Stara Kancelaria Rzeszy

Kancelaria Rzeszy (niem. Reichskanzlei) – historyczna nazwa urzędu pomocniczego zapewniającego obsługę niemieckich kanclerzy, kolejno: Cesarstwa Niemieckiego, Republiki Weimarskiej i III Rzeszy. Od roku 1875 do 1938 ulokowana w tzw. Pałacu Radziwiłłowskim, w Berlinie, przy Wilhelmstraße 77, a od 1939 w nowo wybudowanym według projektu Alberta Speera budynku przy Voßstraße 6. Dla odróżnienia obiekty zaczęto nazywać odpowiednio – Starą Kancelarią Rzeszy i Nową Kancelarią Rzeszy. W czasie bitwy o Berlin, w ataku na budynek Kancelarii Rzeszy uczestniczyli żołnierze z 248 Dywizji Piechoty i 301 Dywizji Piechoty z 5 Armii Uderzeniowej Armii Czerwonej. Po zakończeniu walk, czerwoną flagę na gmachu zatknęła mjr Anna Nikulina, pełniąca funkcję oficera politycznego 9 Korpusu Armijnego. Po upadku III Rzeszy oba budynki utraciły swoje znaczenie i do roku 1949 zostały całkowicie rozebrane.

Ministerstwo Propagandy i Oświecenia Publicznego Rzeszy (niem. Reichsministerium für Volksaufklärung und Propaganda lub Propagandaministerium) – niemieckie ministerstwo istniejące w okresie III Rzeszy, którego zadaniem była kontrola i regulacja takich dziedzin jak kultura i sprawy społeczne. Zostało utworzone 13 marca 1933 roku przez Adolfa Hitlera w nowym, narodowosocjalistycznym rządzie. Na czele ministerstwa stał Joseph Goebbels, który był odpowiedzialny za kontrolę prasy i kultury na obszarze Rzeszy.

Führerbunker (niem., znaczenie dosłowne: „bunkier Wodza” lub „bunkier Führera”) – wspólna nazwa dla kompleksu dwóch schronów przeciwlotniczych pod Starą Kancelarią Rzeszy w Berlinie (Niemcy), gdzie Adolf Hitler spędził ostatnie tygodnie swego życia, a także miejsce, gdzie wraz z Evą Braun popełnił samobójstwo (zob. śmierć Hitlera). Führerbunker był ostatnim z miejsc pełniących rolę Führerhauptquartier – Głównej Kwatery Wodza.

Mohrenstraße – stacja metra w Berlinie, w dzielnicy Mitte, w okręgu administracyjnym Mitte na linii U2.

Nowa Kancelaria Rzeszy (niem. Die Neue Reichskanzlei) – siedziba Kanclerza III Rzeszy, Adolfa Hitlera, w okresie od 1939 do 1945, w Berlinie.

III Rzesza (niem. Drittes Reich) – nieoficjalna nazwa państwa niemieckiego pod rządami Adolfa Hitlera i NSDAP w latach 1933–1945. Oficjalnie państwo nosiło nazwę Rzesza Niemiecka (Deutsches Reich), od 1938 (po Anschlussie Austrii) używano także nazwy Rzesza Wielkoniemiecka (Großdeutsches Reich), a przez Hitlera i propagandę narodowosocjalistyczną państwo często określane było jako Rzesza Tysiącletnia (Tausendjähriges Reich). W III Rzeszy partia nazistowska sprawowała totalitarną kontrolę nad niemal wszystkimi aspektami życia obywateli. Reżim nazistowski dobiegł końca po zwycięstwie wojsk alianckich nad III Rzeszą w maju 1945 roku, co zakończyło II wojnę światową w Europie.

Bundesrat (BR; z niem.; Rada Federalna) – jako konstytucyjne przedstawicielstwo krajów związkowych jest w Niemczech, obok Bundestagu, izbą parlamentu. Liczy 69 członków. Każdy z 16 krajów związkowych ma (zależnie od liczby mieszkańców) od trzech do sześciu głosów, które muszą być oddawane jednolicie. Uprawnieni do głosowania członkowie Rady muszą być członkami z prawem głosu odpowiedniego rządu krajowego. Ustawy uchwalone przez Bundestag wymagają akceptacji Rady, jeśli mają związek z suwerennością kraju związkowego lub jeśli instytucje krajów związkowych mają udział w ich realizacji. Ponieważ konstytucja Niemiec nie określa jednoznacznie, czy nazwa izby wyższej brzmi Deutscher Bundesrat (Niemiecka Rada Federalna) czy Bundesrat (Rada Federalna), uregulowało to zarządzenie prezydenta RFN z 12 września 1952, wskazując na drugi wariant z wykorzystywaniem w kontaktach międzynarodowych określenia Bundesrat der Bundesrepublik Deutschland (Rada Federalna Republiki Federalnej Niemiec).

