Meczet Rüstema Paszy

Archieparchia Diyarbakır – archieparchia Kościoła chaldejskiego w Turcji, obejmująca wszystkich wiernych tego obrządku żyjących w tym kraju. Powstała w 1553 jako eparchia Amidy. W 1929 została zlikwidowana po tym, jak przez sześć lat po śmierci ostatniego eparchy nie udało się mianować jego następcy. W 1966 została odnowiona już jako archieparchia, której nazwa pochodzi od miasta Diyarbakır w części Turcji zamieszkałej przez Kurdów, pomimo iż w praktyce siedzibą eparchy jest Stambuł. Podlega bezpośrednio chaldejskiemu patriarsze Bagdadu. Od 16 stycznia 2005, kiedy to zmarł archieparcha abp Paul Karatas, archieparchia pozostawała sede vacante. 22 grudnia 2018 kard. Louis Raphaël przeniósł abp Ramzi Garmou na stolicę Diyarbakır. 24 maja 2023 abp Ramzi Garmou przeszedł na emeryturę, zaś na nowego arcybiskupa został wybrany Sabri Anar.

Nowy Meczet (tur. Yeni Cami) – XVI-wieczny meczet w Stambule, w Turcji w dzielnicy Eminönü. Budowa meczetu trwała ponad 60 lat. Prace nad meczetem rozpoczęto w 1597 na życzenie Safiye Sultan, żony sułtana Murada III i matki Mehmeda III. Pierwszym budowniczym był Davut Pasza, a po jego śmierci prace kontynuował zatrudniony przez matkę Mehmeda IV Mustafa Aga. Prace przerwano w latach 1605 – 1661 z braku pieniędzy na dokończenie budowy. W tym czasie powstał Bazar Egipski, a dochody z niego przeznaczono na dokończenie meczetu w 1663. W okresie budowy morze dochodziło do 3-metrowego podium, na którym stoi meczet. Problemy techniczne z konstrukcją muru fundamentowego, pożary i trzęsienia ziemi opóźniały budowę. Plan ogólny budynku zbliżony jest do Meczetu Książęcego autorstwa Sinana i Błękitnego Meczetu, zbudowanego przez Mehmeda Agę. Jest to projekt z centralną kopułą o wysokości 36 m i średnicy 17,5 m, która jest otoczona czterema półkopułami wspartymi na potężnych filarach. W oknach wstawione są wiraże z intarsją perłową. Nad oknami umieszczono Sury i wersety z Koranu. W skład kompleksu wchodzi: szkoła podstawowa, meczet, fontanna, pawilon dla sułtana składający się z trzech pokoi i salonu, mauzoleum. Meczet posiada dwa minarety z trzema balkonami każdy. Nowy Meczet to ostatnia sakralna budowa Osmanów o tak znaczących rozmiarach. Do Nowego Meczetu uczęszcza dziś największa liczba wiernych w całym Stambule.

Meczet Sulejmana (tur. Süleymaniye Camii) – świątynia muzułmańska w Stambule w Turcji, wybudowana za panowania Sulejmana Wspaniałego na trzecim z siedmiu wzgórz Stambułu, w obrębie murów miejskich, na zboczu schodzącym do Złotego Rogu. Po Błękitnym Meczecie jest drugim co do wielkości meczetem w mieście. Budowniczym meczetu był jeden z najznakomitszych budowniczych epoki osmańskiej, Sinan. Budowa trwała od 1550 do 1557 roku; przeciągała się, ponieważ Sinan w tym samym czasie kierował innymi budowami. Wobec nieustannych napomnień sułtana, Sinan zniecierpliwiony uwagami dokończył meczet w kilka miesięcy. W nagrodę, podczas ceremonii otwarcia meczetu, otrzymał od sułtana złoty klucz. Meczet zbudowano w stylu bizantyjskim, na wzór Hagii Sofii. Gdy w 1660 meczet strawił pożar, na rozkaz sułtana Mehmeda IV architekt Fossatı odbudował go, nadając mu styl barokowy. Meczet postawiono na specjalnym fundamencie, złożonym z cystern wypełnionych wodą, dzięki którym budynek jest odporny na trzęsienia ziemi. Stoi w ogrodzie o wymiarach 200 na 140 m. Przed meczetem znajduje się dziedziniec otoczony kolumnami, za nim cmentarz, na którym jest mauzoleum sułtana Sulejmana Wspaniałego i jego żony Hürrem Sultan (Roksolany). Dookoła meczetu znajdują się budynki, które również zaprojektował Sinan: szkoła teologii, hamam, karawanseraj, szkoła medyczna, kuchnia. Po południowej stronie meczetu znajdują się fontanny do ablucji. Na dziedziniec zachodni wiodą trzy bramy. Sam dziedziniec jest otoczony 24 kolumnami: białymi, różowymi i porfirowymi, wspierającymi 28 kopuł. Nad oknami meczetu wychodzącymi na dziedziniec, po podbiciu Węgier umieszczono płyty fajansowe z arabskimi inskrypcjami z Koranu, dotyczącymi podbojów. Meczet ma cztery minarety: dwa z nich mają trzy krużganki, dwa pozostałe - po dwa. Zgodnie z legendą, Sinan zbudował cztery minarety, ponieważ Sulejman był czwartym sułtanem po zdobyciu Konstantynopola, natomiast dziesięć krużganków symbolizuje, że jest dziesiątym sułtanem z dynastii. Inna legenda mówi, że szach Tahmasp I przysłał drogie kamienie na rzecz budowy meczetu, a Sinan na rozkaz znieważonego tym gestem sułtana wmurował je w podstawy jednego z minaretów.

