Zapadlisko górnośląskie

Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach – niepubliczna polska szkoła wyższa z siedzibą w Katowicach powstała w 1994 roku, a w 2017 postawiona w stan likwidacji. Uczelnia prowadziła studia na następujących kierunkach i specjalnościach: Ekonomia Informatyka Zarządzanie Filologia Filologia angielska Filologia niemiecka Filologia rosyjska Filologia hiszpańska. Uczelnia prowadziła również studia podyplomowe: Studia menedżerskie (2 semestry) Informatyka ekonomiczna (2 semestry) Zarządzanie informacją (3 semestry) Psychologia w biznesie (2 semestry). Rektorem uczelni był prof. dr hab. Andrzej Limański.

Pomnik poległych górników KWK „Wujek” (właśc. Pomnik ku czci górników kopalni „Wujek” poległych 16 grudnia 1981 roku) – pomnik na placu NSZZ Solidarność, przed głównym budynkiem kopalni „Wujek”, przy ul. Wincentego Pola w katowickim Brynowie.

Kopalnia Węgla Kamiennego Wujek (niem. Oheim) − kopalnia węgla kamiennego w Katowicach, leżąca na terenie dawnej osady Katowicka Hałda, która prowadziła wydobycie w latach 1900–2021.

Muzeum – Izba Pamięci Kopalni Wujek w Katowicach – muzeum położone w Katowicach, na terenie Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w dzielnicy Brynów. Poświęcone pamięci pacyfikacji kopalni, która miała miejsce 16 grudnia 1981 roku, po wprowadzeniu stanu wojennego.

Kolonia Dwunastu Apostołów – nieistniejąca kolonia robotnicza na terenie obecnych Katowic, w dzielnicy Załęska Hałda-Brynów część zachodnia, które znajdowało się w rejonie obecnej ulicy Mikołowskiej, w Kamionce, będącej częścią Katowickiej Hałdy, należąca do dawnej gminy Brynów. Była to jedna z najstarszych katowickich kolonii, która składała się z dwunastu domów. Powstała ona w połowie XIX wieku (między 1850 a 1860 rokiem). Ostatni plan, na którym ta kolonia się pojawiła, pochodzi sprzed wybuchu I wojny światowej. Dnia 15 października 1924 roku obszar dawnej kolonii został włączony do Katowic. Często mianem Kolonii Dwunastu Apostołów błędnie określa się kolonię robotniczą kopalni „Wujek”, położoną w Załęskiej Hałdzie, przy ulicy Przekopowej i ulicy Przodowników.

Ulica Wincentego Pola w Katowicach – ulica w Katowicach, położona w środkowo-zachodniej części miasta, biegnąca w całości przez teren dzielnicy Załęska Hałda-Brynów część zachodnia. Droga o długości 1 287 m powstała na terenie Katowickiej Hałdy, która od 1865 roku była częścią gminy Brynów, a w 1924 roku włączono ją do Katowic. Przy niej powstała w 1899 roku kopalnia węgla kamiennego „Oheim” (późniejszy „Wujek”). Zabudowę wzdłuż ulicy tworzą głównie przedwojenne familoki, obiekty kopalni „Wujek” oraz powojenne bloki wielorodzinne.

Kolonia robotnicza kopalni „Wujek” – kolonia 36 domów jednorodzinnych położona na terenie Katowic, w północno-wschodniej części dzielnicy Załęska Hałda-Brynów część zachodnia, przy ulicy Przekopowej i ulicy Przodowników. Powstała ona w latach 1918–1920 dla robotników kopalni „Wujek”. Za projekt kolonii odpowiada niemiecki architekt Brunon Taut.

Pacyfikacja strajku w kopalni „Wujek” – miała miejsce w Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach, w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego. 16 grudnia 1981 doszło do masakry górników strajkujących (strajk okupacyjny) przeciw ogłoszeniu stanu wojennego. IPN określa te wydarzenia jako najkrwawszą pacyfikację w czasie stanu wojennego. Podczas pacyfikacji siłami Milicji Obywatelskiej oraz wojska i w wyniku strzałów Plutonu Specjalnego ZOMO zginęło 9 górników, a 23 zostało rannych, a po stronie oddziałów pacyfikujących rannych zostało 41 milicjantów i żołnierzy, w tym 11 ciężko.

