w których spoczywają doczesne szczątki m.in.: dawnych właścicieli Chrzanowa, urzędników dworu w Chrzanowie oraz niektórych znanych mieszczan. Należy do dekanatu Chrzanów archidiecezji krakowskiej.

Śródmieście – osiedle w Chrzanowie położone w jego centralnej części, o statusie jednostki pomocniczej gminy Chrzanów. Śródmieście od wschodu sąsiaduje z osiedlem Kościelec, od południa z osiedlami Młodości, Rospontowa i Stara Huta, od zachodu z osiedlem Kąty, a od północy z osiedlami Północ–Tysiąclecie i Niepodległości. Jest to najstarsza i najbardziej zabytkowa część Chrzanowa, przez mieszkańców innych osiedli często określana po prostu jako „miasto“. Na obszarze Śródmieścia znajdują się siedziby niemal wszystkich chrzanowskich urzędów i instytucji szczebla gminnego i powiatowego, a także między innymi Sąd Rejonowy, Parafia św. Mikołaja, dom kultury, muzea, liceum, park miejski, bardzo liczne sklepy, punkty usługowe i gastronomiczne.

Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich – placówka muzealna z siedzibą w Chrzanowie, funkcjonująca od 1960 roku. Inicjatorem powołania muzeum i jego późniejszym wieloletnim dyrektorem był Mieczysław Mazaraki. Placówka zarządza aktualnie dwoma budynkami oraz dziesięcioma obiektami na terenie Gminy Chrzanów.

Synagoga w Chrzanowie – synagoga znajdująca się w Chrzanowie przy ulicy 3 Maja 9. Synagoga została zbudowana w XIX wieku. W budynku mieściła się także prawdopodobnie rzeźnia rytualna. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę. Po zakończeniu wojny została przebudowana z przeznaczeniem na halę targową. W latach 70. w budynku mieścił się magazyn i sklep meblowy. Gruntownie wyremontowany budynek mieści obecnie centrum handlowe. Murowany budynek wzniesiono na planie prostokąta. Częściowo zachował się wystrój zewnętrzny budynku, w tym sterczyny w narożach. Całość jest nakryta dachem dwuspadowym.

Synagoga Wielka – nieistniejąca obecnie synagoga położona w Chrzanowie przy skrzyżowaniu ulic Krakowskiej i Garncarskiej.

Parafia Matki Bożej Różańcowej w Chrzanowie – rzymskokatolicka parafia znajdująca się w Chrzanowie, na osiedlu Północ–Tysiąclecie. Parafia należy do archidiecezji krakowskiej i dekanatu Chrzanów. Parafia liczy ponad 15 tysięcy wiernych, mieszkających na osiedlach Północ–Tysiąclecie oraz Niepodległości.

Związek Komunalny „Komunikacja Międzygminna” Chrzanów – związek międzygminny istniejący od 1991 roku i zrzeszający gminy powiatu chrzanowskiego: Chrzanów, Libiąż i Trzebinia (do 1999 roku także Jaworzno). Zadaniem ZKKM Chrzanów jest organizacja kursów komunikacji miejskiej: na terenie trzech gmin należących do związku na terenie gminy sąsiadującej Chełmek na terenie gminy sąsiadującej Babice (obecnie przebiegają przez teren gminy 3 linie – 8, 38 i B, a do końca 2011 roku kursowało więcej linii). Do końca lipca 2011 roku organizował ponadto kursy na ponadlokalnej trasie do Krakowa (linia „K”), przebiegającej także przez gminy Krzeszowice i Zabierzów. Usługi ZKKM Chrzanów realizuje wielu przewoźników, głównie Transgór Mysłowice (zakład w Trzebini), a także Meteor Jaworzno i Elbud Jaworzno.

Cmentarz żydowski w Chrzanowie – został założony najprawdopodobniej w 1763 i zajmuje powierzchnię 1,6 ha, na której zachowało się około 1500 macew, z których najstarsza pochodzi z 1802. Na kirkucie znajdują się też dwa ohele, z których jeden kryje szczątki cadyków z rodziny Halberstamów, a drugi jest miejscem pochówku miejscowego cadyka Salomona Buchnera (zm. 1828 r.). Cmentarz znajduje się przy ul. Borowcowej. Poza ogrodzeniem, bezpośrednio za cmentarzem znajduje się Cmentarz wojenny nr 445 – Chrzanów z okresu I wojny światowej, odrestaurowany w 2022 roku. Cmentarz wpisany jest do rejestru zabytków województwa małopolskiego (decyzja nr A/1524/M z 29.08.2019).

Chrzanów Aleja Henryka – zlikwidowany przystanek kolejowy na linii nr 126 na terenie Chrzanowa. Znajdował się w pobliżu dzisiejszego skrzyżowania Alei Henryka z ul. Sienną. Według archiwalnych rozkładów jazdy, pociągi zatrzymywały się na nim w latach 1931–1940 oraz w roku 1947.