Most Galaty (tur. Galata Köprüsü) – most przecinający Złoty Róg w Stambule w Turcji. Znany jest również pod nazwami "Nowy Most", ponieważ zaczyna się przy Nowym Meczecie, oraz "Most Sułtanki Matki", gdyż powstał z inicjatywy matki sułtana: Bezm-i Alem. Pierwszy most przez Złoty Róg został stworzony podczas oblężenia Konstantynopola w 1453. Pierwsze plany mostu nad Złotym Rogiem stworzył Leonardo da Vinci za sułtana Bajazyda II, ale dopiero w XIX w., gdy nastąpił rozwój miasta i sułtan przeniósł się z Pałacu Topkapı do Pałacu Dolmabahçe, poważnie pomyślano o połączeniu brzegów zatoki. Do tego momentu transport zapewniały łodzie. Pierwszy most (most Hayratiye) powstał w 1836 łącząc Unkapanı z Azapkapı, ale był niewystarczający, więc w 1845 zbudowano drugi (zwany mostem Cisr-i Cedid), na prośbę matki sułtana Bezm-i Alem, łącząc Galata z centrum miasta. Stary most zyskał wówczas nazwę Cisr-i Atik. Nowy most był drewniany, odnawiano go w 1863 i 1875, za przejazd przez most była pobierana opłata. W 1912 niemiecka firma MAN zbudowała most o długości 468 m, który został silnie uszkodzony przez pożar w 1992. Most został odbudowany przez kolejną niemiecką firmę: Thyssen. Konstrukcja wspiera się na 114 stalowych filarach o średnicy 2 m i wysokości 18 m. By umożliwić statkom wejście do portów nad Złotym Rogiem, most posiada cztery otwierające się skrzydła o masie 5000 ton.

Uniwersytet Stambulski (tur. İstanbul Üniversitesi) − największy i cieszący się opinią najbardziej prestiżowego uniwersytetu Turcji, mieszczący się w Stambule, dawnej stolicy kraju. Obecnie posiada 17 wydziałów i skupia 70 tys. studentów oraz 6 tys. pracowników naukowych.

Meczet Nuruosmaniye – meczet w Stambule w Turcji, jest położony na jednym z siedmiu wzgórz Stambułu, w dzielnicy o tej samej nazwie, u wejścia na Kryty Bazar. Budowę meczetu rozpoczęto w 1748 za panowania sułtana Mahmuda I, a zakończono w 1755 za rządów sułtana Osmana III. Budowniczymi był Mustafa Ağa, pomagał mu w tym przedsięwzięciu Simon Kalfa. W projekcie tego meczetu po raz pierwszy w Turcji zastosowano europejski Barok. Główna ściana meczetu ma bogate zdobienia łuków, minarety są bogato zdobione, nisza modlitewna wznosi się ponad główną salę. Dziedziniec jest półokrągły, otoczony dwunastoma kolumnami i czternastoma półkopułami, nie ma fontanny do ablucji (Şadırvan). Oprócz meczetu, znajdują się tu również: medresa, biblioteka, kuchnia.