Kolonia urzędnicza kopalni „Wujek” – kolonia urzędnicza w Katowicach, położona wzdłuż ulicy Mikołowskiej 118–148, w dzielnicy Brynów część wschodnia-Osiedle Zgrzebnioka. Składa się z ośmiu willi w ogrodach – tzw. „bliźniaków”, położonych przy ulicy Mikołowskiej 118/120, 122/124, 126/128, 130/132, 134/136, 138/140, 142/144, 146/148. Zostały one wybudowane w stylu modernistycznym, zaś luźna zabudowa kolonii wynikała z faktu, iż kolonia ta powstała na terenach narażonych na szkody górnicze. Budowę domów przeznaczonych dla urzędników i dozoru technicznego kopalni węgla kamiennego „Oheim” („Wujek”) rozpoczęto w 1910 roku na terenach Katowickiej Hałdy. Powstały one w takiej lokalizacji, by mieszkańcy mieli blisko do pracy, lecz na tyle daleko by zapewnić w nich ciszę i spokój. Pierwotnie od wschodu kolonia sąsiadowała z Südparkiem (obecnie park im. T. Kościuszki), zaś od zachodu z ogródkami, które zostały z biegiem czasu zajęte pod poszerzoną ulicę Mikołowską. Kolonia ta wraz z kolonią miejską projektu Brunona Tauta były zaś ostatnimi inwestycjami zrealizowanymi w I połowie XX wieku mającymi na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych załogi kopalni „Oheim” („Wujek”). Kolonię tworzą budynki mieszkalne, zaś w budynku przy ulicy Mikołowskiej 124 działa pensjonat – Willa Aurum. Budynki kolonii urzędniczej kopalni „Wujek” są wpisane do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice. Na podstawie przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uchwalonego przez Radę Miasta Katowice 31 marca 2022 roku ustanowiono strefę ochrony konserwatorskiej obejmującą zespół zabudowy willowej przy ulicy Mikołowskiej. Dla tej strefy ustalono dodatkowe zasady zagospodarowania, m.in. ochronę i zachowanie sylwety zespołu, ekspozycji obiektów zabytkowych i charakterystycznych cech zabudowy oraz wielkości i kształtów parcel zabytków nieruchomych.

Brynów (niem. Brynow) – część Katowic, położona w środkowym rejonie miasta, w granicach czterech dzielnic: Brynowa części wschodniej-Osiedla Zgrzebnioka, Piotrowic-Ochojca, Śródmieścia i Załęskiej Hałdy-Brynowa części zachodniej. Początki Brynowa sięgają XV wieku. W późniejszym czasie założono tutaj folwark, zaś przemysł zaczął się tu rozwijać w XIX wieku. Od 1924 roku Brynów jest częścią Katowic. Na terenie historycznej gminy Brynów powstały m.in. kolonie: Dwunastu Apostołów, Kamionka, Katowicka Hałda i Świętego Huberta oraz powojenne osiedla: Ptasie i A. Zgrzebnioka. Do najbardziej znaczących zakładów przemysłowych na terenie Brynowa należy Ruch „Wujek”, będący częścią Kopalni Węgla Kamiennego „Staszic-Wujek”. Na terenie Brynowa położony jest park im. Tadeusza Kościuszki, w którym znajduje się XVI-wieczny kościół św. Michała Archanioła, sprowadzony do Katowic w 1938 roku z Syryni. Do głównych tras przebiegających przez Brynów należy aleja Górnośląska (część autostrady A4), ulica Mikołowska i ulica T. Kościuszki – równolegle do tej ostatniej biegnie linia tramwajowa zakończona Centrum Przesiadkowym Brynów.

Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW) – polsko-czeskie zagłębie węglowe, jednolity obszar geologiczno-geograficzny zawierający największe w obu krajach zasoby węgla kamiennego i jego najintensywniejszą eksploatację. Według najnowszych ustaleń, GZW zawiera także duże zasoby metanu. Obszar GZW jest położony na terenie Polski w województwie śląskim (na Górnym Śląsku, a także Zagłębiu Dąbrowskim i Zagłębiu Krakowskim w Małopolsce) i województwie małopolskim, a na terenie Czech w kraju morawsko-śląskim. Zasoby węgla na terenie województwa małopolskiego występują na terenie powiatu chrzanowskiego, krakowskiego, olkuskiego, oświęcimskiego, myślenickiego, suskiego i wadowickiego. Na terenie Czech występują pomiędzy Ostrawą i Karwiną (tzw. Ostrawsko-Karwińskie Zagłębie Węglowe). Według Państwowego Instytutu Geologicznego na GZW jest 128 udokumentowanych złóż węgla kamiennego o zasobach wynoszących 38 606 mln ton, z których 50 złóż jest zagospodarowane (18 332 mln ton).

Śląskie Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach – instytucja kultury województwa śląskiego, prowadzona we współpracy z miastem Katowice. Siedzibą centrum jest budynek dawnego magazynu odzieży roboczej Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” przy ul. Wincentego Pola 38 w Katowicach.