Kaplica Zadzika na Wawelu

Kaplica bpa Konarskiego, zw. także Szaniawskiego, pw. Niepokalanego Poczęcia NMP – jedna z 19 kaplic wchodzących w skład katedry wawelskiej. Znajduje się przy południowym ramieniu ambitu, pomiędzy kaplicami Zygmuntowską oraz św. Jana Chrzciciela (Zadzika).

Kaplica króla Jana I Olbrachta, pod wezwaniem Bożego Ciała i św. Andrzeja Apostoła – jedna z dziewiętnastu kaplic katedry wawelskiej. Znajduje się w południowym ramieniu ambitu, pomiędzy kaplicami Zadzika i Załuskiego.

Nagrobek Kazimierza III Wielkiego – gotycki nagrobek tumbowy z baldachimem, znajdujący się w bazylice archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu w Krakowie.

Kaplica Zygmuntowska zw. także Królewską, Rorantystów i Jagiellońską, pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, świętego Zygmunta i świętej Barbary – jedna z 19 kaplic w katedrze wawelskiej. Przykład florenckiej architektury renesansowej poza Włochami. Niemiecki historyk sztuki August Ottmar Essenwein (ur. 1831, zm. 1892) nazwał ją perłą renesansu z tej strony Alp.

Krypta św. Leonarda na Wawelu – wzniesiona na przełomie XI i XII wieku, jest pozostałością po tzw. katedrze hermanowskiej na Wawelu. Należy do najpiękniejszych wnętrz romańskich w Polsce. W absydzie kamienny ołtarzyk, wykonany według projektu francuskiego architekta Eugène Viollet-le-Duc. Stopień przed ołtarzem pokryty posadzką z XIII wieku. Na środku krypty grób biskupa Maurusa (zm. 1118), odkryty w czasie prac archeologicznych w 1938 roku. Lampy w krypcie mają kształt koron królewskich.

Kaplica bpa Załuskiego (znana także jako: kaplica biskupa Grota i kaplica Ożarowskich) pod wezwaniem świętego Jana Ewangelisty, świętej Marty, świętych Niewiniątek. Jedna z 19 kaplic okalających katedrę wawelską. Ufundowana przed 1344 rokiem przez bpa Jana Grota. W 1501 roku wydzielono z niej zachodnią część tworząc kaplicę Jana Olbrachta. Przebudowana w latach 1758–1766 na koszt bpa Andrzeja Stanisława Załuskiego, kanclerza wielkiego koronnego, bez naruszenia późnorenesansowego nagrobka Walentego Dembińskiego, kasztelana krakowskiego (zm. 1584). Przebudowa biskupa Załuskiego, przeprowadzona przez architekta Francesco Placidiego, nadała wnętrzu charakter rokokowy. Ołtarz w tym stylu zawiera obraz pędzla Salwatora Monosilio Rzeź niewiniątek (1767). Najsilniejszym akcentem wnętrza jest okazały marmurowy nagrobek ze stojącą figurą bpa Jana Grota (zm. 1346) z połowy XVIII wieku. Monumentalną, dodatkową ramę tworzy dla niego w widoku z obejścia okazały portal z posągiem bpa Załuskiego, zapewne projektu Placidiego.

Sarkofag Jadwigi Andegaweńskiej na Wawelu znajduje się w katedrze wawelskiej w południowym ramieniu ambitu. Pierwotnie królowa wraz z córką została pochowana w 1399 w prezbiterium na lewo od ołtarza głównego. W 1949 przeniesiono ją do sarkofagu wykonanego przez Antoniego Madeyskiego w 1902 w Rzymie. Sarkofag ufundował hrabia Karol Antoni Lanckoroński, wykonany został z białego marmuru kararyjskiego, wzorowany na nagrobku Ilarii del Qareto z XV wieku w katedrze w Lukce. Na wierzchniej płycie postać królowej ze złożonymi do modlitwy rękami oraz psem symbolizującym wierność pod stopami. Boki sarkofagu dekorowane są fryzem z orłami i herbami Andegawenów. Obok znajduje się oszklony relikwiarz z 1959 z gotyckim berłem i jabłkiem królewskim z drewna lipowego (niegdyś złocone) wyjęte z pierwotnego grobu królowej przy okazji przenosin. W białym sarkofagu Jadwiga spoczywała w latach 1949-1987.