Meczet Bajazyda II (tr. Beyazidye Camii, zwany również Meczetem Gołębi) – meczet w Turcji znajdujący się w Stambule, w dystrykcie Fatih, leżący po wschodniej stronie placu Bajazyda. Nie wiadomo dokładnie kiedy został wybudowany i przez kogo. W źródłach podaje się dwie daty: okres panowania Bajazyda II 1481-1512, lub Hayrettina Paszy 1501-1506, natomiast za budowniczych uznaje się albo Hayreddina, albo budowniczego Yakupşah bin Sultanşah. W skład meczetu oprócz samego meczetu wchodzi kuchnia (imaret), dwa mauzolea (türbe) Bajazyda II oraz jego córki Selçuk Hatun, Medresa, dom pielgrzymów (Imaret), szkoła koraniczna (mekteb), karawanseraj, łaźnie (hamam). Plan meczetu jest zbliżony do planu Hagii Sophii. Meczet jest przykładem klasycznej osmańskiej architektury meczetów. Dziedziniec otaczają kopuły oparte na porfirowych i granitowych kolumnach. W centrum dziedzińca znajduje się fontanna. W rogach meczetu znajdują się dwa minarety z jednym krużgankiem i ośmioma kolorowymi obręczami. W pobliżu meczetu znajduje się wieża Bajazyda – 85-metrowa marmurowa wieża wybudowana na rozkaz sułtana Mahmuda II w 1828 przez architekta Senekerim Kahya Balyan. Cztery piętra wieży noszą nazwy: Straż, Sygnał, Kosz i Sztandar. Wypatrywano z niej w przeszłości pożarów. Sułtan Abdulhamid II w budynkach imaretu i karawanseraju w 1884 roku otworzył państwową bibliotekę Bejazyda.

Plac Bajazyda (tur. Beyazıt Meydanı) – plac w europejskiej części Stambułu, w dystrykcie Fatih. W czasach rzymskich, po powstaniu Konstantynopola, teren placu zajmowało Forum Tauri, które w 393 roku zostało przemianowane na Forum Teodozjusza, na cześć cesarza Teodozjusza I. Był to wówczas największy plac w mieście. Na jego środku stał gigantyczny łuk triumfalny zdobiony głowami byków z brązu i zwieńczony posągiem cesarza. Na terenie placu znaleziono fragmenty kolumn i kilku bloków marmuru z łuku triumfalnego, jednakże nic nie pozostało po monumentalnej fontannie znajdującej się po północnej stronie placu. Woda, do tej największej fontanny w mieście, była dostarczona za pomocą Akweduktu Walensa. Dziś na placu znajdują się dwie znaczące budowle: leżący po wschodniej stronie Meczet Bajazyda, zaś po zachodniej stronie Muzeum Kaligrafii. Meczet zbudowano w 1506 roku na polecenie sułtana Bajazyda II, od którego imienia plac wziął swoją nazwę. Jest to najstarszy sułtański meczet w Stambule. Niegdyś meczet stanowił część kompleksu różnych budynków, z których do dziś pozostały tylko medresa, łaźnie i niektóre sklepy. Północną stronę placu zamyka zbudowana w XIX wieku monumentalna brama w stylu neomauretańskim, prowadząca do Uniwersytetu Stambulskiego. Z placu dobrze widać zbudowaną w 1828 roku Wieżę Bajazyda, znajdującą się na terenie uniwersyteckiego parku. Brama wraz z wieżą i całym terenem obecnego kampusu uniwersyteckiego, stanowiły w czasach Imperium Osmańskiego Ministerstwo Wojny, które ulokowano tu w XIX wieku. Wcześniej, tuż po upadku Konstantynopola w 1453 roku, na tym terenie swój pałac zbudował sułtan Mehmed II Zdobywca. Teren na północny wschód od placu zwany jest Çarşıkapı, gdyż prowadzi do głównego wejścia na teren Krytego Bazaru (Kapalı Çarşı). Plac od południa zamyka Yeniçeriler Caddesi, czyli Ulica Janczarów, przy której znajduje się przystanek tramwajowy Beyazıt-Kapalı Çarşı, leżący na linii tramwajowej T1.

Oblężenie Konstantynopola (717–718) – roczne oblężenie Konstantynopola przez armię kalifatu Umajjadów pomiędzy 15 sierpnia 717 a 15 sierpnia 718 roku, zakończone odstąpieniem wojsk arabskich od miasta.

Oblężenie Konstantynopola – w 1422 roku była to druga, nieudana próba zdobycia stolicy Cesarstwa Bizantyjskiego przez Imperium Osmańskie. Pierwsza próba miała miejsce w roku 1396, a dopiero trzecia próba w roku 1453 była skuteczna i zakończyła się upadkiem Konstantynopola. Obroną miasta kierował cesarz Manuel II Paleolog i jego syn Jan VIII Paleolog, a wojskami tureckimi dowodził sułtan Murad II.

Zdobycie Konstantynopola – wydarzenie, które zapoczątkowało restaurację Cesarstwa Bizantyńskiego. Zajęcie Konstantynopola 25 lipca 1261 przez wojska Cesarstwa Nicejskiego było równocześnie końcem istnienia Cesarstwa Łacińskiego.

Państwowa Biblioteka Bejazyda (tur. Beyazıt Devlet Kütüphanesi) – biblioteka w Turcji działająca od 1884 roku.