Niemiecka Komisja Gospodarcza (Deutsche Wirtschaftskommission – DWK, Немецкая/Германская экономическая комиссия) – niemiecka struktura wykonawcza Radzieckiej Administracji Wojskowej w Niemczech, która funkcjonowała do chwili utworzenia NRD (1947–1949). De facto pełniła rolę rządu gospodarczego w radzieckiej strefie okupacyjnej. Radziecka Administracja Wojskowa nadała jej uprawnienia legislacyjne. Jej przewodniczącym był Heinrich Rau, zaś członkami Komisji prezydenci administracji centralnych – przemysłu, handlu, transportu, rolnictwa i leśnictwa, a także paliwa i energii. Również przewodniczący central związkowych – FDGB i VdgB.

Sowiecka Administracja Wojskowa w Niemczech (również Radziecka Administracja Wojskowa w Niemczech, niem. Sowjetische Militäradministration in Deutschland – SMAD, ros. Советская военная администрация в Германии – СВАГ) – administracja wojskowa ZSRR, która przejęła najwyższą władzę wykonawczą w sowieckiej strefie okupacyjnej, do czasu utworzenia w październiku 1949 Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Administracja wyrosła ze struktur frontowych – 1 Frontu Białoruskiego, 2 Frontu Białoruskiego i 1 Frontu Ukraińskiego oraz Grupy Wojsk Radzieckich w Niemczech. Po części jej zadania przejęła Radziecka Komisja Kontroli w Niemczech (Sowjetische Kontrollkommission – SKK, Советская контрольная комиссия в Германии) (1949-1953), a następnie aparat Wysokiego Komisarza ZSRR w Niemczech (Hoher Kommissar der UdSSR in Deutschland, Верховный комиссар СССР в Германии) (1953-1955). W 1947 powołano Niemiecką Komisję Gospodarczą (Deutsche Wirtschaftskommission, Немецкая/Германская экономическая комиссия) niemiecką strukturę wykonawczą, która funkcjonowała do chwili utworzenia w 1949 NRD.

Federalne Ministerstwo Finansów (niem. Bundesministerium der Finanzen albo Bundesfinanzministerium, w skrócie: BMF) – ministerstwo Republiki Federalnej Niemiec odpowiadające za prowadzenie polityki fiskalnej. Główna siedziba ministerstwa znajduje się w Berlinie przy Leipziger Straße 5–7, w byłej siedzibie m.in. Ministerstwa Lotnictwa Rzeszy i Radzieckiej Administracji Wojskowej w Niemczech. Od 2021 urząd ministra finansów w rządzie Olafa Scholza sprawuje Christian Lindner.

Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy (Reichsluftfahrtministerium, w skrócie RLM) – ministerstwo lotnictwa w okresie nazistowskich Niemiec (1933-1945). Jest to również oryginalna nazwa kompleksu budynków Detlev Rohwedder-Haus przy Wilhelmstraße 81-85, obecnie 97, w centrum Berlina, w którym obecnie mieści się Federalne Ministerstwo Finansów (Bundesministerium der Finanzen). Ministerstwo było odpowiedzialne za rozwój i produkcję samolotów nie tylko dla niemieckich Sił Powietrznych (Luftwaffe), ale także dla lotnictwa cywilnego. W kompleksie budynków ministerstwa swoją siedzibę miało też Wyższe Dowództwo Sił Lotniczych (Oberkommando der Luftwaffe). Do celów reprezentacyjnych wykorzystywano pobliski budynek b. Pruskiego Landtagu (Preußischer Landtag) z 1898 przy Leipziger Straße i Niederkirchnerstraße, ówcześnie nazywany Domem Lotnika (Haus der Flieger).

Państwowa Komisja Planowania NRD (Staatliche Plankommission) – centralny organ Rady Ministrów NRD w zakresie ogólnego planowania i rozwoju gospodarki narodowej oraz kontroli realizacji zaplanowanych zadań. Komisja była odpowiedzialna w gospodarce centralnie zarządzanej NRD za koordynację, przygotowanie i kontrolę średnioterminowych planów długoterminowych (plan pięcioletni) oraz rocznych krajowych planów gospodarczych.