Kaplica pod wezwaniem św. Wawrzyńca, zwana Skotnickich oraz Skarszewskiego – rzymskokatolicka świątynia o charakterze zabytkowym, należąca do parafii archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie. Jest jedną z kaplic publicznych bazyliki archikatedralnej św. Stanisława BM i św. Wacława w Krakowie na Wawelu. Znajduje się przy północnym ramieniu ambitu, pomiędzy kaplicą Lipskich (od zachodu), a kaplicą Zebrzydowskiego (od wschodu).

Krypta Wieszczów Narodowych – krypta w podziemiach archikatedry krakowskiej na Wawelu, miejsce pochówku Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego, dwóch wybitnych poetów doby romantyzmu, których twórczość stała się ważną częścią polskiej kultury. Obaj zostali uznani za przywódców duchowych narodu w okresie niewoli, godnych spoczywania w nekropolii dawnych władców Polski, katedrze na Wawelu. W krypcie upamiętniono także dwóch innych Polaków, cenionych artystów XIX stulecia – poetę Cypriana Kamila Norwida oraz kompozytora i pianistę Fryderyka Chopina.

Dziedziniec Stefana Batorego – dziedziniec w Krakowie znajdujący się pomiędzy skrzydłem zachodnim Zamku Królewskiego i katedrą na Wawelu.

Dzwon Zygmunt – najsłynniejszy polski dzwon, potocznie nazywany Dzwonem Zygmunta. Znajduje się na Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej w Krakowie. Ufundowany przez Zygmunta I Starego, nazwany jego imieniem. Dzwon Zygmunt był największym polskim dzwonem do roku 1999, kiedy to przewyższył go masą i rozmiarem licheński dzwon Maryja Bogurodzica.

Kaplica biskupa Piotra Tomickiego pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego – jedna z 19 kaplic okalających katedrę wawelską. Wzniesiona przez Berecciego w 1530 r. na miejscu gotyckiej dla bpa Piotra Tomickiego, podkanclerzego koronnego, męża stanu (zm. 1535). Berecci jest zapewne również autorem wykonanego z piaskowca i marmuru nagrobka Tomickiego (1532–1535) przy ścianie północnej. Dolna część ołtarza jest renesansowa, z herbem biskupa, górna klasycystyczna, z obrazem Hołdu Trzech króli z I poł. XVI w. jak i podobnie datowana płaskorzeźba Boga Ojca. W wejściu, z XVII-wiecznym portalem, renesansowa krata z brązu odlana w warsztacie Hansa Vischera (pierwotnie w kaplicy Maciejowskiego). W roku 1535 złożono w kaplicy zwłoki biskupa pod okazałym nagrobkiem wykonanym w ostatnich latach jego życia. Mauzoleum bpa Tomickiego powstało na zrębie istniejącej od drugiej połowy XIV w. gotyckiej kaplicy św. Tomasza Kantabryjskiego. Usytuowane przy południowej części wschodniego ramienia ambitu katedry, wbudowane zostało między kaplicę Mariacką a wysunięte ku wschodowi wieloboczne zamknięcie kaplicy Ożarowskiego. Położenie takie, podobnie jak w przypadku kaplicy Zygmuntowskiej, wyznaczyło z góry niewielkie rozmiary kaplicy, a jej wysokość uwarunkowana była zapewne pierwotnymi wysokościami obu sąsiednich kaplic oraz ambitu katedry. W 1900 r. kardynał Jan Puzyna ufundował srebrną trumienkę, zawierającą relikwie błogosławionego Wincentego Kadłubka – bpa krakowskiego, którą zaprojektował Stanisław Barabasz. W 1975 r. do okna wstawiono witraż projektu Tadeusza Wojciechowskiego.